Pozostałości górnictwa rud uranu w Masywie Śnieżnika

• Autorzy: Borzęcki R. , Marek A.

Identyfikatory

DOI

10.5277/hm160306

Warianty tytułu

EN

Remnants of uranium ore mining In Śnieżnik Massiff

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Masyw Śnieżnika jest obszarem zróżnicowanym pod względem budowy geologicznej oraz przeszłości górniczej. W połowie XX w. na terenie tym prowadzono prace związane z poszukiwaniem i eksploatacją rud uranu. Pozostałościami po nich są szyby, sztolnie, szurfy poszukiwawcze i różnej wielkości hałdy. Autorzy niniejszego artykułu podjęli prace inwentaryzacyjne mające na celu zlokalizowanie różnych śladów prac górniczych. Badania te prowadzono we wsi Kamienica, Kletno, Janowa Góra, Marcinków i Potoczek. W wyniku tych badań zlokalizowano oraz określono stan zachowania wiele pozostałości związanych z działalnością górniczą, jak też wykonano dokumentację fotograficzną. Stan zachowania tych obiektów jest zróżnicowany. Wiele z nich uległo zapadnięciu lub zasypaniu, stąd też niektóre są trudne do zlokalizowania w terenie. Kilka obiektów, które są świadectwem działalności górniczej stanowią ciekawe geoturystycznie miejsca. Są to sztolnie, odwiedzane przez turystów i grotołazów, a także hałdy, będące miejscem poszukiwań różnych minerałów. Rejon Masywu Śnieżnika stanowi idealne miejsce do stworzenia trasy geoturystycznej.

EN

The Śnieżnik Massif is a very diverse area in terms of geological structure and mining past. In the min 20th century in this area, uranium ore was explored and extracted. The authors of this article performed inventory work aimed at localising various remnants of the mining industry. Tis research was carried out in the villages of Kamienica, Kletno, Janowa Góra, Marcinków and Potoczek. As a result of the research, numerous traces of mining activity were found. These are adits, shafts, exploratory shafts, pits and slagheaps. These objects differ in degree of preservation. Many of them underwent sinking or were buried; hence some of them are difficult to spot in the terrain. A few objects, which are a testimony to the past mining activity, are a place of interest. These include adits frequented by tourists and cavers, and slagheaps visited in search of various minerals. The area of the Śnieżnik Massif is an ideal place to create a geotourist trail.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo rud uranu; Masyw Śnieżnika; Kletno

EN

uranium mining; Śnieżnik Massif; Kletno

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowo-Edukacyjne Terra Minera
• Czasopismo: Hereditas Minariorum
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 3
• Strony: 109--133
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Borzęcki R.

• Muzeum Minerałów w Nowej Rudzie

autor

Marek A.

• Instytut Geografii i Studiów Regionalnych, Akademia Pomorska w Słupsku

Bibliografia

• BANAŚ M., 1965. Przejawy mineralizacji w metamorfiku Śnieżnika Kłodzkiego. Pr. Geol. Komit. Nauk PAN w Krakowie: 27.
• BORUCKI J. i in., 1967. Ocena perspektyw poszukiwawczych złóż rud uranu w Polsce. Prace IG, Wydawnictwa Zastrzeżone Instytutu Geologicznego. Warszawa.
• BORZĘCKI R., 2004. Górnictwo uranu w Polce. Otoczak, 31: 28–43.
• CĘŻKOWSKI W., 1989. Surowce mineralne doliny Kleśnicy oraz ich eksploatacja. [W:] Jahn A., Kozłowski S., Wiszniowska T. (red.). Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie. Badania i udostępnianie. Wyd. Ossolineum. Wrocław.
• CIĘŻKOWSKI W. i in., 1996. Zmiany w litosferze wywołane eksploatacją surowców mineralnych. [W:] Masyw Śnieżnika – zmiany w środowisku przyrodniczym, Polska Agencja Ekologiczna. Warszawa.
• DZIEKOŃSKI T., 1972. Wydobywanie i metalurgia kruszców na Dolnym Śląsku od XIII do połowy XX wieku. Wyd. Ossolineum. Wrocław.
• DON J., OPLETAL M., 1996. Budowa i ewolucja geologiczna Masywu Śnieżnika. [W:] Masyw Śnieżnika – zmiany w środowisku przyrodniczym. Polska Agencja Ekologiczna. Warszawa.
• FEDAK J., LINDNER M., 1966. Metalogeneza Sudetów. Prace IG, Wydawnictwa Zastrzeżone Instytutu Geologicznego. Warszawa.
• KLEMENTOWSKI R., 2010. W cieniu sudeckiego uranu. Kopalnictwo uranu w Polsce w latach 1948 -1973. Wyd. Oddz. IPN. Wrocław.
• KLEMENZ P., 1932. Die Ortsnamen der Grafschaft Glatz. Ostdeutsche Verlagsanstalt. Breslau.
• KRAJEWSKI R., 1960. Złoża w okolicy Janowej Góry. [W:] Krajewski R. (red.). Geologia złóż surowców mineralnych Polski. Surowce metaliczne. Biuletyn IG, Wydawnictwa Zastrzeżone Instytutu Geologicznego. Warszawa.
• LIS J., SYLWESTRZAK H., 1986. Minerały Dolnego Śląska. Wyd. Geol. Warszawa.
• MAREK A., MAREK T., 2012. Możliwości rozwoju sztolni pouranowych w Kletnie na potrzeby turystyki i edukacji. II Konferencja Muzeów Górniczych i Skansenów Podziemnych w Polsce. Wieliczka.
• PRZENIOSŁO S., SYLWESTRZAK H., 1971. Mineralizacja fluorytowa na wschodnich zboczach Śnieżnika Kłodzkiego. Kwart. Geol., 15, 2: 251–260.
• STYSZ M., MĄCZKA M., 2009. Dzieje górnictwa w Marcinkowie. Inwentaryzacja pozostałości robót górniczych dawnych kopalń rud polimetalicznych. [W:] Zagożdżon P.P, Madziarz M. (red.). Dzieje górnictwa – element europejskiego dziedzictwa kultury, 2. Wrocław.
• WATYCHA L., 1949. Sprawozdanie z badań geologicznych wykonanych w r. 1947 w okolicach Janowej Góry, pow. Bystrzyca, Dolny Śląsk, Biul. PIG, 54: 92–102.
• WĄRZYBOK J., SKRZYNIARZ J., 1955. Plan bezpiecznego prowadzenia robót kopalni „Kopaliny” w Stroniu Śl. na rok 1956. Kop. Kopaliny.
• ZAGOŻDŻON K.D., ZAGOŻDŻON P.P, 2009. Dawne i współczesne procesy geologiczne w sztolni nr 3 w Marcinkowie. [W:] Zagożdżon P.P, Madziarz M. (red.). Dzieje górnictwa – element europejskiego dziedzictwa kultury, 2. Wrocław.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).