The influence of horse graizing on utility and natural values of grass phytocenoses

• Autorzy: Kryszak J. , Kryszak A. , Klarzyńska A. , Mularczyk M.

Warianty tytułu

PL

Wpływ wypasu koni na wartość użytkową oraz przyrodniczą fitocenoz trawiastych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

A decreasing interest in pastures is one of the reasons for their gradual degradation, resulting in impoverishment of species composition and fast development of less valuable (in terms of grazing) species of herbaceous plants and forests. It results in a drop of a grazing value of sward and in a species decline in naturally valuable areas. Extensive grazing, especially of primitive horse breeds, is a chance to restore their natural value, including biodiversity. Field work was conducted on a pasture in Gronówka Stable and a forester in Zaustowo. A multi-aspect natural valorization was carried out on the basis of species structure and a geographical and historical spectrum. Furthermore, habitat conditions of the area were determined, and an assessment of natural and utilization values of sward was performed. In Zaustowo, Polish primitive horses were grazed, whereas in Granówka, horses of the following breeds: the Holsteiner, the Welsh Pony, the Malopolski, the Oldenburg, the Wielkopolski and the Thoroughbred. It was observed that horse grazing influenced pasture sward in a direct way by selective nibbling of plants. A utility value of sward and a natural value of phytocenoses depends on the habitat conditions of grazing quarters and especially on their moisture condition. Floristic composition of the quarters’ sward located in more moisturized areas, had moderate natural values and a low utility value.

PL

Zmniejszające się zainteresowanie pastwiskami jest jedną z przyczyn stopniowej ich degradacji, czego wyrazem jest ubożenie składu gatunkowego, szybki rozwój mniej cennych paszowo gatunków roślin zielnych oraz zadrzewień. Skutkiem tego jest spadek wartości paszowej runi, a na powierzchniach cennych przyrodniczo ustępowanie gatunków. Szansą przywrócenia ich wartości przyrodniczej, w tym bioróżnorodności, jest prowadzenie ekstensywnego wypasu, szczególnie prymitywnych ras koni. Prace terenowe wykonano na pastwiskach Stajni Granówka i leśniczówki w Zasutowie. Wieloaspektową waloryzację przyrodniczą pastwisk przeprowadzono na podstawie struktury gatunkowej, spektrum geograficzno-historycznego. Ponadto, określono warunki siedliskowe obszaru, a także dokonano oceny walorów przyrodniczych i wartości użytkowej runi. W miejscowości Granówka wypasano konie ras: holsztyński, kuc walijski, małopolski, oldenburski, wielkopolski i pełna krew angielska, a w leśniczówce Zasutowo utrzymywano koniki polskie. Stwierdzono, że pasące się konie wpływają na ruń pastwiskową w sposób bezpośredni, poprzez selektywne przygryzanie roślin. Wartość użytkowa runi i przyrodnicza fitocenoz wykazuje zależność z warunkami siedliskowymi wypasanych kwater, szczególnie ich uwilgotnieniem. Skład florystyczny runi kwater zlokalizowanych na terenach silniej uwilgotnionych charakteryzował się umiarkowanymi walorami przyrodniczymi, przy jednocześnie niskiej wartości użytkowej.

Słowa kluczowe

EN

pasture; grazing of horses; habitat conditions; natural value; plant communities

PL

pastwisko; wypas koni; warunki siedliskowe; walory przyrodnicze; zbiorowiska roślinne

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Poznański Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 62, nr 3
• Strony: 196--200
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kryszak J.

• Poznań University of Life Sciences Department of Grassland and Natural Sciences, Division of Ecosystems Biodiversity ul. Dojazd 11, 60-632 Poznań, Poland

autor

Kryszak A.

• Poznań University of Life Sciences Department of Grassland and Natural Sciences, Division of Ecosystems Biodiversity ul. Dojazd 11, 60-632 Poznań, Poland

autor

Klarzyńska A.

• Poznań University of Life Sciences Department of Grassland and Natural Sciences, Division of Ecosystems Biodiversity ul. Dojazd 11, 60-632 Poznań, Poland

autor

Mularczyk M.

• Poznań University of Life Sciences Department of Grassland and Natural Sciences, Division of Ecosystems Biodiversity ul. Dojazd 11, 60-632 Poznań, Poland

