Czy dzieła sztuki mogą kształtować postawę szacunku do przyrody - sztuka ekologiczna w Polsce

• Autorzy: Worłowska M. , Marko-Worłowska M.

Warianty tytułu

EN

Can works of art shape respectful attitude towards nature? - Ecological art in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ochronę środowiska przyrodniczego można skutecznie realizować tylko w uwrażliwionym na przyrodę i przyrodniczo wyedukowanym społeczeństwie. Edukacja prośrodowiskowa musi łączyć w sobie wszystkie elementy związane z egzystencją człowieka na Ziemi. Sztuka jako forma edukacji ekologicznej spełnia wiele ról. Oddziaływanie przez sztukę stwarza możliwości dostarczania informacji na temat problemów środowiskowych i kształtowania postawy szacunku do przyrody. Celem pracy jest zbadanie relacji, zależności i punktów styku dwóch przeciwstawnych z pozoru pojęć, jakimi są natura (przyroda) i sztuka, oraz omówienie wynikających z tych relacji zjawisk artystycznych, wpisujących się w nurt sztuki ekologicznej na gruncie polskim. Praca próbuje udowodnić, że, pomimo iż same słowa natura i kultura raczej podkreślają różnice niewspółdziałających ze sobą pojęć, a nie wzajemne zależności, to te dwie dziedziny informują się nawzajem i wpływają na siebie. Artykuł skupia się też na analizie wybranych działań artystycznych polskich artystów, którzy tworzą dzieła o charakterze ekologicznym. Praca przedstawia takich twórców sztuki ekologicznej w Polsce, jak: Jarosław Kozakiewicz, Teresa Murak i Jerzy Dmitruk. Mimo że termin sztuka ekologiczna nie jest precyzyjny i ma charakter umowny, to wyżej wymienionych artystów i dzieła sztuki ekologicznej łączy to, że wypływają one z autentycznej potrzeby ludzi i tragicznej sytuacji Ziemi. Ich celem jest głęboko ekologiczny przekaz, będący wezwaniem do działań w obronie Ziemi oraz refleksja dążącą ku zmianie stylu życia odbiorcy.

EN

The protection of the environment is possible only in society that is aware of the problems concerning nature and properly educated. Ecological education has to include all elements related to existence of human on the Earth. The art plays an important role in ecological education. Artistic performances can provide information concerning environmental problems and can shape respectful attitude towards nature. The aim of the paper is to investigate the relations of two apparently contradictory notions that are nature and culture and to present, derived from discussed relations, artistic activities representing ecological art (eco-art) in Poland. The paper attempts to prove that in spite of the fact that the very phrase nature and culture emphasises rather the difference of incompatible things and not the common aspects of two, natural and cultural domains interpenetrate, influence, and inform each other. Their interdisciplinary studies, owing to interdisciplinary research each domain gains in depth and interest. It concentrates as well on the analysis of the particular works of art of Polish artist creating ecological art who are Jarosław Kozakiewicz, Teresa Murak, and Jerzy Dmitruk. Despite of the fact that the term ecological art is not precise and therefore its status is not self-evident and self-apparent, the unifying factor of all activities of discussed artists and ecological artistic activities is their common inspiration. Their origin is derived from authentic need of people to prevent tragic condition of our Planet. The aim of all ecological artistic activities is the call for environmental protection and reflection that causes change of lifestyle of the recipients.

Słowa kluczowe

PL

sztuka ekologiczna; edukacja ekologiczna; relacje natura-kultura

EN

eco-art; ecological education; performance; nature-culture relation

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Proceedings of ECOpole
• Rocznik: 2010
• Tom: Vol. 4, No. 2
• Strony: 507--514
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys.

Twórcy

autor

Worłowska M.

• Studentka studiów doktoranckich w Instytucie Historii Sztuki, Uniwersytet Wrocławski, ul. Szewska 36, 50-139 Wrocław

autor

Marko-Worłowska M.

• Zakład Ekologii, Badań Łowieckich i Ekoturystyki, Instytut Biologii, Akademia Pedagogiczna, ul. Podbrzezie 3, 31-054 Kraków, tel. [phone]

Bibliografia

• [1] Gołaszewski T.: Poezja natury. Reinterpretacja wybranych wierszy proekologicznych. [W:] Poznanie i działanie. Eseje estetyki ekologii, red. M. Gołaszewska. UNIVERSITAS, Kraków 2000, 74-126.
• [2] Chmielowski F.: Obecność ekologicznego myślenia w sztukach plastycznych. [W:] Poznanie i działanie. Eseje estetyki ekologii, red. M. Gołaszewska. UNIVERSITAS, Kraków 2000, 179-195.
• [3] Tatarkiewicz W.: Sztuka a przyroda. [W:] Dzieje sześciu pojęć. PWN, Warszawa 1982, 342-343.
• [4] Wilkoszewska K.: Inspiracja ekologiczna w estetyce i sztuce. Probl. Ekol., 2003, 7(5), 227-229.
• [5] Dziamski G.: Sztuka u progu XXI wieku. Humaniora, Poznań 2002, 128-148.
• [6] Bagińska D.: Ekologia a sztuka współczesna, praca licencjacka, Uniwersytet M.C. Skłodowskiej, Lublin 2006. wiedzaiedukacja.eu/wp.../09/ekologia-a-sztuka-wspolczesna.pdf
• [7] Klein L.: Strona domowa Jarosława Kozakiewicza - prace. http://www.kozakiewicz.art.pl/wpis.php?id=38.
• [8] Sienkiewicz K.: Sylwetka: Jarosław Kozakiewicz. http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/ os_kozakiewicz_jaroslaw
• [9] Murak T.: Katalog wystawy. Galeria Bielska. BWN, Bielsko-Biała 1998.