Początki turkologii w Warszawie na tle ówczesnych uwarunkowań 1923–1934

• Autorzy: Tyszkiewicz J.

Warianty tytułu

EN

The beginnings of turkology in Warsaw against a background of contemporary circumstances

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Archive materials enable us to find out about the beginnings of turkology in Warsaw. Polish-Asian Association (1923) organised courses in oriental languages. Later, the Oriental Knowledge School (since 1928) attached to the Oriental Institute in Warsaw was granted state subsidies. It trained officials, military men and private individuals. The Middle East Department of the School taught: Turkish language, knowledge about culture and history of Turkey. Language courses and lectures were given by some turkologists: Tadeusz Kowalski and Ananiasz Zajączkowski. Majority of lectures on social-political subjects were arranged by the authorities of the Oriental Institute. Orientalists (Lvov, Cracow, Warsaw) could not reach an agreement whether turkology studies should be organised in Lvov or developed in many universities. Support of Warsaw historians and of a prominent turkologist, Tadeusz Kowalski resulted in setting up turkology department at the Warsaw University (1.01.1934). Ananiasz Zajączkowski became the head of this department.

Słowa kluczowe

PL

turkologia; orientalistyka; nauka polska; historia nauki

EN

turkology; oriental studies; Polish science; history of science

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 60, nr 3
• Strony: 7--31
• Opis fizyczny: Bibliogr. 99 poz.

Twórcy

autor

Tyszkiewicz J.

• Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego

Bibliografia

• J.P. Maj: Działalność Instytutu Wschodniego w Warszawie: 1926-1939, Warszawa 2007.
• Urzeczeni Orientem. Listy Ananiasza Zajączkowskiego do Tadeusza Kowalskiego: 1925-1948, red. T. Majda, Warszawa 2013.
• Uniwersytet Warszawski. Skład uniwersytetu i spis wykładów na rok akademicki 1930-1931, Warszawa 1930.
• Sprawozdanie z działalności Wydziału Humanistycznego UW za rok 1933/34, Warszawa 1935 i inne.
• S. Korwin [Pawłowski]: Wspomnienia t. 1-2, Warszawa 1966.
• W. T. Drymmer: W służbie Polsce, Warszawa 1998.
• W. Bączkowski: O wschodnich problemach Polski, Wybór pism, opr. J. K łoczkowsk, P. Kowal, Kraków 2000.
• J Tyszkiewicz: The School of Oriental Studies in Warsaw: 1928-1938, „Rocznik Orientalistyczny” t. LX: 2007, Nr 1, s. 61-74.
• Polska bibliografia turkologiczna, red. Ö. Emiroglu, T. Majda, Warszawa 2012.
• 75 lat Instytutu Orientalistycznego UW, red. M. Popko, Warszawa 2007.
• A. Dziubiński: Na szlakach Orientu. Handel między Polską a Imperium Osmańskim w XVI-XVIII wieku, Wrocław 1997.
• B. Baranowski: Znajomość Wschodu w dawnej Polsce do XVIII w., Łódź 1950.
• J. Reychman: Życie polskie w Stambule w XVIII w., Warszawa 1959.
• J. Reychman: Niedoszły projekt z czasów Komisji Edukacji Narodowej. Nauczanie języka tureckiego w Kamieńcu Podolskim, „Przegląd Polonijny”, t. 4: 1936, s. 80-83.
• J. Osterhammel: Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata, Poznań 2013.
• J. Tyszkiewicz: Polacy wśród Rosjan: Jan Potocki i mongoliści, Dawna Rosja i Rosjanie we współczesnych badaniach polskich, red. J. Tyszkiewicz, K. Łukawski, Pułtusk 2012.
• W. Kotwicz: Józef Kowalewski orientalista (1801-1878), Wrocław 1948.
• J. Reychman: Próby organizacji orientalistyki polskiej w dobie mickiewiczowskiej, „Przegląd Orientalistyczny” 1954, 3(11), s. 247-264.
• S. Korwin [Pawłowski]: Wspomnienia. cz. 1 – Na przełomie dwóch epok, Warszawa 1966, cz. 2 – Wyścig z życiem, Warszawa 1966.
• Zbiór ks. Aleksandra Ludwika Radziwiłła (1594-1654) – Opisanie rzeczy xięcia Imci Kunsztkamerowych w Lubczu, dnia 20 February 1647, przez K. Łopatę. AGAD, Arch. Radz., Dział XXVI, sygn. 63 i 64.
• B. Łukomska: Miłośnicy chińskości w dawnej Polsce, od siedemnastego do początków dziewiętnastego wieku, Warszawa 2008.
• T. Majda: Katalog rękopisów tureckich i perskich, Warszawa 1967.
• T. Majda: Rękopisy tureckie w zbiorach polskich, Stosunki polsko-tureckie. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej przez Instytut Orientalistyczny i Towarzystwo Polska Turcja w 1988, red. T. Majda, Warszawa 1995.
• L. Bohdanowicz, S. Chazbijewicz, J. Tyszkiewicz: Tatarzy muzułmanie w Polsce, Gdańsk 1997.
• K. Stopka: Ormianie w Polsce dawniej i dzisiaj, Kraków 2000.
• Pod wspólnym niebem. Narody dawnej Rzeczypospolitej, red. M. Kopczyński, W. Tygielski, Warszawa 2010.
• Karaimi, red. B. Machul-Telus, Warszawa 2012.
• Relacja Sefera Muratowicza, obywatela warszawskiego, od Zygmunta III króla polskiego dla sprawowania rzeczy wysłanego do Persji w roku 1602, Warszawa 1777.
• Trzy relacje z polskich podróży na Wschód muzułmański w 1 poł. XVII w., opr. i wyd. A Walaszuk, Kraków, 1980.
• S. Donigiewicz: Nieznane nagrobki ormiańskie w Warszawie „Posłaniec św. Grzegorza” r. VIII: 1934, nr 9-10, s. 73-79.
• E. Tryjarski: Ormianie w Warszawie. Materiały do dziejów, Kraków 2001.
• M. I. Wieczorkowski: Katechizm z okazji ochrzczenia Tatarzyna Budziackiego w Warszawie w 1720 roku, Lwów 1721.
• M. Sierocka-Pośpiech: Chrzty różnowierców w Starej Warszawie w latach 1584-1688, na podstawie rejestracji metrykalnej parafii św. Jana w Warszawie, „Miscellanea Historica–Archivistica” t. XI: 2000, s. 211-222.
• A. Kołodziejczyk: Rozprawy i studia z dziejów Tatarów litewsko-polskich i islamu w Polsce w XVII-XIX w., Siedlce 1997, tutaj rozdział o muzułmanach w Warszawie przed 1914.
