Oddziaływanie ferm trzody chlewnej i drobiu na środowisko

• Autorzy: Augustyńska-Prejsnar A. , Ormian M. , Sokołowicz Z. , Topczewska J. , Lechowska J.

Identyfikatory

DOI

10.2429/proc.2018.12(1)011

Warianty tytułu

EN

Environmental impacts of pig and poultry farms

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dokonano przeglądu najnowszej literatury z zakresu oddziaływania ferm trzody chlewnej i drobiu na środowisko oraz przedstawiono sposoby zagospodarowania odchodów i odpadów. Polska jest znaczącym producentem trzody chlewnej i drobiu w Europie, a produkcja drobiarska jest bardzo dynamicznie rozwijającym się działem gospodarki. Szczególnie uciążliwym źródłem zanieczyszczania środowiska są duże fermy przemysłowe2, na których hoduje się od kilku do kilkudziesięciu tysięcy zwierząt. Wynikiem intensywnej produkcji zwierząt jest wysoki poziom zanieczyszczeń emitowany do środowiska. Utrzymanie dotychczasowego tempa produkcji zapewniającego pokrycie zapotrzebowania na mięso wieprzowe i drobiowe wymaga ograniczenia negatywnego wpływu oddziaływania ferm na środowisko oraz świadomości rolników na temat sposobów zagospodarowania odchodów i odpadów z ferm trzody chlewnej i drobiu.

EN

The article reviews latest literature on the impact of pig and poultry farms on the environment and presents ways of managing excrements and wastes from such farms. Poland is a leading producer of pigs and poultry in Europe with poultry production remaining a dynamically developing sector of the economy. Large factory farms with Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC), which house from several to tens of thousands animals are particularly troublesome sources of environmental pollution. An outcome of intensive animal production is the high level of pollution effected upon the environment. Retention of the current rate of production to satisfy demands for pork and poultry does not only require the reduction of the negative impacts of such farms on the environment, but also the increased awareness of farmers on ways of managing excrements and wastes from hog and poultry farms.

Słowa kluczowe

PL

IPPC; trzoda chlewna; drób; środowisko

EN

Integrated Pollution Prevention and Control; IPPC; pigs; poultry; environment

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Proceedings of ECOpole
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 12, No. 1
• Strony: 117--129
• Opis fizyczny: Bibliogr. 47 poz., tab.

Twórcy

autor

Augustyńska-Prejsnar A.

• Katedra Produkcji Zwierzęcej i Oceny Produktów Drobiarskich, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Uniwersytet Rzeszowski, ul. A. Zelwerowicza 4, 35-601 Rzeszów

autor

Ormian M.

• Katedra Produkcji Zwierzęcej i Oceny Produktów Drobiarskich, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Uniwersytet Rzeszowski, ul. A. Zelwerowicza 4, 35-601 Rzeszów

autor

Sokołowicz Z.

• Katedra Produkcji Zwierzęcej i Oceny Produktów Drobiarskich, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Uniwersytet Rzeszowski, ul. A. Zelwerowicza 4, 35-601 Rzeszów

autor

Topczewska J.

• Katedra Produkcji Zwierzęcej i Oceny Produktów Drobiarskich, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Uniwersytet Rzeszowski, ul. A. Zelwerowicza 4, 35-601 Rzeszów

autor

Lechowska J.

• Katedra Produkcji Zwierzęcej i Oceny Produktów Drobiarskich, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Uniwersytet Rzeszowski, ul. A. Zelwerowicza 4, 35-601 Rzeszów

