Mineralogical and petrological characteristics of exotic schist cobbles from the Krosno Beds (Silesian Unit, Bieszczady Mts., south-east Poland)

• Autorzy: Ziemianin K. , Wolska A.

Warianty tytułu

PL

Charakterystyka mineralogiczno-petrologiczna łupków egzotykowych z warstw krośnieńskich (jednostka śląska, Bieszczady, płd.-wsch. Polska)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Exotic schist cobbles were collected from two localities: Roztoki Dolne and Ustrzyki Górne (Krosno Beds, Silesian Nappe, Bieszczady Mts., SE Poland), where they occur in streams as a detrital material. These cobbles reach up to 25 cm in diameter, but a few boulders (up to 1 m) were also found. They were grey and green in colour and had mica and quartz layers (most often thicker than 0.5 cm, although some quartz layers can reach 1 cm). Some exotic cobbles found were tectonically deformed. These investigated schist cobbles consisted of quartz, white mica (phengite) and chlorite. Additionally other minerals which also occurred in cobbles were: garnet (almandine), tourmaline (dravite), and accessory: apatite, zircon, rutile and ilmenite. Biotite (often altered) and feldspar (albite, oligoclase) are rare. Numerous calcite veins were observed. Garnet porphyroblasts had different shapes (spherical, elliptic or tectonically elongated) and sometimes showed zonation. Tourmalines had characteristic blue and brown zones, due to variable contents of Fe. The protolith of the schists analyzed had the character of pelitic-mudstone rocks. The precursor rocks were metamorphosed during both progressive (almandine-amphibolite facies) and retrogressive metamorphism. The north-west extension of the Marmarosh or Rakhiv massifs between Dukla and Silesian subbasins was the most probable source of these exotic cobbles.

PL

Łupki egzotykowe zostały pobrane z dwóch lokalizacji: Roztoki Dolne i Ustrzyki Górne (warstwy krośnieńskie, jednostka śląska, Bieszczady, południowo-wschodnia Polska), gdzie występowały jako materiał detrytyczny w korytach potoków. Ich wielkość na ogół nie przekracza 25 cm, aczkolwiek zanotowano również kilka większych okruchów (do 1 m średnicy). Charakteryzują się kolorem szaro-zielonym, z laminami mik i kwarcu dochodzącymi do 1 cm grubości, aczkolwiek najczęściej nie przekraczającymi 0,5 cm. Część z odnalezionych okazów wykazuje cechy tektonicznej deformacji. Zbadane łupki zbudowane są z kwarcu, jasnej miki (fengit) oraz chlorytu. Dodatkowo obserwuje się granat (almandyn), turmalin (drawit), a także akcesorycznie apatyt, cyrkon, rutyl oraz ilmenit. Biotyt (często przeobrażony) oraz skalenie (albit, oligoklaz) są rzadkie. Notuje się liczne żyły kalcytowe. Porfiroblasty granatu charakteryzują się zmiennym kształtem – od okrągłych, przez eliptyczne do tektonicznie wydłużonych. Niekiedy występuje u nich zonacja. Turmaliny posiadają charakterystyczną niebiesko-brązową zonację, wynikającą z różnej zawartości Fe. Protolit analizowanych łupków miał charakter pelityczno-mułowcowy. Uległ on metamorfizmowi zarówno progresywnemu w warunkach facji almandynowo-amfibolitowej, jak również retrogresywnemu. Północno-zachodnie przedłużenie masywu Marmarowskiego lub Rachowskiego (pomiędzy basenami śląskim i dukielskim) jest najbardziej prawdopodobnym obszarem źródłowym analizowanych skał egzotykowych.

Słowa kluczowe

EN

Bieszczady Mts.; Krosno Beds; exotic cobbles; schist; garnet porphyroblast; tourmaline

PL

Bieszczady; warstwy krośnieńskie; łupki egzotykowe; granat; turmalina

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2014
• Tom: R. 70, nr 10
• Strony: 659--670
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., il.

Twórcy

autor

Ziemianin K.

• Zakład Geologii i Geochemii. Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy ul. Lubicz 25A 31-503 Kraków

autor

Wolska A.

• Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytet Jagielloński ul. Oleandry 2a 30-061 Kraków

Bibliografia

• [1] Antipin V.: Petrology, geochemistry of granitoids of various fades. Nauka 1977, 158 pp.
• [2] Azor A., Simancas J., Exposito I., Lodeiro F., Poyatos D.: Deformation of garnets in a low-grade shear zone. Journal of Structural Geology 1977, 19 (9), pp. 1137-1148.
• [3] Bak K., Rubinkiewicz J., Garecka M., Machaniec E., Dziubinska B.: Exotics-bearing layer in the oligocene flysh of the Krosno beds in the Fore-Dukla Zone (Silesian Nappe, Outer Carpathians), Poland. Geologica Carpathica 2001, 52 (3), pp. 159-171.
• [4] Bieda F.: Seventh level of large foraminifera in Polish Outer Carpathians. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 1963, 33 (2), pp. 189-218.
• [5] Borkowska M., Smulikowski K.: Rock forming minerals. Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa 1973, 447 pp.
• [6] Goetze J., Krbetschek M. R., Habermann D., Wolf D.: High-resolution cathodoluminescence of feldspar minerals, [in:] Pagel M., Barbin V., Blanc P., Ohnenstetter D (eds.) Cathodoluminescence in Geosciences. Springer 2000, 514 pp.
• [7] Haczewski G., Bak K., Kukulak J.: Commentary to detailed geological map of Poland 1:50 000; Dzwiniacz Gorny sheet: 1069. Panstwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 1997.
• [8] Hawthorne F., Henry D.: Classification of the minerals of the tourmaline group. European Journal of Mineralogy 1999, 11 (2), pp. 201-215.
• [9] Henry D., Guidotti C.: Tourmaline aspetrogenetic indicator mineral: an example from the staurolite-grade metapelites of NW Maine. American Mineralogist 1985, 70, pp. 1-15.
• [10] Hey M.: A new review of the chlorites. Mineralogical Magazine 1954, 30, pp. 277-292.
• [11] Ivan P., Sykora M., Demko R.: Blueschists in the Cretaceous exotic conglomerates of the Klape Unit (Pieniny Klippen Belt, Western Carpathians): their genetic types and implications for source area. Geologia 2006, 32 (1), pp. 47-63.
• [12] Kusmierek J., Tokarski A.: The frontal linge of the Iwonicz recumbent fold in Bieszczady Mts. Group. Nafta 1965, 21 (11), pp. 317-321.
• [13] Matyasik I.: Petroleum System of Silesian and Dukla Units in Jaslo-Krosno-Sanokarea. Nafta-Gaz 2009, no. 3, pp. 201-206.
• [14] Mochnacka K., Tokarski A.: New location with exotic-bearing layers within Krosno Beds near. Ustrzyki Górne. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 1972, 42 (2-3), pp. 229-238.
• [15] Olszewska B.: Oligocene Foraminifera from Roztoki Dolne with its paleoecological interpretation. Sprawozdanie z Posiedzen Komisji Nauk Geologicznych PAN, Oddział w Krakowie 1977,21 (1), pp. 222-223.
• [16] Oszczypko N., Oszczypko-Clowes M., Salata D.: Exotic rocks of the Krynica Zone (Magura nappe) and their paleo-geographic significance. Geologia 2006, 32 (1), pp. 21-45.
• [17] Probulski J., Dudek L., Sowizdzal K.: Validation of geological cross sections' interpretation from Polish part of Carpathians by means of restoration of sedimentary basin development. Nafta-Gaz 2009, no. 12, pp. 929-933.
• [18] Rubinkiewicz J.: Tectonics of the Dukla overthrust s zone in western part of the Bieszczady Mis. Przegląd Geologiczny 1996, 44 (12), pp. 1199-1204.
• [19] Slaczka A., Wieser T.: Shales bearing exotic rocks from Krosno Beds near Baligrod. Kwartalnik Geologiczny 1962, 6, pp. 662-667.
• [20] Slaczka A.: Genesis of exotic-bearing layer from Bukowiec near Uzocka Pass. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 1961, 31 (l),pp. 129-143.
• [21] Slaczka A.: Lower Krosno Beds from Roztoki Dolne. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 1963, 33 (2), pp. 181-186.
• [22] Slaczka A.: Preliminary results of the Wetlina IG-2 borehole in the Bieszczady Mts. Kwartalnik Geologiczny 1969, 13 (3), pp. 712-713.
• [23] Slaczka A.: The geology of the Dukla unit — Polish Flysch Carpathians. Prace Instytutu Geologicznego 1971, 63, pp. 1-167.
• [24] Swidzinski H.: Outer Carpathians between Dunajec and San. Regionalna Geologia Polski 1953, 1 (2), pp. 362-422.
• [25] Tokarski A.: Geology and geomorphology of the Ustrzycki Górne area (Polish Eastern Carpathians). Studia Geologica Polonica 1975, 48, pp. 7-90.
• [26] Winkler H. G. R: Petrogenesis of metamorphic rocks. 2nd edn. Springer New York 1967, 334 pp.

Uwagi

EN

This paper is based on author's master thesis: Mineralogical and petrological investigation of exotic schists with garnets from Krosno Beds, Silesian Unit, Bieszczady Mts.