Kultura strategiczna Węgier w aspekcie bezpieczeństwa po zmianach ustrojowych

• Autorzy: Balogh Olivér

Identyfikatory

DOI

10.37055/sbn/146282

Warianty tytułu

EN

The strategic culture of Hungary in the aspect of security after the political changes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem poniższego artykułu jest przeprowadzenie analizy na temat kultury strategicznej Węgier po zmianach ustrojowych. Poznanie węgierskiej kultury strategicznej jest niezbędne do zrozumienia decyzji strategicznych i politycznych dotyczących bezpieczeństwo dla sojuszników oraz partnerów politycznych. Węgierska strategia opiera się między innymi na położeniu geopolitycznym, doświadczeniach historycznych o sytuacji wewnętrznej i zewnętrznej. Węgry są małym krajem, co uwarunkuje jego kulturę strategiczną. Kraj podobnie jak inne państwa w regionie po upadku Układu Warszawskiego jednoznacznie określił cel strategiczny - dołączenie się do struktury euroatlantyckiej. Najważniejszymi momentami okresu badanego jest zaproszenie do Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w 1999 roku oraz dołączenie do Unii Europejskiej w 2004 roku. W badanym okresie 1990-2020 zostało wydanych 5 strategii bezpieczeństwa narodowego. Dokumenty te są podstawą do analizy kierunku rozwoju, jak i współpracy w aspekcie bezpieczeństwa kraju. Węgry od zmian ustrojowych prowadzili pokojową politykę w regionie. Mimo zgrzytów historycznych ciągnących się od dwóch wojen światowych, traktaty pokojowe nie zostały głównym elementem kultury nienawiści i wrogości. Najnowsza strategia z 2020 roku wydana na początku pandemii Sars-CoV-2 jest jedną z najbardziej rozbudowaną od 1990 roku. Mimo 30 lat od zmianach ustrojowych nie można mówić o własnej kulturze strategicznej Węgier. Kraj o małej potencjale społeczno-gospodarczym w dobie globalizacji nie ma możliwości tworzenia własnej kultury strategicznej bez uwzględnienia otoczenia a także sojuszników i organizacji międzynarodowych działających w regionie. Wynika to między innymi z charakteru uchwalenia i pracy nad strategią. Analiza opiera się na analizach dokumentów strategicznych w okresie 1990-2020, a także literatury węgierskiej. Ze względu na analizy dokumentów i literatury można wywnioskować charakterystyczne cechy kultury strategicznej regionu Środkowej Europy, a także doświadczenia historyczne z czasów zimnej wojny i strefy wschodniej do której Węgry należą.

EN

The aim of the article is to analyze the strategic culture of Hungary after the political changes in 1990. Getting to know the Hungarian strategic culture it is inevitable to understand the strategic political decisions regarding security for political allies and partners. The Hungarian strategy is based, inter alia, on the geopolitical situation, historical experience, internal and external situation. Hungary’s culture is conducted by small countries situation. The country, similarly, to others in the region after the collapse of the Warsaw Pact, clearly defined its strategic goals, which included the joining the Euro-Atlantic structures. The most important moments of the analyzed period are the invitation to the North Atlantic Treaty Organization in 1999 and joining to the European Union in 2004. In the period from 1990 to 2020, five national strategies were issued. These documents are the basis for the analysis of development directions and cooperation in the aspect of security. Since the political changes, Hungary has pursued a peaceful policy in the region. Even the historical experiences of the two lost world wars and peace treaties, did not remain the main element of the Hungarian culture of hatred and hostility. The latest strategy from 20202, released at the beginning of the Sars-CoV-2 pandemic, is one of the most extensive strategy since 1990. Despite 30 years after the political changes, it is impossible to speak of Hungary’s own strategic culture. A country with a small socio-economic potential in the era of globalization cannot create its own strategic culture without considering its location, allies and international organizations operating in the region. This is due, inter alia, to the nature of the adoption and work on the strategy. The analysis is based on analyzes of strategic documents in the period 1990-2020, as well as Hungarian literature. Due to the analysis of documents and literature it is possible to deduce the characteristic features of the strategic culture of the Central European region as well as historical experiences from the Cold War and the Eastern zone to which Hungary belongs.

