50 lat badań erozji koryta Wisły poniżej Zbiornika Włocławskiego wraz z prognozą na najbliższe lata

• Autorzy: Babiński Zygmunt , Habel Michał

Warianty tytułu

EN

50 years of research on the Vistula riverbed erosion downstream of the dam

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca stanowi podsumowanie dotychczasowych badań autorów nad zmianami koryta dolnej Wisły w odcinku poniżej Zbiornika Włocławskiego, tj. od Włocławka do Torunia. Autorzy zaprezentowali dynamikę pogłębiania się koryta rzeki w różnych odcinkach w okresie ostatnich 50 lat. Zastosowane zostały wskaźniki morfodynamiczne opisujące erozję rzeczną, tj. zmiany średniej głębokości, czy tempo zmian szerokości w przekrojach poprzecznych oraz tempo przemieszczania się strefy erozyjnej i akumulacyjnej w profilu podłużnym. Analizy czasowych zmian w przekrojach poprzecznych oraz dynamiki łach: zmienności ich kształtu, wysokości, powierzchni, możliwe były dzięki wykorzystaniu danych archiwalnych oraz własnych pomiarów terenowych. W pracy szczegółowo opisano budowę geologiczną koryta oraz nakreślono prognozy na najbliższe 30 lat rozprzestrzeniania się czoła strefy erozyjnej poniżej zapory we Włocławku.

EN

The article constitutes a summary of the hitherto authors' research on changes in the lower Vistula riverbed in the section downstream of the Włocławek reservoir, i.e. between Włocławek and Toruń. The authors presented the dynamics of incisioning of the riverbed in different sections during the last 50 years. They applied the morphodynamic indicators describing the river erosion, i.e. change of the medium depth, rate of width changes in cross-sections and rate of the erosion and accumulation zone movement in longitudinal section. The analysis of temporary changes in cross-sections and river bars dynamics: variability of their shape, height and surface, were possible through the use of archived data and own field measurements. The article provides details on the geological structure of the riverbed and contains forecast for the next 30 years of the erosion zone front spread downstream of the Włocławek barrage.

Słowa kluczowe

PL

Wisła; stopień Włocławek; erozja poniżej stopnia

EN

Vistula; Włocławek dam; erosion downstream the dam

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2020
• Tom: Nr 10
• Strony: 7--12
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Babiński Zygmunt

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Katedra Rewitalizacji Dróg Wodnych – Instytut Geografii

autor

Habel Michał

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Katedra Rewitalizacji Dróg Wodnych – Instytut Geografii

Bibliografia

• [1] Babiński Z. 1982. Procesy korytowe Wisły poniżej zapory wodnej we Włocławku, Dokum. Geogr., 1/2, ss. 92.
• [2] Babiński Z. 1992. Współczesne procesy korytowe dolnej Wisły, Prace Geogr., 157, ss. 171.
• [3] Babiński Z. 1994. Transport rumowiska unoszonego i wleczonego dolnej Wisły w okresie eksploatacji stopnia wodnego Włocławek, Przegl. Geogr., LXVII, 3-4, 285-308.
• [4] Babiński Z. 1997. Procesy erozyjno-akumulacyjne poniżej stopnia wodnego Włocławek, ich konsekwencje i wpływ na morfodynamikę planowanego Zbiornika Nieszawa. IGiPZ PAN, Toruń.
• [5] Babiński Z. 2002. Wpływ zapór na procesy korytowe rzek aluwialnych, Wyd. Akademii Bydgoskiej im. K. Wielkiego, Bydgoszcz.
• [6] Babiński Z., Habel M. 2009. Dynamika strefy akumulacyjnej poniżej czoła odcinka o wymuszonej erozji wgłębnej Zbiornika Włocławskiego, W: Przeobrażenia stosunków wodnych w warunkach zmieniającego się środowiska/red. nauk. A.T. Jankowski [et al.]. Uniwersytet Śląski, 2009 s. 35-43, ISBN: 978-83-61644-05-7.
• [7] Babiński Z., Habel M. 2017a. Impact of a single dam on sediment transport continuity in Large Lowland rivers, ed. S. Wieprecht, S. Haun, K. Weber, M. Noack, K. Terheiden, in: River Sedimentation, Taylor&Francis Group, London, UK, ISBN 9781138029453.
• [8] Babiński Z., Habel M. 2017b. A comparison of research approaches in estimation of volume changes of a bed load transport along a river course on the example of a large lowland river [w:] Simos T.E., Kalogiratou Z., Monovasilis T. (Ed.), AIP Conference Proceedings, New York, American Institute of Physics, 1906, p. 170009(1-4), DOI: 10.1063/1.5012444.
• [9] Babiński Z., Habel M. 2016. Value of bedload movement in alluvial rivers using analysis of sand bar migration, Van Landeghem, K.J.J., Garlan T. and Baas J.H. (Eds), MARID 2016. Fifth InternationaL Conference on Marine and River Dune Dynamics, Caernarfon, United Kingdom, 4-6 April 2016. Bangor University and SHOM. 216 pp. ISBN 978-2-11-128417-3.
• [10] Babiński Z., Habel M., Chalov S.R. 2014. Prediction of the Vistula Channel development between Wloclawek and Toruń: evaluation with regard to the new geological survey, Quaestiones Geographicae 01/2014; 33(3):5-15. DOI: 10.2478/quageo-2014-0025.
• [11] Gierszewski P., HabeL.M., Szmańda J., Luc M. 2020. Evaluating effects of dam operation on flow regimes and riverbed adaptation to those changes. Science of the Total Environment, art. no 136202.
• [12] Habel M., Babiński Z., Szatten D. 2017. Problem odnowy rumowiska wleczonego poniżej zapór. Ocena możliwości sztucznego uzupełniania rumowiska poniżej stopnia wodnego we Włocławku, Gospodarka Wodna, nr 11/2017, s. 353-356.
• [13] Habel M. 2013. Dynamics of the Vistula River channel deformations downstream of Włocławek Reservoir, Kazimierz Wielki University Press, Bydgoszcz, p.144. DOI: 10.13140/2.1.4606.0803.
• [14] Kondolf M. 1997. Hungry water: Effects of dams and gravel mining on river channel, Enviromental Management, Vol. 21, No. 4.
• [15] Williams G.P, Wolman M.G. 1984. Downstream effects of dams on alluvial rivers, Geol. Survey Profes. Paper, 1286, Washington.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).