Monitoring promieniotwórczości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi

• Autorzy: Chmielewska Izabela

Warianty tytułu

EN

Monitoring of radioactivity in water intended for human

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W październiku 2013 roku została przyjęta przez Komisję Europejską Dyrektywa 2013/51/Euratom (Dyrektywa 2013). Definiuje ona kryteria jakie powinna spełniać woda przeznaczona do spożycia przez ludzi w odniesieniu do substancji promieniotwórczych mogących występować w tej wodzie. Zapisy tej dyrektywy zostały wprowadzone do polskiego prawa w znowelizowanym Rozporządzeniu Ministra Zdrowia (RMZ) w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (RMZ 2017). Wymagania odnośnie monitoringu wód pitnych pod kątem zawartości substancji promieniotwórczych obowiązują we wszystkich ujęciach wód pitnych w Polsce. Zgodnie z wymogami RMZ ujęcia wody przeznaczonej do spożycia, bez względu na rodzaj (powierzchniowe czy podziemne) powinny być regularnie badane pod kątem zawartości następujących nuklidów promieniotwórczych: -tryt 3H. -radon 222Rn, - izotopy radu w tym: 226Ra i 228Ra. Dodatkowo RMZ wprowadza i definiuje pojęcie - dawka orientacyjna. Oznacza ono,,skuteczną dawkę obciążającą dla jednego roku przyjęcia, wynikającą z wniknięcia nuklidów promieniotwórczych pochodzenia naturalnego lub sztucznego, których obecność w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi została wykryta. W dawce orientacyjnej nie uwzględnia się trytu (H), potasu (K) oraz krótkożyciowych produktów rozpadu radonu". W artykule zostaną dokładnie omówione wymagania zawarte w/w rozporządzeniu, przedstawione metody badawcze stosowane w monitoringu wód pitnych pod kątem zawartości nuklidów promieniotwórczych, wymogi i ograniczenia tych metod w kontekście zasad prowadzenia monitoringu. Przedstawione zostaną również wyniki badań promieniotwórczości wody przeznaczonej do spożycia prowadzone przez Śląskie Centrum Radiometrii Środowiskowej GIG-PIB.

EN

European Commission issued in 2013 Council Directive 2013/51/Euratom (Dyrektywa 2013) on requirements for the protection of the health of the general public with regard to radioactive substances in water intended for human consumption. Specifications set out in this Directive has been implemented into Polish law and are included in the amended Regulation Ministry of Health (RMZ 2017). The requirements for drinking water monitoring in terms of radioactivity must be applied to all water intakes no matter of their type (surface or underground ones). Taking into consideration the provisions of the above mentioned Polish legal act water intended for human consumption in Poland shall be regularly examined for the following radionuclides: - tritium 3H, - radon 222Rn, - radium isotopes 226Ra and 228Ra. Additionally Polish law (after the Directive) introduces and defines the term: indicative dose. It is "committed effective dose for one year of ingestion resulting from all the radionuclides whose presence has been detected in a supply of water intended for human consumption, of natural and artificial origin, but excluding tritium, potassium-40, radon and short-lived radon decay products." In frame of the manuscript the specific criteria set by Polish legal system concerning content of radioactive substances in potable water are discussed in depth and the principle methods of investigation in the light of monitoring rules are reviewed. Also the research presents outcomes for measurements of radionuclides in drinking water performed by Silesian Centre for Environmental Radioactivity in Central Mining Institute-National Research Institute.

Słowa kluczowe

PL

monitoring; woda przeznaczona do spożycia; tryt; radon; izotopy radu

EN

monitoring; water intended for human consumption; tritium; radon; radium isotopes

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2025
• Tom: T. 82, nr 1-2
• Strony: 161--167
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., fot., tab., wykr.