• Z. Romek: Olgierd Górka. Historyk w służbie myśli propaństwowej (1908-1955), Warszawa 1997.
• J. Tyszkiewicz: Uwagi o działalności politycznej Stanisława Zakrzewskiego, [w:] Historia. Mentalność. Tożsamość. Miejsce i rola historii i historyków w życiu narodu polskiego i ukraińskiego w XIX i XX w., red. J. Pisulińska, P. Sierżęga, L. Zaszkilniak, Rzeszów 2008.
• E. Tryjarski: Eugeniusz Słuszkiewicz – najwybitniejszy armenista polski (1901-1981), „Przegląd Orientalistyczny”, 1983, Nr 1, s. 11-19.
• L. Bohdanowicz, S. Chazbijewicz, J. Tyszkiewicz: Tatarzy muzułmanie w Polsce, Gdańsk 1997.
• J. Tyszkiewicz: Orientalistyczne środowisko w Wilnie: 1919-1939, „Przegląd Orientalistyczny”, 2008, nr 3-4, s. 173-181.
• J. Tyszkiewicz: Odrębne czasopisma jako przestrzeń integracji środowiska muzułmanów w Polsce międzywojennej, Komunikowanie i komunikacja w dwudziestoleciu międzywojennym, red. S. Stępnik i M. Rajewski, Lublin 2012.
• H. Szapszał: Wypisy tureckie i słownik turecko-polski, opr. do użytku słuchaczy Wyższej Szkoły Instytutu Naukowo-Badawczego Europy Wschodniej w Wilnie, Wilno 1932.
• M. Pawelec: Listy do Wilna. Seraja Szapszał jako korespondent Ananiasza Zajączkowskiego, „Almanach Karaimski” t. 2: 2013, s. 19-36.
• S. Gąsiorowski: Szapszał Seraja Markowicz (1873-1961),
• Polski Słownik Biograficzny t. XLVII, Warszawa-Kraków 2010, s. 61-64.
• Naukowa spuścizna po Janie Grzegorzewskim, Archiwum Nauki Polskiej PAN i PAU, nr 4641, t. I.
• J. Grzegorzewski: Język Łach-Karaimów, narzecze południowe (łucko-halickie), Kraków 1917.
• T. Kowalski: Karaimische Texte im Dialekt von Troki, Kraków 1929.
• W. Zajączkowski: Bibliografia Tadeusza Kowalskiego. Księga dla uczczenia pamięci Tadeusza Kowalskiego (1889-1948), „Rocznik Orientalistyczny”, t. XVII, 1951-1952, s. XVII-XXXVI.
• Tadeusz Kowalski 1889-1948. Materiały z posiedzenia naukowego PAU w dniu 19 czerwca 1998, Polska Akademia Umiejętności, „W służbie nauki” t. 4: 1999.
• Korespondencja Tadeusza Kowalskiego z Janem Rypką i Bedřichem Hrozným, opr. E. Dziurzyńska, M. Dǔrčanský, P. Kodera, Kraków 2007.
• T. Wiśniewski, Akcja ekspedycyjna L. Sawickiego, „Wszechświat. Pismo przyrodnicze” 1930, nr 8, s. 233-240.
• T. Kowalski: W sprawie orientalistyki w naszych uniwersytetach, „Nauka Polska” t. II: 1919, s. 354-372.
• J. Rozwadowski: Uwagi o polskich potrzebach naukowych w zakresie językoznawstwa, „Nauka Polska” t. I: 1918, s. 345-354.
• K. Nitsch, Andrzej Gawroński (1885-1927), Polski Słownik Biograficzny, T. VII, Kraków 1948-1958, s. 326-328.
• Księga dla uczczenia pamięci Tadeusza Kowalskiego (1889-1948), „Rocznik Orientalistyczny” t. XVII, 1951-1952.
• Sprawozdania z działalności Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warszawskiego za 1931/2, Warszawa 1933.
• A. Chodubski: Zygmunt Smogorzewski (1884-1931), Polski Słownik Biograficzny t. XXXIX, 1999-2000, s. 229-230.
• A. Zajączkowski: O potrzebie studiów turkologicznych dla historyka kultury języka polskiego, „Język Polski’, t. XIX: 1934, nr 2, s. 33.
• S. Korwin [Pawłowski], Wspomnienia, t. II Wyścig z życiem. Warszawa 1966.
• S. Mikulicz: Prometeizm w polityce II Rzeczypospolitej, Warszawa 1971.
• W. Materski: Emigranci z Kaukazu w Polsce w okresie międzywojennym, [w:] Emigracja rosyjska. Losy i idee, Łódź 2002.
• J. Reychman: Z dziejów orientalistyki na Uniwersytecie Warszawskim w latach międzywojennych, „Przegląd Orientalistyczny” 1963, nr 3 (47), s. 228.
• Tradycje i współczesność. Księga pamiątkowa Instytutu Historycznego UW 1930-2002, red. J. Tyszkiewicz, Warszawa 2005.
• W. Kotwicz: Studia orientalistyczne w Polsce, „Nauka Polska”, t. X: 1929, s. 323-331.
• A. Kunst: Stanisław Schayer (1899-1941), „Rocznik Orientalistyczny”, t. 21: 1957, s. 14-27.
• S. Konarski: Stanisław Schayer (1899-1941), Polski Słownik Biograficzny, t. XXXV, 1994, s. 411-412.
