Assessment of the Implementation Status of Climate Change Management in Strategic Environmental Assessments in Poland and Slovakia

• Autorzy: Gałaś Slávka , Gałaś Andrzej , Gergeľová Marcela Bindzárová , Krzak Mariusz , Hlinková Mária , Zeleňáková Martina

Identyfikatory

DOI

10.29227/IM-2025-01-07

Warianty tytułu

PL

Ocena stanu wdrożenia zarządzania zmianami klimatu w strategicznych ocenach środowiskowych w Polsce i na Słowacji

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Based on information recorded in geological sediments, glaciers and tree rings and on monitoring of climate parameters conducted for approximately 150 years, we can certainly conclude that climate on the Earth is evolving. The average global temperature of the surface layer of the atmosphere is increasing, as is the number of extreme phenomena such as storms and droughts. To counteract these changes, in 2017 the European Union began efforts to include climate change mitigation and adaptation in the Environmental Impact Assessments (EIA) procedure of planned investment projects (revisions to the EU Directive (2014/52/EU), effective by 2017). Meanwhile, according to the authors, Strategic Environmental Assessment (SEA) procedures are much more important for mitigating climate change because they concern projects (strategic, development, planning) that usually cover a larger area and are often of a comprehensive, organizational nature and largely precede the EIA process, which concerns specific investments. The authors aimed to determine how climate change mitigation and adaptation are integrated into the SEA process in Poland and Slovakia. This study employed a cross-sectional analysis of current and planned guidelines and handbooks to incorporate climate aspects into strategic environmental assessments. Additionally, a matrix assessment was conducted to categorize the inclusion of specific climate change elements in SEA for various developmental, strategic, or planning documents implemented over the past 10 years at the national, regional, and local levels. The analysis of SEA in Poland and Slovakia in the context of climate change adaptation has revealed areas for improvement in both countries concerning the integration of climate-related aspects into their strategic documents. Poland is more advanced, especially in terms of assessing the impact of strategic documents on climate factors, evaluating the susceptibility of strategic documents to climate change, and proposing adaptive actions. According to the authors, there is an urgent need to supplement national regulations in SEA process so that they strictly take into account the problems of climate change.

PL

Na podstawie danych geologicznych, informacji z lodowców i słojów drzew, a także monitoringu parametrów klimatycznych prowadzonego od około 150 lat, można z całą pewnością stwierdzić, że klimat na Ziemi ewoluuje. Obserwuje się wzrost średniej globalnej temperatury warstwy powierzchniowej atmosfery, jak również wzrost liczby zjawisk ekstremalnych, takich jak burze i susze. Aby przeciwdziałać tym zmianom, w 2017 roku Unia Europejska podjęła wysiłki mające na celu włączenie łagodzenia i adaptacji do zmian klimatu w procedury Ocen Oddziaływania na Środowisko (OOŚ) planowanych inwestycji (zmiana dyrektywy UE 2014/52/ EU, obowiązująca od 2017 roku). Zdaniem autorów, procedury Strategicznej Oceny Środowiskowej (SOOŚ) mają znacznie większe znaczenie dla łagodzenia zmian klimatu, ponieważ dotyczą projektów (strategicznych, rozwojowych, planistycznych), które zazwyczaj obejmują większy obszar i często mają charakter kompleksowy, organizacyjny oraz w dużej mierze poprzedzają proces OOŚ, który dotyczy konkretnych inwestycji. Autorzy postawili sobie za cel określenie, w jaki sposób łagodzenie zmian klimatu i adaptacja do nich są integrowane w proces SOOŚ w Polsce i na Słowacji. W badaniu zastosowano analizę przekrojową istniejących i planowanych wytycznych oraz podręczników dotyczących uwzględniania aspektów klimatycznych w strategicznych ocenach środowiskowych. Dodatkowo przeprowadzono ocenę macierzową w celu kategoryzacji wdrożenia poszczególnych elementów związanych ze zmianami klimatu w SOOŚ dla różnych dokumentów rozwojowych, strategicznych lub planistycznych wdrażanych w ciągu ostatnich 10 lat na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym. Analiza SOOŚ w Polsce i na Słowacji w kontekście adaptacji do zmian klimatu ujawniła obszary wymagające poprawy w obu krajach, jeśli chodzi o integrację aspektów klimatycznych w dokumentach strategicznych. Proces ten jest w Polsce bardziej zaawansowany, szczególnie w zakresie oceny wpływu dokumentów strategicznych na czynniki klimatyczne, oceny podatności dokumentów strategicznych na zmiany klimatu oraz proponowania działań adaptacyjnych. Według autorów istnieje pilna potrzeba uzupełnienia krajowych regulacji w procesie SOOŚ, tak, aby ściśle uwzględniały one problemy zmian klimatu.