Twórcy

autor

Chmielewska Izabela

• Główny Instytut Górnictwa - Państwowy Instytu Badawczy

Bibliografia

• ALABOODI A.S., KADHIM N.A., ABOJASSIM A.A., BAQIR HASSAN A. 2020 - Radiological hazards due to natural radioactivity and radon concentrations in water samples at Al-Hurrah city, Iraq. International Journal of Radiation Research [online]. 18 (1), pp. 1-11. Available from: https://ijrt.com/article-1-2756-en.html [Accessed 10 Jun 2024].
• CHALUPNIK S., LEBECKA J. 1993 - Determination of 226Ra, 228Ra, 224Ra in water and aqueous solutions by liquid scintillation counting. Liquid Scintillation Spectrometry. Radiocarbon, Tuscon, Arizona, USA.
• CHMIELEWSKA I., CHALUPNIK S., BONCZYK M. 2014 - Natural radioactivity in drinking underground waters in Upper Silesia and solid wastes produced during treatment. Applied Radiation and Isotopes. 93, pp. 96-100.
• CHMIELEWSKA I., CHALUPNIK S., WYSOCKA M., SMOLIŃSKI A. 2020 - Radium measurements in bottled natural mineral-, spring- and medicinal waters from Poland. Water Resources and Industry. 24, p. 100133.
• DYREKTYWA 2013 - Dyrektywa Rady 2013/51/Euratom z dnia 22 października 2013 r., określająca wymogi dotyczące ochrony zdrowia ludności w odniesieniu do substancji promieniotwórczych w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Dz. U.U.E L296/12.
• EPA 1991 - Determination of radon in drinking water by liquid scintillation counting. Method 913.0. Environment Protection Agency.
• HASHEMI S., SHIN I., KIM S.O., LEE W.C., LEE S.W., JEONG D.H., KIM M.S., KIM H. K, YANG J. 2024 - Health risk assessment of uranium intake from private residential drinking groundwater facilities based on geological characteristics across the Republic of Korea. Science of The Total Environment. 913, p. 169252.
• ISO 9698 2019 - Water quality - Tritium - Test method using liquid scintilla- tion counting. International Organization for Standardization.
• JOBBÁGY V., CHMIELEWSKA I., KOVÁCS T., CHAŁUPNIK S. 2009 - Uranium determination in water samples with elevated salinity from Southern Poland by micro coprecipitation using alpha spectrometry. Microchemical Journal. 93 (2), pp. 200-205.
• MATSUMOTO M., YASUOKA Y., TAKAKAZE Y., HOSODA M., TOKONAMI S., IWAOKA K., MUKAI T. 2023 - Evaluation of radon concentration measurements in water using the radon degassing method. Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry. 332 (1), pp. 167-172.
• NIKOLOV J., STOJKOVIĆ I., TODOROVIĆ N., TENJOVIĆ B., VUKOVIĆ S., KNEŽEVIĆ J. 2018 - Evaluation of different LSC methods for 222Rn determination in waters. Applied Radiation and Isotopes. 142, pp. 56-63.
• ONZ 2022 - The United Nations World Water Development Report 2022: Groundwater: Making the invisible visible.
• PRZYLIBSKI T.A., STAŚKO S., DOMIN E. 2022 - Radon groundwater in a radon-prone area: possible uses and problems: an example from SW part of Kłodzko Valley, Sudetes, SW Poland. Environmental Geochemistry and Health. 44 (12), pp. 4539-4555.
• RMZ 2017 - Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, Dz.U. 2017, poz. 2294.
• SAMAT S.B., GREEN S., BADDOE A.H. 1997 - The 40K activity of one gram of potassium. Physics in Medicine and Biology. Vol 42 (2) 407.
• STACKELBERG P.E., SZABO Z., JURGENS B.C. 2018 - Radium mobility and the age of groundwater in public-drinking-water supplies from the Cambrian-Ordovician aquifer system, north-central USA. Applied Geochemistry. 89, pp. 34-48.
• UNITED NATIONS GENERAL ASSEMBLY 2010-Resolution 64/292: the Human Right to Water and Sanitation.
• UNITED NATIONS GENERAL ASSEMBLY 2015 - Resolution 70/1 Transforming Our World: the 20230 Agenda for Sustainable Development.
• WHO 2022 - Guideline for drinking water quality.