Przydrożna architektura w ujęciu popkulturowym : nowa droga rozwoju w oparciu o turystykę rowerową? Cz. 1

• Autorzy: Mroczek M.

Warianty tytułu

EN

Roadside architecture in popculture : possibility of bicycle touring expansion? P. 1

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przydrożna architektura rozwijała się dzięki ekspansji motoryzacji, a jej znaczenie umacniały literatura, muzyka i kinematografia, jednak wraz z powstawaniem tras ekspresowych oraz rozwojem transportu lotniczego wiele starych dróg z ich infrastrukturą zaczęło podupadać. Rower, który w pierwszej połowie XX wieku był popularnym środkiem lokomocji, na kilkadziesiąt lat popadł w niełaskę na rzecz samochodów, aby odrodzić się na nowo w społeczeństwach zmęczonych wiecznymi korkami i zanieczyszczeniem środowiska powodowanym przez pojazdy spalinowe. Wychodząc od tego punktu, głównym celem badań było przeanalizowanie, na przykładzie Stanów Zjednoczonych, rozwoju przydrożnej architektury opartego na ekspansji pojazdów zmotoryzowanych wraz z towarzyszącymi jej uwarunkowaniami społecznymi i kulturowymi. Następnie w celu sprawdzenia, gdzie na tym tle plasują się rowery, zastosowano wobec nich analogiczną metodę, przy czym konieczne okazało się wprowadzenie pewnych poprawek uwzględniających odmienną specyfikę omawianej tematyki. Mimo iż rower nie nadaje się jako środek transportu na duże odległości – przynajmniej masowo - posiada spory potencjał do wykorzystania w transporcie lokalnym oraz rekreacji – w tym turystyce, a eksploracja wrażeń jakie idą za przemieszczaniem się na duże odległości przy pomocy siły własnych mięśni, mogłaby być punktem wyjścia do zupełnie nowej percepcji otoczenia. Być może, tak jak miało to miejsce w przypadku architektury samochodowej, z myślenia nastawionego na transport rowerowy mogłaby zrodzić się nowa forma architektury usługowej – obecna nie tylko w miastach, co już ma w pewnym stopniu miejsce, ale też poza nimi. Być może jej forma mogłaby czerpać inspirację z popkultury oraz uwarunkowań lokalnych, tworząc dzięki temu nową jakość.

EN

Roadside architecture had been developing by the expansion of automotive industry and grew by literature, music and cinema, however the emergence of express routes and the development of air transport bring down many of them and their infrastructure have begun to decline. In the first part of twentieth century the bike had been popular kind of transport, but had fallen into disfavor for cars for decades – and then was afreshing by the societies tired of endless traffic jams and environment pollution provoked by vehicle exhaust. Starting from that point, the main aim of this paper is exploring evolution of american roadside architecture based on automotive industry and its accompanying with social conditions and cultural background. Then, similar action was conducted to check bicyles place at this background, whereby it was necessary to apply certain amendments to take into account the different features of discussed subject. Although bicycles can not be perfect way of transport for long distance - for majority - they have great potential for use in local transport and recreation - including tourism and the exploration of inner, physical expression - which could be a starting point to a completely new perception of the surroundings. Perhaps, the cycling oriented thinking could lead to a new form of service architecture - dedicated for bike travelers - as same as took place in case of car roadside architecture. Maybe it could start a new kind of discussed subject which draw inspiration from pop culture and local conditions thereby creating a new quality in architectural scene.

Słowa kluczowe

PL

architektura amerykańska; architektura XX w.; architektura przydrożna; architektura googie; stacja benzynowa; motel; turystyka rowerowa; architektura rowerowa

EN

american architecture; roadside architecture; googie architecture; gas station; motel; bicycle touring; bicycle architecture

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
• Czasopismo: Architecturae et Artibus
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 8, no. 1
• Strony: 64--75
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys.

Twórcy

autor

Mroczek M.

• Politechnika Łódzka, Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska, al. Politechniki 6, 90-924 Łódź

Bibliografia

• 1. Fleming S. (2014), Urbanistyczny potencjał ruchu rowerowego, „Ruch - Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni”, nr 2(45).
• 2. Grabska El. i Morawska H. (1969), Artyści o sztuce. Od van Gogha do Picassa, Katedra Historii Sztuki Nowoczesnej i Krytyki Artystycznej Uniwersytetu Warszawskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• 3. Hess A. (2004), Googie Redux: Ultramodern Roadside Architecture, Chronicle Books, San Francisco.
• 4. Jakle J. A. i in. (2002), The Motel in America, The Johns Hopkins University Press, Baltimore.
• 5. Jepsen Ch. (2000), An Introduction to Googie. A Genealogy of Los Angeles Futures, http://dh101.humanities.ucla.edu/DH101Fall12Lab2/exhibits/show/ futuristic-architecture-in-los/movements [dostęp: 03.02.2016].
• 6. Krysiński D. (2014), Samochód – początek i koniec mobilności?, „Ruch - Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni”, Kwartalnik Małopolskiego Instytutu Kultury, nr 2(45).
• 7. Liebs Ch. (1995), Main Street to Miracle Mile: American Roadside Architecture, Johns Hopkins University Press, Baltimore.
• 8. Nodelman J. N. (2007), Reading Route 66, “The Journal of American Culture”, vol. 30, iss. 2.
• 9. Raitz K. (1998), American Roads, Roadside America, Geographical Review, vol. 88, iss. 3.
• 10. Szoska M. (2014), Mistyka amerykańskich autostrad, „Ruch - Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni”, Kwartalnik Małopolskiego Instytutu Kultury, nr 2(45).
• 11. Thompson Hunter S. (1971), Fear and Loathing in Las Vegas, tł. Marcin Wróbel, Maciej Potulny (2013), Lęk i odraza w Las Vegas, Niebieska Studnia.
• 12. Venturi R. i in. (2012), Uczyć się od Las Vegas, Karakter, Kraków.
• 13. Wiśniowski B. (1963), William Faulkner, Ernest Hemingway, John Steinbeck, Czytelnik, Warszawa.
• 14. Young N. i W. (2007), The Great Depression in America: a cultural encyclopedia, Greenwood, Connecticut.
• 15. Wilhite D. A. (2009), Dust Bowl, Oklahoma Historical Society, http://www.okhistory.org/publications/enc/ entry.php?entry=DU011 [dostęp: 31.01.2016].

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.