Słowa kluczowe

EN

climate change; strategic environmental assessment; strategic documents

PL

zmiana klimatu; strategiczna ocena oddziaływania na środowisko; dokumenty strategiczne

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
• Czasopismo: Inżynieria Mineralna
• Rocznik: 2025
• Tom: Vol. 1, no. 1
• Strony: 41--51
• Opis fizyczny: Bibliogr. 36 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Gałaś Slávka

• Faculty of Geology, Geophysics and Environmental Protection, AGH University; al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-3901-8390

autor

Gałaś Andrzej

• Mineral and Energy Economy Research Institute, Polish Academy of Sciences, ul. J. Wybickiego 7A, 31-261 Kraków, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-0083-3789

autor

Gergeľová Marcela Bindzárová

• Institute of Geodesy, Cartography and Geographical Information Systems, Faculty of Mining, Ecology, Process Control and Geotechnology, Technical University of Kosice, Letná 1/9, 040 01, 042 00 Košice, Slovakia

• https://orcid.org/0000-0003-314-0852

autor

Krzak Mariusz

• Faculty of Geology, Geophysics and Environmental Protection, AGH University; al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-5799-817X

autor

Hlinková Mária

• Institute of Sustainable and Circular Construction, Faculty of Civil Engineering, Technical University of Kosice, Letná 1/9, 040 01. Košice, Slovakia

• https://orcid.org/0000-0002-2944-1235

autor

Zeleňáková Martina

• Institute of Sustainable and Circular Construction, Faculty of Civil Engineering, Technical University of Kosice, Letná 1/9, 040 01. Košice, Slovakia

