Prawa człowieka gwarantem ochrony ludności cywilnej podczas współczesnych konfliktów zbrojnych

• Autorzy: Kalinowska Angelika Klaudia
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia specyfikę współczesnych konfliktów zbrojnych tzw. niemiędzynarodowych charakteryzujących się barbarzyństwem w stosunku do ludności cywilnej, która staje się celem ataków. Pomoc ofiarom tych konfliktów zbrojnych wymaga humanitarnych zachowań przez walczące ze sobą strony. W artykule obalona jest teza, że humanitaryzację konfliktów zbrojnych zapewnia tylko prawo humanitarne. Z analizy przeprowadzonej w artykule w kontekście czasu wynika, że ochronę ludności cywilnej w konfliktach zbrojnych zapewniają równoprawnie normy praw człowieka. Prawo to swoistą ewolucję przechodzi po 1945 roku. W artykule pokazane są też ograniczenia w realizacji praw człowieka tzw. klauzule derogacyjne i limitacyjne. W aspekcie konfliktów zbrojnych szczególnie ważne są tzw. prawa niederegowalne z prawem do życia na czele. W końcowej części pokazana jest prawna działalność trybunałów doraźnych tj. Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii (MTKJ) oraz Międzynarodowego Trybunału Karnego dla Rwandy (MTKR), która spowodowała swoistą interferencję norm prawa międzynarodowego i praw człowieka.

EN

This article presents specificity of so called non-international armed conflicts which are characterized by a savagery with reference to the civilian population, which is the target of attacks. Aid to victims of armed conflicts requires humanitarian behavior by fighting sides. The article refuted the thesis that humanitarization of armed conflicts is only provided by humanitarian law. The analysis carried out in an article in the context of the time results that the protection of the civilian population during armed conflict provide equally standards of human rights. After year 1945 this law pass through peculiar evolution. This article presents limitations in executing human rights – so called derogative and limitations clauses. In terms of armed conflict particularly important are so called non-derogative rights, with the right to life in front of it. At the end of the article are presented ad-hoc tribunals, such as International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia (ICTY) and International Criminal Tribunal for Rwanda (ICTR) – the cause of peculiar interference in international law and human rights.

Słowa kluczowe

PL

konflikt zbrojny; humanitaryzacja; prawa człowieka; derogacja; prawa niederegowalne

EN

armed conflict; humanitarization; human rights; derogation; non-derogative rights

• Wydawca: Towarzystwo Wiedzy Obronnej
• Czasopismo: Wiedza Obronna
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 2-3
• Strony: 154--178
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz.

Twórcy

autor

Kalinowska Angelika Klaudia

Bibliografia

• Astramowicz-Leyk T., Międzynarodowe systemy ochrony praw i wolności człowieka, Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego, Olsztyn 2009.
• Beccaria C., O przestępstwach i karach, Warszawa 1959.
• Benjamin Skinner E., Zbrodnia. Twarzą w twarz ze współczesnym niewolnictwem, Wydawnictwo Znak, Kraków 2010.
• Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela z 26 sierpnia 1789 r. [w:] Prawa człowieka. Wprowadzenia, Wybór źródeł, red. K. Motyka, Lublin 2004.
• Dz. U. z 2000 r., Nr 21, poz. 261.
• Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 czerwca 2012, poz. 221 Decyzja Nr 184/MON MON z dnia 13 czerwca 2012 r. w sprawie organizacji systemu kształcenia i szkolenia z Międzynarodowego Prawa Humanitarnego Konfliktów Zbrojnych w resorcie obrony narodowej (załącznik nr 1).
• Europejska Konwencja o zapobieganiu torturą oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu (Dz. U. z 1995 r., Nr 46, poz. 238).
• Freeman M., Prawa człowieka, Wydawnictwo Sic s.c., Warszawa 2007.
• Jasudowicz T., Determinanty międzynarodowo chronionej substancji praw człowieka w systemach uniwersalnych i europejskim (na tle nauczania Prof. Anny Michalskiej), [w:] O prawach człowieka. W podwójną rocznicę Paktów. Księga Pamiątkowa w hołdzie Profesor Annie Michalskiej, red. T. Jasudowicz, C. Mik, Toruń 1996.
• Jasudowicz T., Prawa człowieka w konfliktach zbrojnych, Wydawnictwo TNOiK, Toruń 1997.
• Jasudowicz T., Prawa człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych ze szczególnym uwzględnieniem prawa i praktyki polskiej, Wydawnictwo „Dom Organizatora”, Toruń 1997.
• Kołakowski L., Po co nam prawa człowieka, „Gazeta Wyborcza”, 25–26 październik 2003.
• Konflikty współczesnego świata, Opracowanie zbiorowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483).
• Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa (Dz. U. z 1952 r., Nr 2, poz. 9).
• Kuźniar R., Prawa człowieka. Prawo, instytucje, stosunki międzynarodowe, Warszawa 2004, Wydawnictwo SCHOLAR.
• Marek A., Myśl Cezarego Beccarii we współczesnej nauce prawa karnego, Pal. 1994, nr 5–6.
• Nahoum e Grappe V., Gwałt jako broń wojenna, [w:] Czarna księga kobiet, red. Ch. Ockrent, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2007.
• Nye J. S. jr., Konflikty międzynarodowe. Wprowadzenie do teorii i historii, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
• Osiatyński W., Prawa człowieka i ich granice, Wydawnictwo Znak, Kraków 2011.
• Piechowiak M., Filozofia praw człowieka. Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony, Lublin 1999.
• Piechowiak M., Koncepcja wolności w projekcie Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, [w:] Wolność we współczesnej kulturze. Materiały V światowego Kongresu Filozofii Chrześcijańskiej, red. Zofia J. Zdybicka i in, RW KUL 1997.
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z dnia 10 grudnia 1948 r., A/RES/217.
• Protokół dodatkowy do konwencji genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 r. dotyczący ochrony ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych z 8 czerwca 1977 r. (Dz. U. z 1992 r., Nr 41, poz. 175, załącznik).
• Ptak M. J., Kinstler M., Powszechna historia państwa i prawa. Wybór tekstów źródłowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999.
• Szymanik G., Byliśmy w obozie syryjskich uchodźców – reportaż dziennikarzy Gazety, „Gazeta Wyborcza”, 29 października 2012.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r., Nr 88, poz. 553).
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. z 1997 r., Nr 90, poz. 557 z późn. zm.).
• www.cytaty.info/autor/cyceron-104tcz.
• www.maksymilian.bielsko.opoka.org.pl/maksymilian4.
• www.un.org/ictr.
• www.un.org/icty

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).