Stres – niedoceniane zagrożenie w sportach wodnych

• Autorzy: Remlein M. , Olszański R. , Siermontowski P. , Kobos Z. , Buczyński J. , Buczyński A.

Identyfikatory

DOI

10.1515/phr-2015-0019

Warianty tytułu

EN

Stress – an underestimated hazard in water sports

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Silny wiatr, niska temperatura, intensywny prąd, słaba widoczność pod wodą to najczęściej spotykane czynniki, które mogą wywoływać stres u osób uprawiających sporty wodne. Stres to stan pobudzenia organizmu, który może być wywołany czynnikami zarówno wewnętrznymi, jak i zewnętrznymi. Ma na celu mobilizować fizyczne i psychiczne możliwości, jest więc reakcją korzystną, zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych, kiedy taka pełna mobilizacja może pozwolić na poradzenie sobie. Stres psychologiczny wywołany jest zwykle powstaniem sytuacji nietypowej, przekraczającej możliwości ludzkiego działania. Może być wywołany dostrzeganiem realnego lub wyobrażonego niebezpieczeństwa w otoczeniu, a także presją z zewnątrz na podstawie zadania do wykonania interpretowanego, jako zbyt trudne lub przekraczające umiejętności. Presja wewnętrzna, pojawia się, gdy człowiek czuje się niepewnie w danej sytuacji, kiedy nie potrafi rozwiązać problemu, oraz czuje dyskomfort, że nie spełnia oczekiwań innych, na przykład, by wykonać dane nurkowanie lub z powodu wydanych pieniędzy na ten cel czy zainwestowanego czasu. Stres fizyczny jest zazwyczaj odpowiedzią organizmu na oddziaływanie środowiska. W artykule przedstawiono i omówiono czynniki mające wpływ na nasilenie stresu oraz dokonano charakterystyki wybranych psychologicznych i medycznych teorii stresu.

EN

Strong wind, low temperature, intense current and poor visibility under water are the most common stress inducing factors in individuals practising water sports. Stress is a state of agitation, which can be caused both by external and internal factors. Its objective is to mobilise one's physical and psychological capabilities, thus it is a favourable reaction especially in crisis situations when such full mobilisation enables one to cope. Psychological stress is usually evoked by the occurrence of an atypical situation, exceeding one's handling capacity. It can be induced by seeing real or imagined danger in the surroundings, as well as by external pressure related to a task interpreted as too difficult or exceeding one's capabilities. Internal pressure appears when a person feels insecure in a given situation, when they cannot solve a problem or they feel discomfort due to their inability to meet the expectations of others, for instance, to perform a particular dive, or because of the money spent on this purpose or the invested time. Physical stress is usually an organism's response to the environmental impacts. This article presents and discusses factors which have an effect on stress intensification, as well as providing a characterisation of selected psychological and medical theories of stress.

Słowa kluczowe

PL

stres psychologiczny; stres fizyczny; sporty wodne; nurkowanie; emocje pozytywne; stres; panika; stresor; dystres; eustres

EN

psychological stress; physical stress; water sports; diving; positive emotion; stress; panic; stressor; distress; eustress

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Medycyny i Techniki Hiperbarycznej
• Czasopismo: Polish Hyperbaric Research
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 4(53)
• Strony: 7--18
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys.

Twórcy

autor

Remlein M.

• Zakład Medycyny Morskiej i Hiperbarycznej Wojskowego Instytutu Medycznego w Gdyni

autor

Olszański R.

• Zakład Medycyny Morskiej i Hiperbarycznej Wojskowego Instytutu Medycznego w Gdyni

autor

Siermontowski P.

• Zakład Medycyny Morskiej i Hiperbarycznej Wojskowego Instytutu Medycznego w Gdyni

autor

Kobos Z.

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

autor

Buczyński J.

• Wyższa Szkoła Edukacji Zdrowotnej i Nauk Społecznych w Łodzi

autor

Buczyński A.

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Bibliografia

• 1. Krzyżak J, Stres nurkowania. Medycyna nurkowa. Poznań: Wydawnictwo KOOPgraf s.c.; 2006; 473-486. Polish [The diving stress].
• 2. Heszen Irena, Psychology of Stress. Favourable and adverse effects of stress. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN; 2013; 18-56.
• 3. Terelak JF, Psychology of stress. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza BRANTA; 2001; 17-83.
• 4. Heszen I, Sęk H. Zdrowie i choroba w paradygmacie stresu psychologicznego. Psychology of health. Warsaw: Wydawnictwa Naukowe PWN; 2007; 141-159.
• 5. Strelau J, Temperament jako regulator zachowania z perspektywy półwiecza badań. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne; 2006; 155. Polish
• 6. Strelau J, [scien. ed.]: Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. Psychologia. Academic Coursebook. An individual in the society and elements of applied psychology. Gdańsk: Gdańsk: GWP; 2005; 465-492.
• 7. Terelak JF, Psychology of stress. Theory and research. Warsaw: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej; 1999; 12-22.
• 8. Strelau J, The psychology of individual differences. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR; 2002; 299-300.
• 9. Zimbardo PG, Johnson RL, McCann V, Psychologia: kluczowe koncepcje. Man and the environment, Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN; 2010; 165-182.