• https://orcid.org/0000-0001-7502-9586

Bibliografia

• 1. Action plan, 2018. Value is water: An action plan to address the consequences of drought and water scarcity. H2ODNOTA JE VODA. Akčný plán na riešenie dôsledkov sucha a nedostatku vody (in Slovak). https://www.minzp.sk/files/sekcia-vod/hodnota-je-voda/h2odnota-je-voda-akcny-plan-riesenie-dosledkov-sucha-nedostatku-vody.pdf
• 2. Adaptation Handbook (2015). Adaptation Handbook for Cities – Guidelines for the Preparation of the Urban Climate Adaptation Plan – above 100,000 inhabitants. Podręcznik adaptacji dla miast – wytyczne do przygotowania Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu – powyżej 100 tyś. mieszkańców (in Polish). http://44mpa.pl/podrecznik-do-adaptacji/
• 3. Case study, 2014. Adaptation to climate change – the urgent role of cities. Adaptácia na zmenu klímy – naliehavá úloha miest (in Slovak). https://www.minv.sk/?Klimaticka_zmena&subor=202675
• 4. Climate Change (2021). Climate Change and Adaptation to Climate Change in Environmental Impact Assessments. Zmiany klimatu i adaptacja do zmian klimatu w ocenach oddziaływania na środowisko. Podręcznik (in Polish). https://klimada2.ios.gov.pl/wp-content/uploads/2022/12/IOS-PIB_Zmiany-klimatu-i-adaptacja-do-zmian-klimatu-w-ocenach-oddzialywania-na-srodowisko.-PODRECZNIK-1-skompresowany.pdf
• 5. EIA Act PL (2008). The Environmental Impact Assessment Act of October 3, 2008 in Poland. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (in Polish). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20081991227
• 6. EIA Act SK (1994). Act No. 127/1994 Coll., On Environmental Impact Assessments in Slovakia. Zákon Národnej rady Slovenskej republiky o posudzovaní vplyvov na životné prostredie (in Slovak). https://www.slov-lex.sk/pravne-predpisy/SK/ZZ/1994/127/20020101.html
• 7. EIA Directive. Directive 2014/52/EU of the European Parliament and of the Council of 16 April 2014 amending Directive 2011/92/EU on the assessment of the effects of certain public and private projects on the environment, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32014L0052
• 8. Gałaś et al. (2020). Gałaś, S., Gorgoń, J., Gałaś, A., Impact of cities adaptation to climate change on water resources management on the example of selected cities of the Silesian Agglomeration. Conference: Advances in Environmental Engineering, IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science, 444: 012017 doi:10.1088/1755-1315/444/1/012017.
• 9. Gorgoń, J., (2019). Urban-industrial areas in the face of climate change on the example of cities in the central part of the Upper Silesian-Zagłębie Metropolis. Obszary miejsko-przemysłowe wobec zmian klimatu na przykładzie miast centralnej części Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (in Polish). Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk.
• 10. Guide (2015). Guide for the Preparation of Investments Considering Climate Change, Mitigation, and Adaptation to These Changes and Resilience to Natural Disasters. Poradnik przygotowania inwestycji z uwzględnieniem zmian klimatu, ich łagodzenia i przystosowania do tych zmian oraz odporności na klęski żywiołowe (in Polish). https://klimada2.ios.gov.pl/pokaz-publikacje
• 11. Guide, 2021. Adaptation guide for municipalities to the impact of climate change. Adaptačná príručka pre samosprávy k dopadu klimatických zmien (in Slovak). https://vizmegtartomegoldasok.bm.hu/en/documents/LIFE%20MICACC_ADAPTAcNA%20PRIRUcKA%20SK.pdf
• 12. Guide, 2021. How to understand the city and its people? Ako porozumieť mestu a jeho ľuďom? (in Slovak). https://mib.sk/wp-content/uploads/2021/11/MANUAL_VERZIA_FINAL.pdf
• 13. Handbook (2023). Handbook of Climate Change Adaptation for Cities. Guidelines for the Preparation of the Urban Climate Adaptation Plan. Podręcznik adaptacji do zmian klimatu dla miast. Wytyczne do przygotowania Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu (in Polish). https://klimada2.ios.gov.pl/pokaz-publikacje
• 14. Handbook, 2013. Handbook for integrating climate change and biodiversity into strategic assessment of environmental impacts. Príručka pre integrovanie zmeny klímy a biodiverzity do strategického posudzovania vplyvov na životné prostredie (in Slovak). https://www.enviroportal.sk/dokument/f/zmena-klimy-a-biodiverzity-strategicke-posudzovanie-vplyvov-zp
• 15. Handbook, 2020. Handbook for integrating the cross-cutting topic of the environment and climate change into the Slovak Republic's cooperation development tools. Príručka pre integrovanie prierezovej témy životného prostredia a zmeny klímy do nástrojov rozvojovej spolupráce Slovenskej republiky (in Slovak). https://slovakaid.sk/wp-content/uploads/2020/12/enviro-prirucka-web.pdf
• 16. https://klimada2.ios.gov.pl/
• 17. Hands, S., & Hudson, M. D. (2016). Incorporating climate change mitigation and adaptation into environmental impact assessment: a review of current practice within transport projects in England. Impact Assessment and Project Appraisal, 34(4), 330–345. https://doi.org/10.1080/14615517.2016.1228340
