Światło jako czynnik kompozycji przestrzennej

• Autorzy: Petelenz M.

Warianty tytułu

EN

Light as a factor of spatial composition

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Działanie architekta polega na przekształcaniu przestrzeni. Wprowadza, zmienia lub likwiduje jej elementy co wpływa na kompozycję, a więc i wartościowanie formalne obrazu. Niemożliwe jest optymalne zakomponowanie wszystkich ujęć przestrzeni trójwymiarowej, są jednak zwykle charakterystyczne punkty obserwacji, z których ujęcia traktowane są jako wizytówki, stają się ikonami kojarzonymi z pewnymi miejscami na świecie. W ramach takich spektakularnych ujęć wyróżnić można charakterystyczne elementy idealnej kompozycji: dominanty i akcenty, harmonijne tło i kolory, zrównoważoną grę czynników jednoczących i różnicujących. Tę teoretycznie możliwą do zaprojektowania kompozycję1, w rzeczywistości dodatkowo kształtuje światło. Oświetlenie dzienne wyostrza ją lub tonuje, czasem dodaje spektakularne efekty np. przez kontrświatło. Natomiast światło sztuczne może zmienić kompozycję przestrzeni w zasadniczy sposób, kryjąc lub eksponując jej fragmenty malując całkowicie nowe obrazy z innymi dominantami i tłami. Dzięki nocnemu oświetleniu nowych wartości nabierają przestrzenie często niedoceniane za dnia lub potęgowana jest sława już uznanych.

EN

The work of an architect is the shaping of space. An architect introduces, alters or removes its elements, which influences composition and thus the formal evaluation of an image. It is impossible to optimally compose all the views of a three-dimensional space, however, there are usually distinct observation points, views from which are treated as signature ones, becoming icons associated with certain locations throughout the world. Within such spectacular views, we can single out characteristic elements of an ideal composition2: focal points and accents, a harmonious background and colours, a balanced interplay of unifying and differentiating factors. This composition, which is theoretically possible to design, is, in the real world, also shaped by light. Daylight sharpens it or tones it, at times adding spectacular effects, for instance through backlight. Meanwhile, artificial light can alter a composition of space in a fundamental manner, either hiding or exposing its fragments, painting entirely new images with other dominants and backgrounds. Thanks to night-time illumination, areas which are ascribed little value during the day take on a new value, while those which are already acknowledged have their excellence underlined.

Słowa kluczowe

PL

efekt światła dziennego; zmiana kompozycji światłem sztucznym; wizytówka przestrzenna

EN

effects of daylight; altering composition through artificial lighting; spatial showpiece

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 18
• Strony: 167--177
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., fot.

Twórcy

autor

Petelenz M.

• Instytut Projektowania Miast i Regionów, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

tłumacz

Barnaś K.

Bibliografia

• [1] Arnheim R., Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka, Wyd. Artystyczne i Filmowe W-wa 1978
• [2] Böhm A., O czynniku kompozycji w planowaniu przestrzeni, PK 2016
• [3] Collection Mémoires et thèses électroniques Universite Laval, Notions théoriques relatives à l’analyse forme/lumière, za CyberArchi le 03 décembre 2002
• [4] Dietrich J., Wirtualna linia wieńcząca WLW, detalem identyfikującym przestrzeń, Cz. Techn. 2012, z. 5-A/2, s. 105–109
• [5] Satkiewicz-Parczewska A., Kompozycja architektoniczna a jej percepcja, Wyd. P. Sz. 2001
• [6] Strzemiński W., Teoria widzenia, Wyd. Lit Kraków 1969
• [7] Żórawski J., O budowie formy architektonicznej, W-wa 1973
• [8] Żórawski J., Siatka prostych, Wyd. PK 2012