PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Tytuł artykułu

REE and Sr-Nd Isotope Compositions of Clinopyroxenites, Phoscorites and Carbonatites of the Seblyavr Massif, Kola Peninsula, Russia

Treść / Zawartość
Identyfikatory
Warianty tytułu
PL
REE i izotopy Sr-Nd w klinopiroksenitach, foskorytach i karbonatytach masywu sebliawrskiego z Półwyspu Kola (Rosja)
Języki publikacji
EN
Abstrakty
EN
Clinopyroxenites, phoscorites and carbonatites from the Devonian Seblyavr intrusion (Kola Peninsula, Russia) have petrographic characteristics indicating that they are accumulative in origin. Their geochemical (major and rare earth elements) compositions can be accounted for by mixtures of their major rock-forming minerals and accessory phases, i.e. they reflect the record of mineral accumulation. All of the analysed Seblyavr rocks are strongly LREE-enriched with (La/Yb)N mostly ranging from 38 to 189. However, a dolomite carbonatite with hydrothermal LREE-Sr mineralization has an extreme (La/Yb)N value of 1659. Such late-stage dolomite carbonatites were formed by hydrothermal (rather than magmatic) processes. Whole-rock samples of representative magmatic lithologies from Seblyavr have initial 87Sr/86Sr and εNd that fall in a very narrow range from 0.7031 to 0.7033 and +4.9 to +5.9, respectively. We therefore conclude that clinopyroxenites, phoscorites and carbonatites were formed by differentiation and crystallization of a single batch of melt. The parental melt was derived from a depleted upper mantle source that had been meta-somatised prior to melting.
PL
Petrograficzna charakterystyka dewońskich klinopiroksenitów, foskorytów i karbonatytów z masywu sebliawrskiego na Półwyspie Kola (Rosja) wskazuje, że skały te są kumulatami. Ich skład chemiczny (zarówno pierwiastki główne jak i pierwiastki ziem rzadkich) stanowi zapis procesów akumulacyjnych i wynika ze zmieszania głównych minerałów skałotwórczych i faz akcesorycznych. Wszystkie analizowane skały masywu sebliawrskiego są silnie wzbogacone w LREE, a ich stosunek (La/Yb)N waha się przeważnie pomiędzy 38 a 189. Skrajnie wysoki stosunek (La/Yb)N równy 1659 zanotowano w dolomitowym karbonatycie, zawierającym hydrotermalną mineralizację LREE-Sr. Takie karbonatyty zostały utworzone w końcowych etapach powstawania masywu dzięki właśnie procesom hydrotermalnym, a nie magmowym. Próbki reprezentujące skały magmowe masywu wykazują początkowe stosunki izotopów strontu 87Sr/86Sr i wartości parametru Nd zawarte w wąskich przedziałach, odpowiednio od 0,7031 do 0,7033 i od +4,9 do +5,9. Upoważnia to do sformułowania wniosku, że badane klinopiroksenity, foskoryty i karbonatyty utworzyły się w wyniku dyferencjacji i krystalizacji pojedynczej porcji stopu magmowego. Ten macierzysty stop został wygenerowany ze zubożonego górnego płaszcza, a źródłowy materiał uległ metasomatozie jeszcze przed momentem stopienia.
Czasopismo
Rocznik
Strony
29--45
Opis fizyczny
Bibliogr. [29] poz., rys., tab.
Twórcy
  • Geological Institute, Kola Science Centre, 14 Fersman St., Apatity, Murmansk Region, 184200, Russia
  • School of Earth Sciences, Birkbeck University of London, Malet St., London WC1E 7HX, UK
  • Géochimie Isotopique, CP 160/02, Université Libre de Bruxelles, 50 Av. Roosevelt, 1050 Brussels, Belgium
Bibliografia
  • ARZAMASTSEV A.A., ARZAMASTSEVA L.V., BELYATSKY B.V., 1998: Initial alkaline volcanism of the Palaeozoic tectonic and magmatic activation in the North-Eastern Fennoscandia: geochemical features and petrological consequences. Petrology 6, 316–336 (in Russian).
  • BAILEY D.K., 1993: Carbonatite magmas. Journal of Geological Society (London) 150, 637–651.
  • BELL K., BLENKINSOP J., 1987:Archean depleted mantle: Evidence from Nd and Sr initial isotopic ratios of carbonatites. Geochimica and Cosmochimica Acta 51, 291–298.
  • BELL K., 1998: Radiogenic isotope composition on relationships between carbonatites and associated silicate rocks – a brief review. Journal of Petrology 39, 1987–1996.
  • BULAKH A.G., ABAKUMOVA N.B., 1960: The Seblyavr massif of ultrabasic and alkaline rocks and carbonatites (Kola Peninsula). Sovetskaya Geologiya 5, 47–60 (in Russian).
  • BULAKH A.G., LE BAS M.J., WALL F., ZAITSEV A.N., 1998: Ancylite-bearing carbonatites of the Seblyavr massif, Kola Peninsula, Russia. Neues Jahrbuch für Mineralogie, Monatshefte 4, 171–192.
  • DOWNES H., BALAGANSKAYA E., BEARD A., LIFEROVICH R., DEMAIFFE D., 2005: Petrogenetic processes in the ultramafic, alkaline and carbonatitic magmatism in the Kola Alkaline Province: a review. Lithos 85, 48–75.
  • DUNWORTH E.A., 1997: The Turiy Massif, Kola Peninsula, Russia: open system disequilibrium. PhD thesis, Carleton University, Ottawa, Canada. 488pp.
  • EGOROV L.S., 1993: Phoscorites of the Maymecha-Kotuy ijolite-carbonatite association. International Geology Review 35, 346–358.