Bibliografia

• [1] Biłos Ł, Kolasa-Więcek A. Wpływ chowu zwierząt gospodarskich na środowisko przyrodnicze. Post Techniki Przetwórstwa Spożyw. 2013;1:118-121. http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-658835ef-d667-416e-96f2-61bdec987207.
• [2] Gołaś Z, Kozera M. Ekologiczne konsekwencje koncentracji produkcji trzody chlewnej. J Agribus Rural Dev. 2008;1(7):29-42.
• [3] Qian Y, Song K, Hu T, Ying T. Environmental status of livestock and poultry sectors in China under current transformation stage. Sci Total Environ. 2018;622-623:702-709. DOI: 10.1016/j.scitotenv.2017.12.045.
• [4] Mihina S, Sauter M, Palkovičová Z, Karandušovská I, Brouček J. Concentration of harmful gases in poultry and pig houses. Anim Sci Pap Rep. 2012;30(4):395-406. https://www.researchgate.net/.../282266232_Concentration_of_har.
• [5] Brancher M , Griffiths KD, Franco D, De Melo Lisboa H. A review of odour impact criteria in selected countries around the world. Chemosphere 2017;168:1531-1570. DOI: 10.1016/j.chemosphere.2016.11.160.
• [6] Dunlop MW, Blackall PJ, Stuetz RM. Odour emissions from poultry litter - A review litter properties, odour formation and odorant emissions from porous materials. J Environ Manage. 2016;177:306-319. DOI: 10.1016/j.jenvman.2016.04.009.
• [7] De Sousa FC, Tinôco IFF, Da Silva JN, Baptista FJF, Souza CF, Da Silva AL. Gas emission in the poultry production. J Anim Behav Biometeorol. 2017;5:49-55. DOI: 10.14269/2318-1265/jabb.v5n2p49-55.
• [8] Wang LZ, Xue B, Tianhai Y. Greenhouse gas emissions from pig and poultry production sectors in China from 1960 to 2010. J Integr Agr. 2017;16(1):221-228. DOI: 10.1016/S2095-3119(16)61372-2.
• [9] Mielcarek P. Weryfikacja wartości współczynników emisji amoniaku i gazów cieplarnianych z produkcji zwierzęcej. Inż Roln. 2012;4,139,1:267-276. https://www.researchgate.net/publication/295909428_Weryfikacja_wartosci_wspolczynnikow_emisji_amoniaku_i_gazow_cieplarnianych_z_produkcji_zwierzecej.
• [10] Nowakowicz-Dębek B, Wlazło Ł, Bis-Wencel H, Wnuk W, Kasela M, Ossowski M. Monitoring gaseous pollution in the air in livestock buildings. Ann UMCS, sec. EE, Zootechnica. 2014;32(2):11-16. https://www.researchgate.net/publication/305477493_A_N_N_A_L_E_S_E_-S_K_L_O_D_O_W_S_K_A_L_U_B_L_I_N_-_P_O_L_O_N_I_A_VOL_XXXII_2_SECTIO_EE_2014_Monitoring_gaseous_pollution_in_the_air_in_livestock_buildings.
• [11] Smurzyńska A, Czekała W, Kupryaniuk K, Cieślik M, Kwiatkowska A. Typy i właściwości gnojowicy oraz możliwości i jej zagospodarowania. Prob Inż Roln. 2016;4,94:117-127. www.itp.edu.pl/wydawnictwo/pir/.
• [12] Council directive 96/61/EC of 24 September 1996 concerning integrated pollution prevention and control. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=celex:31996L0061.
• [13] Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U. 2001, Nr 62, poz. 627 z późn. zm.). www.dziennikustaw.gov.pl/DU/2001/s/62/627.
• [14] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz.U., Nr 122, poz. 1055). www.prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20021221055.
• [15] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. 2010, Nr 213, poz. 1397). prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20102131397.
• [16] Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz.U. 2007, Nr 147, poz. 1033 z późn. zm.). prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20071471033.
• [17] www.gios.gov.pl
• [18] www.stat.gov.pl