• 18. Larsen et al. (2013). Larsen, Sanne Vammen; Kørnøv, Lone; Driscoll, Patrick. (2013). Avoiding climate change uncertainties in Strategic Environmental Assessment. Environmental Impact Assessment Review, 2013, 43: 144-150. https://doi.org/10.1016/j.eiar.2013.07.003.
• 19. Ledda et al. (2021). Antonio Ledda, Elisabetta Anna Di Cesare, Giovanni Satta, Gianluca Cocco, Andrea De Montis, Integrating adaptation to climate change in regional plans and programmes: The role of strategic environmental assessment. Environmental Impact Assessment Review, 2021, 91: 106655. https://doi.org/10.1016/j.eiar.2021.106655.
• 20. Mayembe et al. (2023). Rose Mayembe, Nicholas Philip Simpson, Olivia Rumble, Marieke Norton, Integrating climate change in Environmental Impact Assessment: A review of requirements across 19 EIA regimes, Science of The Total Environment, 2023, Volume 869, 161850, https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2023.161850.
• 21. Methodological guide, 2018. Methodological guide for assessing the impacts of climate change on large projects in the transport sector. Metodická príručka posudzovania dopadov zmeny klímy na veľké projekty v sektore doprava (in Slovak). https://www.opii.gov.sk/download/f/zmena_klimy/metodicka_prirucka_posudzovania_dopadov_zmeny_klimy.pdf
• 22. Nature and Climate Indicators (2022). Nature and Climate Indicators of Sustainable Urban Development. Guide for Cities with a technical guide. Przyrodniczo-klimatyczne wskaźniki zrównoważonego rozwoju miast. Przewodnik dla miast wraz z poradnikiem technicznym (in Polish). https://www.gov.pl/web/klimat/przyrodniczo-klimatyczne-wskazniki-zrownowazonego-rozwoju-miast-przewodnik-dla-miast
• 23. Posas, Paula J. (2011). Exploring climate change criteria for strategic environmental assessments. Progress in Planning, 2011, 75.3: 109-154. https://doi.org/10.1016/j.progress.2011.05.001
• 24. Rodrigo-Ilarri et al. (2020). Rodrigo-Ilarri, J., González-González, L., Rodrigo-Clavero, M.-E., Cassiraga, E. Advances in Implementing Strategic Environmental Assessment (SEA) Techniques in Central America and the Caribbean. Sustainability 2020, 12, 4039. https://doi.org/10.3390/su12104039
• 25. ZUBÍČEK, Václav; HUDEČEK, Vlastimil; ORLÍKOVÁ, Lucie; DANDOŠ, Rostislav; JADVIŠČOK, Petr et al. Thermal signatures of relict coal spoil, waste and tailing dumps. Online. International Journal of Mining, Reclamation and Environment. 2023, s. 1-13. ISSN 1748-0930. https://doi.org/10.1080/17480930.2023.2263264
• 26. SEA Directive. The Directive 2001/42/EC on the assessment of certain effects of plans and programs on the environment, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32001L0042
• 27. Šenfeldr et al. (2020). Šenfeldr, M., Maděra, P., Kotásková, P., Fialová, J., Kundrata, M., Rieger, V., The Green Roofs and Facades as a Tool of Climate Cooling in the Urban Environment. In: Zeleňáková, M., Hlavínek, P., Negm, A. (eds) Management of Water Quality and Quantity. Springer Water. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-18359-2_3
• 28. Stone et al. (2012). Stone, Brian; Vargo, Jason; Habeeb, Dana. Managing climate change in cities: Will climate action plans work?. Landscape and urban planning, 2012, 107.3: 263-271. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2012.05.014.
• 29. Strategy, 2018. Strategy for adaptation of the Slovak Republic to climate change. Stratégia adaptácie slovenskej republiky na zmenu klímy (in Slovak). https://www.minzp.sk/files/odbor-politiky-zmeny-klimy/strategia-adaptacie-sr-zmenu-klimy-aktualizacia.pdf
• 30. Strategy, 2020. Adaptation strategy for the consequences of climate change in the Košice Region. Adaptačná stratégia na dôsledky zmeny klímy v Košickom kraji (in Slovak). https://www.arr.sk/wp-content/uploads/2021/09/Adaptacna-strategia-KSK-zastupitelstvo.pdf
• 31. Summary Publication (2018). Climate change adaptation plans in 44 Polish cities. Summary report. Plany adaptacji do zmian klimatu 44 miast Polski, Publikacja podsumowująca, Warszawa (in Polish). http://44mpa.pl/publikacja-podsumowujaca-projekt-juz-dostepna
• 32. Technical guidance (2021). Technical guidance on the climate proofing of infrastructure in the period 2021-2027" (2021/C 373/01), https://www.atmoterm.pl/weryfikacja-wplywu-na-klimat-a-ocena-oddzialywania-na-srodowisko/
• 33. UCAP, 2018. (2018). Adaptation plan for the city of Katowice to climate change by 2030. Plan adaptacji miasta Katowice do zmian klimatu do roku 2030 (in Polish). Instytut Ekologii Terenów Przemysłowych. Katowice.
• 34. Wende et al. (2012). Wolfgang Wende, Alan Bond, Nikolai Bobylev, Lars Stratmann, Climate change mitigation and adaptation in strategic environmental assessment. Environmental Impact Assessment Review, 2012, 32.1: 88-93. https://doi.org/10.1016/j.eiar.2011.04.003.
• 35. www.sweco.pl, https://www.sweco.pl/aktualnosci/blog/co-to-jest-climate-proofing-i-dlaczego-jest-tak-wazny-dla-projektow-infrastrukturalnych/
• 36. Yang et al. (2021). Yiting Yang, He Xu, Jiawei Wang, Ting Liu, Huanzhi Wang, Integrating climate change factor into strategic environmental assessment in China, Environmental Impact Assessment Review, 2021, Volume 89, 106585, https://doi.org/10.1016/j.eiar.2021.106585.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2026).