• Listy Olgierda Górki do Stanisława Zakrzewskiego z kwietnia-września 1913, Ossolineum, rkp. II 7343.
• J. Tyszkiewicz: Stanisław Zakrzewski był nie tylko mediewistą, [w:] Środowiska historyczne II Rzeczypospolitej, cz. 3, red. J. Maternicki: Warszawa 1989, s. 119-131.
• J. Reychman: Dyplomacja na Wschodzie i dyplomacja wschodnia, „Przegląd Orientalistyczny”, 1968, nr 3 (67), s. 271.
• List A. Zajączkowskiego do T. Kowalskiego z 24.VI.1925, „Urzeczeni Orientem”, nr 1, s. 19-22.
• List A. Zajączkowskiego do S. Szapszała, Kraków 18.VI.1929, (w) „Almanach Karaimski” t. 2, nr 4, s. 74-75.
• List A. Zajączkowskiego do S. Szapszała, Kraków 15.II.1929, (w) „Almanach Karaimski”, t. 2, nr 3, s. 73.
• Leon Najman Mirza Kryczyński lider ruchu kulturalnego Tatarów Polskich, red. S. Chazbijewicz, Gdańsk-Gdynia 1998.
• M. Kornat: Początki sowietologii w II Rzeczypospolitej. Geneza, dzieje i dorobek Instytutu Naukowo-Badawczego Europy Wschodniej, w Wilnie (1930-1939), „Zeszyty Historyczne”, nr. 134, Paryż 2000, s. 11-23 i in.
• J. Tyszkiewicz: Orientalistyczne środowisko w Wilnie: 1919-1939, „Przegląd Orientalistyczny” 2008, nr 3/4, s. 173-181.
• List A. Zajączkowskiego do T. Kowalskiego, Warszawa 19.VIII 1931, „Urzeczeni Orientem”, nr 24, s. 67.
• List A. Zajączkowskiego do S. Szapszała, Stambuł 27.II 1931, „Almanach Karaimski”, t. 2, nr 18, s. 98.
• List A. Zajączkowskiego do S. Szapszała, Warszawa 6.V 1932, „Almanach Karaimski”, t. 2, nr 21, s. 102-103.
• List A. Zajączkowskiego do S. Szapszała, Kraków 29.VI.1932, „Almanach Karaimski”, t. 2, nr 22, s. 103-104.
• List A. Zajączkowskiego do T. Kowalskiego, Warszawa 11.X.1932, „Urzeczeni Orientem”, nr 25, s. 68-69.
• A. Zajączkowski do S. Szapszała, Warszawa 21.III.1933, „Almanach Karaimski”, t. 2, nr 26, s. 111.
• J. Tyszkiewicz: Olgierd i Leon Kryczyńscy, działacze kulturalni i badacze przeszłości Tatarów, „Rocznik Tatarów Polskich” t. I, Gdańsk 1993, s. 5-15.
• J. Tyszkiewicz: Z historii Tatarów polskich 1794-1944, Pułtusk 1998, s. 111-148.
• J. Tyszkiewicz: Międzywojenne badania nad dziejami Tatarów litewsko-polskich w XVII stuleciu, „Przegląd Historyczny”, t. LXXVI: 1985, nr 2, s. 305-320.
• A. Zihni, Ismail Gasprinski, „Wschód-Orient”, t. IV 1933, nr 3-4, s. 5-7.
• A. Zajączkowski, Elementy tureckie na ziemiach polskich, „Rocznik Tatarski” t. II: 1935, s. 199-228.
• List A. Zajączkowskiego do T. Kowalskiego, Warszawa 16.IX 1933, „Urzeczeni Orientem”, nr 30, s. 75-76.
• List A. Zajączkowskiego do S. Szapszała, Warszawa 17.IX 1933, „Almanach Karaimski”, t. 2, nr 31, s. 120.
• List A. Zajączkowskiego do S. Szapszała, Warszawa 26.IX 1933, „Almanach Karaimski”, t. 2, nr 32, s. 121.
• List A. Zajączkowskiego do T. Kowalskiego, Warszawa 16.XII 1933, „Urzeczeni Orientem”, nr 33, s. 80.
• List A. Zajączkowskiego do S. Szapszała, Warszawa 9.I 1934, „Almanach Karaimski”, t. 2, nr 34, s. 124-125.
• Teczki studenckie w Archiwum UW.
• J. Tyszkiewicz: Zainteresowania i dorobek badawczy Stanisława Kryczyńskiego, [w:] Słowiańszczyzna i dzieje powszechne. Studia ofiarowane prof. Ludwikowi Bazylowowi, red. M. Skowronek, Warszawa 1985, s. 363-385.
• J. Tyszkiewicz: Początki seminarium turkologicznego prof. A. Zajączkowskiego: 1933-1936, „Almanach Karaimski”, t. 3, 2014, s. 1-7-118.
• E. Tryjarski: Główne prace turkologiczne prof. Ananiasza Zajączkowskiego, „Przegląd Orientalistyczny”, 1971, nr 3 (79), s. 271-276 i in.
• J. Tyszkiewicz: The School of Oriental Studies in Warsaw: 1928-1938, „Rocznik Orientalistyczny”, t. LX: 2007, nr 1, s. 61-74.
• J. Tyszkiewicz: Dorobek historyczny Leona i Stanisława Kryczyńskich, [w:] Środowiska historyczne II Rzeczypospolitej, red. J Maternicki, Warszawa 1987, s. 371-388.
• W. Wendland: Trzy czoła proroków z matki obcej. Myśl historyczna Tatarów polskich w II Rzeczypospolitej, Kraków 2013.