Landscape structure changes in the Slepiotka River drainage basin in the period 1824-1993 (The Silesian Upland, Poland)

• Autorzy: Mazurek K.

Identyfikatory

DOI

10.2478/ctg-2014-0020

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The area of the Upper Silesian Coal Basin is the most important underground mining district in Poland. Coal mines, operating in the area since the eighteenth century, have contributed to massive transformations of the landscape structure. River valleys within range of intensive exploitation activities have been undergoing vast changes. The Slepiotka River drainage basin constitutes an interesting regional example of transformations in the river's watercourse as well as in its adjacent area. It is a left-hand tributary of the Klodnica River with a length of about 8.6 km. Changes in the landscape structure that occurred between 1824-1993 have been analyzed. The starting material consisted of topographical maps that were digitized and calibrated and served as a basis to create colorful compositions. The areas occupied by the different land cover types have been calculated, which allowed to determine their participation in the drainage basin. In about 169 years, significant changes took place in the area of research considering the share of different types of cover and land use. During this time, the river changed its course, both naturally and by human activities. Increasing urbanization and technological development contributed to the diametrical transformation of the landscape structure in the discussed area.

Słowa kluczowe

EN

land use; structure of the landscape; Slepiotka River; drainage basin; Katowice; GIS; topographic map

PL

grunt; struktura krajobrazu; zlewnia; rzeka; Katowice; GIS; mapa topograficzna

• Wydawca: De Gruyter
• Czasopismo: Contemporary Trends in Geoscience
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 3, iss. 1
• Strony: 32--40
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys.

Twórcy

autor

Mazurek K.

• Department of Physical Geography, Faculty of Earth Sciences, University of Silesia, 60 Bedzinska Str., 41-200 Sosnowiec