Bibliografia

• [1] Chmiel J.: Flora roślin naczyniowych wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego i jej antropogeniczne przeobrażenia w wieku XIX i XX. Cz. 2. Atlas rozmieszczenia roślin. Wyd. Sorus, Poznań, 1993.
• [2] Chodkiewicz A, Stypiński P.: Preferencje pokarmowe koników polskich wypasanych w Biebrzańskim Parku Narodowym. Woda-Środowisko Obszary Wiejskie, 2011, 11 (2), 33-42.
• [3] Chodkiewicz A.: Grazing at the areas (examples from Polish national parks). W: Theoretical and empirical studies on farming systems in Spain and Poland., [W]: Mądry W., Castel J.M., Orlik M., Roszkowska-Mądra B. (red). Wyd. SGGW, Warszawa i Sevilla, 2011, 30-43.
• [4] Dynecki P.: Roślinność półwyspu popielniańskiego jako baza paszowa konika polskiego. Praca doktorska, UWM, 2006.
• [5] Ellenberg H., Lueschner Ch.: Vegetation Mitteleuropeas mit dem Alpes in oekologischer, dynamischer und historischer Sicht. 6. Aufl., Eugen Ulmer, Stuttgart, Germany, 2010.
• [6] Hamrol A.: Wpływ wypasu koników polskich na zbiorowiska trawiaste. Praca magisterska wykonana w Katedrze Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego UPP pod kier. nauk. prof. dr hab. J. Kryszaka, 2016.
• [7] Janicka M., Kwiecień R.: Zmiany składu gatunkowego runi łąki po pięciu latach od zaprzestania użytkowania. Łąkarstwo w Polsce, 2004, 7, 151-157.
• [8] Jankowska-Huflejt H.: The need of protecting permanent grasslands as a premise for the development of organic meadow farms. Journal of Research Applications in Agricultural Engineering, 2016, 61(3), 186-192.
• [9] Janukowicz H., Janukowicz M.: Skład florystyczny runi pastwisk dla koni po zaprzestaniu użytkowania. [W]: Tarasiuk J., Kępczyński J. (red). Człowiek i środowisko przyrodnicze Pomorza Zachodniego. Wyd. Uniw. Szczecin, 2006, 209-213.
• [10] Kryszak A., Kryszak J., Rogalski M.: Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk szansą zachowania różnorodności zbiorowisk trawiastych. W: Tarasiuk J., Kępczyński J. (red.), Człowiek i środowisko przyrodnicze Pomorza Zachodniego. Wyd. Uniw. Szczecin., 2006, 153-158.
• [11] Kucharska A.: Wypas zwierząt trawożernych w ochronie bioróżnorodności. Przegląd Hodowlany, 2003, 2, 31-34.
• [12] Martyniuk E.: Biblioteczka programu rolno środowiskowego 2007-2013. Ochrona zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich, Warszawa, 2010. Publikacja internetowa na stronie https://www.minrol.gov.pl, dostęp z dn. 12.06.2016.
• [13] Matuszkiewicz Wł.: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych w Polsce. Wyd. Nauk. PWN, 2012.
• [14] Miłek E.: Zmiany w strukturze przestrzennej runi pod wpływem wypasu koni. [W]: Tarasiuk J., Kępczyński J. (red). Człowiek i środowisko przyrodnicze Pomorza Zachodniego. Wyd. Uniw. Szczecin., 2006, 212-215.
• [15] Musielak D.: Wpływ ekstensywnych form wypasu na zróżnicowanie przestrzenne runi wybranych zbiorowisk łąkowych [W]: Tarasiuk J., Kępczyński J. (red.), Człowiek i środowisko przyrodnicze Pomorza Zachodniego. Wyd. Uniw. Szczecin., 2006, 205-208.
• [16] Musielak D., Rogalski M.: The impact of extensive grazing of Polish Koniks on changes in vegetation cover of selected plant communities of coastal meadows. W: H. Czyża (ed.), Salt grasslands an coastal meadows. Wyd. AR w Szczecinie: 2006, 39-44.
• [17] Novák J.: Evaluation of grassland quality. Ekologia (Bratislavia), 2004, 23(2), 127-143.
• [18] Oświt J.: Metoda przyrodniczej waloryzacji mokradeł i wyniki jej zastosowania na wybranych obiektach. Wyd. IMUZ Falenty, 2000, 3-32.
• [19] Pławska-Olejniczak J., Żywiczka A.: Wpływ wypasu Koników Polskich i Szkockiego Bydła Górskiego na florę naczyniową ekstensywnie użytkowanych Łąk Skoszewskich. Łą- karstwo w Polsce, 2009, 12, 131-140.
• [20] Radkowski A., Grygierzec B.: Zmiany składu botanicznego runi na łące górskiej po zaprzestaniu użytkowania. Łąkarstwo w Polsce, 2005, 8, 297-302.
• [21] Rogalski M.: Wpływ wypasu koni na ruń pastwiskową. Koń Polski, 1972, 7(2), 18-19.
• [22] Rogalski M.: Rola czynników zoogenicznych w kształtowaniu trwałości i składu florystycznego zbiorowisk pastwiskowych, Rocz. AR w Poznaniu, 1996, 47, 53-63.
• [23] Rogalski M., Kryszak J: Badania nad smakowitością roślinnych komponentów zbiorowisk łęgowych w warunkach wypasu Koników Polskich. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 1993, 412, 165-169.
• [24] Żołędowski M., Gradzik P., Pławska-Olejniczak J.: Stopień wykorzystania masy nadziemnej runi w zbiorowisku z Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv. przez pasace się koniki polskie. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2011, 11(3): 303-309.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).