Słowa kluczowe

PL

strategia bezpieczeństwa; kultura strategiczna; Węgry; Europa Środkowa; bezpieczeństwo

EN

strategic culture; security strategy; Hungary; Central Europe; security

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2021
• Tom: R. 11, Nr 20
• Strony: 33--45
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., tab.

Twórcy

autor

Balogh Olivér

• Wojskowa Akademia Techniczna

• https://orcid.org/0000-0001-5069-0087

Bibliografia

• [1] Chabasińska A., Warchał A., Pespektywy bezpieczeństwa w teorii i praktyce, Wyd. WAT, Warszawa 2019.
• [2] Jagusiak B., Jagiełło-Tondera A. (red.), Język w dyskursie o bezpieczeństwie, Wyd. Elipsa, Warszawa 2020.
• [3] Nowak E., Nowak M., Zarys teorii bezpieczeństwa narodowego zarządzanie bezpieczeństwem, Difin, Warszawa 2011.
• [4] Pawłowski J. (red.), Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON, Warszawa 2010.
• [5] Śmiałek W., Ewolucja wojen wielość uwarunkowań, Wyd. WAT, Warszawa 2019.
• [6] Csiki T., A magyar stratégiai kultúra vizsgálatának eredményei, [online]. Dostępne pod adresem http//oldbiztonsagpolitikahu/documents/1361901138_CSIKI_Tamas_A_magyar_strategiai_kultur_vizsgalatanak_eredmenyei_-_biztonsagpolitika.hu.pdf, [dostęp 13.11.2020].
• [7] Tálas P. Csíki T., „Nemzet és Biztonság”, nr 2 rocznik 2014, Wyd. NKE Szolgáltató Kft., Budapest 2014.
• [8] Vojenské Rozhledy, Czech Military Review, Numer 3, Brno 2019.
• [9] Nyzio A., Zmiana i ciągłość w polityce zagranicznej Węgier po 2004 r. [online]. Dostępne pod adresem: http://www.academia.edu/9065124/Zmiana_i_ci%C4%85g%C5%82o%C5%9B%C4%87_w_polityce_zagranicznej_W%C4%99gier_po_2004_r [dostęp 13.11.2020].
• [10] Tálas P., Csíki T., Magyarország új nemzeti biztonsági stratégiájáról, [online] Wyd. Stratégia Védelmi Kutatóintézet, Elemzések 2020/17. Dostępne pod adresem: https://svkk.uni-nke.hu/document/ [dostęp 13.11.2020].
• [11] Deczyja Parlamentu Węgier o podstawach polityki bezpieczeństwa i obrony, 27/1993. (IV. 23.), [online] Dostępne pod adresem: https://mkogy.jogtar.hu/jogszabaly?docid=993h0011.OGY [dostęp 13.11.2020].
• [12] Deczyja Parlamentu Węgier o podstawach polityki bezpieczeństwa i obrony, 94/1998 (XII.29). [online] Dostępne pod adresem: https://net.jogtar.hu/jogszabaly?dbnum=1&docid=998H0094.OGY&cel=1%288%29&mahu=1&goto=28 [dostęp 13.11.2020].
• [13] Decyzja Rządu o strategii bezpieczeństwa narodowego Republiki Węgierskiej, 2073/2004 (IV.15.)
• [14] Decyzja Rządu o strategii bezpieczeństwa narodowego Węgier, 1035/2012 (II.21). [online] Dostępne pod adresem: https://20102014.kormany.hu/download/f/49/70000/1035_2012_korm_hatarozat.pdf [dostęp 13.11.2020].
• [15] Decyzja Rządu o strategii bezpieczeństwa narodowego Węgier, 1163/2020 (IV.21). [online] Dostępne pod adresem: https://net.jogtar.hu/jogszabaly?docid=A20H1163.KOR&txtreferer=00000001.txt [dostęp 13.11.2020].

Uwagi

Podwójne liczbowanie bibliografii.