• [19] Suresh A, Choi HL, Oh DI. Prediction of the nutrients value and biochemical characterististics of swine slurry by measurement of EC-electrical conductivity. Bioresour Technol. 2009;100:4683-4689. DOI: 10.1016/j.biortech.2009.05.006.
• [20] Smurzyńska A, Dach J, Czekała W. Technologie redukujące emisje uciążliwych gazów powstających podczas chowu zwierząt gospodarskich. Inż Ekolog. 2016;47:189-198. DOI: 10.12912/23920629/62871.
• [21] Marszałek M, Banach M, Kowalski Z. Wpływ gnojowicy na środowisko naturalne-potencjalne zagrożenia. J Ecol Health. 2011;15(2):66-70. http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-article-BAR8-0011-0003.
• [22] Berenguer P, Cala S, Santiveri F, Boixadera J, Lloveras J. Copper and zinc soil accumulation and plant concentration in irrigated maize fertilized with liquid swine manure. Agron J. 2008;100:1056-1061. DOI: 10.2134/agronj2007.0321.
• [23] Myszograj S, Puchalska E. Odpady z chowu i uboju drobiu - zagrożenie dla środowiska czy surowiec do produkcji energii. Med Środ. 2012;15(3):106-115. http://www.medycynasrodowiskowa.pl/Downloads/File/2012Vol15N3/MS_2012-3_12.pdf.
• [24] Krawczyk W, Walczak J. Potencjał biogenny obornika jako źródło emisji amoniaku i zagrożenia środowiska. Roczn Nauk Zoot. 2010;37(2):187-193. www.izoo.krakow.pl/czasopisma/roczniki/2010/2/art12.pdf.
• [25] Nowakowicz-Dębek B, Wlazło U, Stasińska B, Krzaczek P, Bis-Wencel H, Wnuk W. Stężenie amoniaku w pomieszczeniach hodowlanych w trakcie tuczu trzody chlewnej. Ann. UMCS sec. Zootechnica. 2016;34(4):49-53. https://docplayer.pl/46917219-Annales-umcs-stezenie-amoniaku-w-pomieszczeniachhodowlanych-w-trakcie-tuczu-trzody-chlewnej.html.
• [26] Tilman D, Clark M. Global diets link environmental sustainability and human health. Nature. 2014;515:518-522. https://www.nature.com/articles/nature13959.
• [27] Smurzyńska A, Dach J, Dworecki Z, Czekała W. Emisje gazowe podczas gospodarki gnojowicą. Inż Ochr Środ. 2016;19(1):109-125. DOI: 10.17512/ios.2016.1.9.
• [28] Wlazło Ł, Nowakowicz-Dębek B, Kapica J, Kwiecień M, Pawlak HJ. Removal of ammonia from poultry manure by aluminosilicates. J Environ Monit. 2016;183(3):722-725. DOI: 10.1016/j.jenvman.2016.09.028.
• [29] Buczyńska A, Szadkowska-Stańczyk I. Problemy higieny i zagrożenia zdrowotne towarzyszące intensywnej produkcji trzody chlewnej. Med Pr. 2010;61(3):323-331. http://www.imp.lodz.pl/upload/kpi/problemy_higieny.pdf.
• [30] Skowron K, Bauza-Kaszewska J, Kaczmarek A, Budzyńska A, Gospodarek E. Mikrobiologiczne aspekty gospodarki gnojowicą. Post Mikrobiol. 2015;54(3):235-249. https://docplayer.pl/10456891-Mikrobiologiczne-aspekty-gospodarki-gnojowica.html.
• [31] Pilarska A, Pilarski K, Dach J, Boniecki P. Nowoczesne metody oraz perspektywy zagospodarowania nawozów naturalnych. Technika Rolnicza Ogrodnicza i Leśna. 2014;2:9-11. https://www.researchgate.net/publication/265291330_MODERN_METHODS_AND_PERSPECTIVES_FOR_MANAGEMENT_OF_MANURES.
• [32] Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 kwietnia 2008 r w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania (Dz.U. 2008, Nr 80, poz. 479). https://www.infor.pl/akt-prawny/DZU.2018.094.0000934,rozporzadzenie-ministra-rolnictwa-irozwoju-wsi-w-sprawie-szczegolowych-warunkow-ustalania-i-sposobu-oznaczania-klas-jakosci-handlowejtusz-wieprzowych-oraz-tusz-wolowych.html.