  • GOGOL O.V., BAYANOVA T.B., BALAGANSKAYA E.G., DELENITSIN A.A., 1998: New evidence on the duration of alkaline magmatism of the Kola region (Russia) based on Rb-Sr and U-Pb isotope data. ICOG-9, Beijing, China. Abstracts. Chinese Science Bulletin 43, 45.
  • GOGOL O.V., DELENITSIN A.A., 1999: New Rb-Sr data for Kola alkaline province. In: Proceedings of the 10th Kratz Conference, Apatity, 43–47 (in Russian).
  • GOGOL O.V., BAYANOVA T.B., DELENITSIN A.A.,: 2000. Stages of the carbonatite formation on the sample of the Seblyavr massif (according to isotope data). In: Proceedings of the XIX seminar “Geochemistry of the magmatic rocks”, Moscow, 45–46 (in Russian).
  • KOGARKO L.N., KONONOVA V.A., ORLOVA M.P., WOOLLEY A.R., 1995: Alkaline rocks and carbonatites of the world. Part 2. Former USSR. Chapman and Hall, London, 225 pp.
  • KRAMM U., 1993: Mantle components of carbonatites from the Kola Alkaline Province, Russia and Finland: A Nd-Sr study. European Journal of Mineralogy 5, 985–989.
  • KRAMM U., KOGARKO, L.N., 1994: Nd and Sr isotope signatures of the Khibina and Lovozero agpaitic centres, Kola Alkaline Province, Russia. Lithos 32, 225–242.
  • KRAMM U., KOGARKO L.N., KONONOVA V.A., VARTIAINEN H., 1993: The Kola Alkaline Province of the CIS and Finland: Precise Rb-Sr ages define 380–360 Ma age range for all magmatism. Lithos 30, 33–44.
  • KRAMM U., SINDERN S., 2004: Timing of Kola ultrabasic alkaline, alkaline and phoscorite carbonatite magmatism. In: Wall F., Zaitsev A.N. (eds) Phoscorites and carbonatites from Mantle to Mine. Mineralogical Society Series 10, Chapter 3. pp. 75–97.
  • KUKHARENKO A.A., ORLOVA M.P., BULAKH A.G., BAGDASAROV E.A., RIMSKAYA-KORSAKOVA O.M., NEFEDOV E.I., IL’INSKY G.A., SERGEEV A.S., ABAKUMOVA N.B., 1965: The Caledonian complex of ultrabasic, alkaline rocks and carbonatites of the Kola Peninsula and northern Karelia. Moscow, Nedra, 550 pp. (in Russian).
  • KWON S.-T., TILTON G.R., GRUNENFELDER M.H., 1989: Lead isotope relationships in carbonatites and alkaline complexes: an overview. In: K. Bell (ed.) Carbonatites: Genesis and Evolution. Unwin Hyman, London, pp.360–386. LAPIN A.V., 1979: Mineral parageneses of apatite ores and carbonatites of the Seblyavr massif. International Geology Review 21, 1043–1052.
  • McDONOUGH W.F., SUN S.-S., 1995: The composition of the Earth. Chemical Geology 120, 223–253.
  • STEIGER R.H., JAGER E., 1977: Subcommission on geochronology: convention on the use of decay constants in geo- and cosmochronology. Earth and Planetary Science Letters 36, 359–362.
  • SUBBOTIN V.V., 1998: Mineralogy of zirconium and niobium in rocks of carbonatite series of alkaline- -ultramafic massifs of the Kola Peninsula. Extended abstract of Ph.D. dissertation. St.-Petersburg, 20 pp. (in Russian).
  • SUBBOTIN V.V., MIKHAELIS S.A., 1986: Genetical types of apatite ores of the Seblyavr complex deposit. In: O.B. Dudkin, S.I. Makiyevsky, V.Ya. Evzerov (eds) Deposits of non-metallic raw materials of the Kola Peninsula. Kola Branch of the USSR Acad. Sci., Apatity, 27–35 (in Russian).
  • TOMKEIEFF S.I., WALTON E.K., RANDALL B.A.O., BATTEY M.H., TOMKEIEFF O., 1983: Dictionary of Petrology. John Wiley, 680 pp.
  • VERHULST A., BALAGANSKAYA E., KIRNARSKY YU., DEMAIFFE D., 2000: Petrological and geochemical (trace elements and Sr-Nd isotopes) characteristics of the Paleozoic Kovdor ultramafic, alkaline and carbonatite intrusion (Kola Peninsula, NW Russia). Lithos 51, 1–25.
  • WOOLLEY A.R.., 1989: The spatial and temporal distribution of carbonatites. In: Bell K. (ed.) Carbonatites: Genesis and Evolution. Unwin Hyman, London, 15–37.
  • WOOLLEY A.R., KEMPE D.R.C., 1989: Carbonatites: nomenclature, average chemical compositions and element distribution. In: Bell K. (ed.) Carbonatites: Genesis and Evolution. Unwin Hyman, London, 1–14.
  • ZAITSEV A., BELL K., 1995: Sr and Nd isotope data of apatite, calcite and dolomite as indicators of source, and the relationships of phoscorites and carbonatites from the Kovdor massif, Kola peninsula, Russia. Contributions to Mineralogy and Petrology 121, 324–335.
  • ZAITSEV A.N., BELL K., WALL F., LE BAS M.J., 1997: Alkaline-rare earth carbonates from carbonatites of Khibina massif: Mineralogy and genesis. Doklady Akademii Nauk 355, 241–245 (in Russian).
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-c1b7dd77-22f7-40ea-b76b-f4f1c776c8b6
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.