Bibliografia

• 1. Czaja S. (1995) Changes in land use and the surface hydrographic network in the city of Katowice in the period 1801-1985. Geographia Studia et dissertationes, 19. UŚ. Katowice (In Polish: Zmiany użytkowania ziemi i powierzchniowej sieci hydrograficznej na obszarze miasta Katowice w latach 1801-1985).
• 2. Czaja S., Rzętała M. (1999) Changes in land use and the surface hydrographic network in the city of Chorzow from the late eighteenth century to the present day. [In:] Kapała Z. (red.) Zeszyty Chorzowskie 3, Chorzow (In Polish: Zmiany użytkowania ziemi i powierzchniowej sieci hydrograficznej na obszarze miasta Chorzowa od końca XVIII wieku do czasów współczesnych).
• 3. Dobrzyński B., Konecka-Betley K., Kuźnicki F., Zawadzki S. (1999) Soil map of Poland 1:2 000 000. PWRiL, Warsaw.
• 4. Dulias R. (2010) The influence of mining on landscape of „Żabie Doły” (Silesian Upland). Kształtowanie środowiska geograficznego i ochrona przyrody na obszarach uprzemysłowionych i zurbanizowanych, 41. UŚ, WBiOŚ, WNoZ. Katowice-Sosnowiec: 5-12 (In Polish: Wpływ górnictwa na krajobraz „Żabich Dołów” (Wyżyna Śląska).
• 5. Dulias R. (2011) Changes of relative heights in the area of Katowice over the last century. Kształtowanie środowiska geograficznego i ochrona przyrody na obszarach uprzemysłowionych i zurbanizowanych, 43. UŚ, WBiOŚ, WNoZ. KatowiceSosnowiec: 14-19 (In Polish: Zmiany wysokości względnych na obszarze Katowic w ostatnim stuleciu).
• 6. Dwucet K. (2005) Transformation of an industrial city landscape on the example of Chorzów (Province of Silesia). Postconference materials from II International Scientifically-Practical Conference titled “Industrial Heritage as a new product for tourism and recreation. National and international experiences”. Zabrze 1213.05.2005r., GWSH, Urząd Miejski w Zabrzu: 79-84 (In Polish: Przekształcanie krajobrazu miasta przemysłowego na przykładzie Chorzowa (województwo śląskie). Materiały pokonferencyjne z II Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Praktycznej pt. Dziedzictwo przemysłowe jako nowy produkt dla turystyki i rekreacji. Doświadczenia krajowe i międzynarodowe).
• 7. Forman R. T., Gordon M. (1986) Landscape Ecology. J. Wiley and Son. New York
• 8. Gawenda M., Machowski R., Rzętała M. (2003) Changes in land use in area of Ruda Śląska [In:] Jankowski A.T., Rzętała M. (red.) Ecological problems of Upper Silesian and Ostrava Industrial Region. Faculty of Earth Sciences University of Silesia, Sosnowiec: 34-45 (In Polish: Zmiany użytkowania terenu na obszarze Rudy Śląskiej)
• 9. Gilewska S. (1972) Silesian and Lesser Poland Uplands. [In:] Klimaszewski M. (ed.) Geomorphology of Poland. Volume 1. Southern Poland - mountains and highlands. Publication of PWN. Warsaw: 232-339 (In Polish: Wyżyny ŚląskoMałopolskie. Geomorfologia Polski. Tom 1. Polska południowa – góry i wyżyny).
• 10. Gierlotka S. (2002) Piotrowice Śląskie: a monograph of a district of Katowice. Publisher Śląsk. Katowice: 11-18 (In Polish: Piotrowice Śląskie: monografia dzielnicy miasta Katowice).
• 11. Hydrographic map of Poland 1:50 000, Sheets: M-34-62-B M-34-63-A, Surveyor General of Poland, Warsaw, 2001.
• 12. Karaś-Brzozowska C. (1960) Geomorphological characteristics of the Upper Silesian Industrial District. Bulletin of the Committee for the USID of the Polish Academy of Sciences, no. 37, Warsaw (In Polish: Charakterystyka geomorfologiczna Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego).
• 13. Kondracki J. (2002) Regional geography of Poland. PWN- Scientific Publisher, Warsaw: 32-43, 243-256 (In Polish: Geografia regionalna Polski).
• 14. Kondracki J., Richling A. (1983) An attempt to organize terminology in the scope of comprehensive physical geography. Geographical Review 4, 1: 201-217 (In Polish: Próba uporządkowania terminologii w zakresie geografii fizycznej kompleksowej).
• 15. Konecka-Betley K., Kuźnicki F., Zawadzki S. (1999) Systematics and characteristics of Polish soils. Industrial and urban soils [In:] Zawadzki R. (ed.) Soil Science. PWRiL. Warsaw: 340-471 (In Polish: Systematyka i charakterystyka gleb Polski. Gleby industrio- i urbanoziemne. Gleboznawstwo).
• 16. Kunz M. (2006) Rectification and standardization of historical and modern cartographic data to land cover/land usage change analysis [In:] Wołoszyn W. (red.) Problemy Ekologii Krajobrazu. Zakład Ochrony Środowiska UMCS, Lublin, 18: 97-108 (In Polish: Rektyfikacja i standaryzacja historycznych i współczesnych danych kartograficznych do analiz zamian pokrycia/użytkowania terenu).
• 17. Kunz M., Nienartowicz A. (2006) Changes in land cover/land usage of Zaborski Landscape Park between 1796-2000 in the areas of various anthropopressure degree [In:] Wołoszyn W. (red.) Problemy Ekologii Krajobrazu. Zakład Ochrony Środowiska UMCS, Lublin, 18: 283-292 (In Polish: Zmiany pokrycia/uzytkowania terenu Zaborskiego Parku Krajobrazowego w latach 1796-2000 na obszarach o różnym stopniu antropopresji).
• 18. Myga-Piątek U. (2010) Transformations of cultural landscapes in the light of sustainable development ideas. Problemy Ekorozwoju 5, 1: 95-108 (In Polish: Przemiany krajobrazów kulturowych w świetle idei zrównoważonego rozwoju).
• 19. Pełka-Gościniak J., Szczypek T. (2008) The main features of the relief of the Upper Silesian Metropolitan Union and its transformations [In:] Dulias R., Hibszer A. (ed.) Upper Silesian Metropolitan Union. Geographical Outline. PTG Branch in Katowice. Sosnowiec: 34-42 (In Polish: Główne rysy rzeźby obszaru Górnośląskiego Związku Metropolitalnego i jego przekształcenia. Górnośląski Związek Metropolitalny. Zarys Geograficzny).
• 20. Richling A., Solon J. (1994) Landscape ecology. PWN- Scientific Publisher, Warsaw (In Polish: Ekologia krajobrazu).
• 21. Szymura T. H., Dunajski A., Ruczakowska A. M. (2010) Changes in forests surface in the area of Karkonosze National Park between 1747-1977. Opera Corcontia 47/2010 Suppl. 1: 159-166 (In Polish: Zmiany powierzchni lasów na obszarze Karkonoskiego Parku Narodowego w okresie 1747-1977).
• 22. Trząski L., Molenda T., Kupka. R. (2000) Land restoration of an urban stream – the programme for Ślepotka River [w:] „Problemy Ekologii”, nr 1, Wyd. Eco. Edycja, Katowice (In Polish: Renaturyzacja miejskiego potoku – program dla Ślepiotki).
• 23. Topographic map of Poland 1:10 000, Sheets: M-34-62-B-d-1, M-34-62-B-d-2, M-34-62B-d-3, M-34-62-B-d-4, M-34-63-A-c-1, M-34-63-A-c-3, Surveyor General of Poland, Warsaw, 1994.
• 24. Urmesstischblatt 1:25 000, Sheets: 3353, 3354, 3391, 3392, 1827

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.