• [33] Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 czerwca 2008 r w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu. https://www.infor.pl/aktprawny/DZU.2009.224.0001804,rozporzadzenie-ministra-rolnictwa-i-rozwoju-wsi-zmieniajacerozporzadzenie-w-sprawie-wykonania-niektorych-przepisow-ustawy-o-nawozach-i-nawozeniu.html.
• [34] Smurzyńska A, Czekała W, Kozłowski K, Brzoski M, Chełkowski D, Woźniak E. Fermentacja metanowa gnojowicy z dodatkiem chemicznym i biologicznym. Inż Ekolog. 2017;16,6:81-88. DOI: 10.12912/23920629/79429.
• [35] Banaszkiewicz T, Wysmyk J. Ekologiczny aspekt wykorzystania substratów rolniczych. Europa Regionum 2015;23:21-34. http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1element.ekon-element-ec95d701-60ef-3db7-b538-34fba65b8cc8
• [36] Czop M, Kłapcia E. Zagospodarowanie odchodów trzody chlewnej z wybranej fermy do celów energetycznych. Inż Ochr Środ. 2017;20(1):5-16. DOI: 10.17512/ios.2017.1.1.
• [37] Łagocka A, Kamiński M, Cholewiński M, Pospolita W. Korzyści ekologiczne ze stosowania pofermentu z biogazowni rolniczych jako nawozu organicznego. Kosmos Probl Nauk Biolog. 2016;65(4):601-607. http://psjd.icm.edu.pl/psjd/element/bwmeta1.element.bwnjournal-article-ksv65p601kz.
• [38] Vega GCC, Hoevea M, Birkvedb M, Sommerc SG, Bruuna S. Choosing co-substrates to supplement biogas production from animal slurry - A life cycle assessment of the environmental consequences. Bioresour Technol. 2014;171:410-420. DOI: 10.1016/j.biortech.2014.08.099.
• [39] Curkowski A, Oniszak-Popławska A, Mroczkowski P, Owsik M, Wiśniewski G. Przewodnik dla inwestorów zainteresowanych budową biogazowi rolniczych. Warszawa: EC BREC IEO; 2011. https://www.imp.gda.pl/bioenergy/biznes/poradnik_biogazowy.pdf.
• [40] Rynek drobiu. Stan i perspektywy. 2018. Analizy rynkowe (2000-2017), 19-51. Warszawa: IERiGŻ, ARR, MRiRW. https://www.ierigz.waw.pl/publikacje/analizy-rynkowe/rynek-drobiu.
• [41] Korytkowska HG. Wykorzystanie pomiotu drobiowego. Polskie Drobiarstwo 2012;6:14-16. www.polskiedrobiarstwo.pl/archiwum.php?id=201&new=1.
• [42] Utnik-Banaś K, Krawczyk J. Produkcja drobiarska w aspekcie podstawowych założeń biogospodarki. Roczn Nauk Stow Eko Roln Agrobiznes. 2012;18(2):278-283. http://docplayer.pl/46654667-278-katarzynastowarzyszenie-utnik-banas-jozefa-krawczyk-ekonomistow-rolnictwa-i-agrobiznesu.html.
• [43] Herbut E, Dobrzański Z. Oddziaływanie ferm drobiarskich na środowisko. W: Jankowski J, redaktor. Hodowla i użytkowanie drobiu. Warszawa: PWRiL; 2012. ISBN: 9788309011422.
• [44] Gołębiewska B, Pajewski T. Odpowiedzialność rolników za stan środowiska naturalnego. Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu. Roczn Nauk Stow Ekonomistów Roln Agrobiznesu. 2015;17(2):64-68. http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.agro-c7ed4052-1419-4a1a-9165-46099230d038.
• [45] Kantarli IC, Kabadayi A, Ucar S, Yanik J. Conversion of poultry wastes into energy feedstocks. Waste Manage. 2016;56:530-539. DOI: 10.1016/j.wasman.2016.07.019.
• [46] Baltierra-Trejo E, Arroyo-Pitacua A, Márquez-Benavides L. Energy analysis and CO2 eq emissions of chicken meat production. Ecosistemas Recursos Agropecuarios. 2016;4(12):571-577. DOI: 10.19136/era.a4n12.1093.
• [47] Zhao P, Shen Y, Ge S, Yoshikawa K. Energy recycling from sewage sludge by producing solid biofuel hydrothermal carbonization. Energy Convers Manage. 2014;78:815-821. DOI: 10.1016/j.enconman.2013.11.026.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).