Węgiel kamienny w „Ziemiorodztwie Karpatow i innych gor i rownin Polski” (1815) Stanisława Staszica

Skoczylas, J.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Węgiel kamienny w „Ziemiorodztwie Karpatow i innych gor i rownin Polski” (1815) Stanisława Staszica

Autorzy

Skoczylas J.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Hard coal in ”Ziemiorództwo Karpatów i innych gór i równin Polski” ("The history of the Carpathian Mountains and other mountains and plains of Poland") (1815) by Stanisław Staszic

Języki publikacji

Abstrakty

Problematyka poszukiwań, określenia zasobów, eksploatacji i wykorzystywania węgla kamiennego dla potrzeb przemysłu i opalania gospodarstw domowych nabrała znaczenia dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku. Na terenie ziem polskich, będących pod zaborem rosyjskim, najwięcej dla poznania budowy geologicznej i górnictwa węgla kamiennego zrobił Stanisław Staszic. Artykuł przedstawia i interpretuje poglądy S. Staszica na powstanie i geologiczne występowanie węgla kamiennego. Ponadto podkreśla zasługi S. Staszica dla rozwoju górnictwa tak w sferze teoretycznej, jak i administracyjnej, organizacyjnej, prawnej, a przede wszystkim ekonomicznej. Z okazji 200–lecia wydania drukiem monografii S. Staszica „O Ziemiorodztwie Karpatow i innych gor i rownin Polski”, a także 260. rocznicy jego urodzin przypomnienie niektórych jego osiągnięć dla górnictwa węgla kamiennego wydaje się być celowe i konieczne.

The problem of searching, identifying, exploitation and utilization of the coal resouces for the needs of industry and households, became important at the turn of the 18th and 19th centuries. In the part of Poland, which was at that time under the rule of the Russian Empire, most of scientific work in this filed had been done by Stanislaw Staszic. This paper presents and Interpress the views of S. Staszic on the origin and geological occurrence of coal. In addition, it stresses the theoretical, administrative, organizational, legal and, above all, economic contribution of S. Staszic to the development of the mining industry. It seems important and purposeful to recall S. Staszic’s accomplishments on the occasion of the 260th anniversary of his birth an the 200th anniversary of the publication of his treatise "The history of the Carpathian Mountains and other mountains and plains of Poland".

Słowa kluczowe

węgiel ziemny węgiel kamienny węgiel brunatny kopalnie górnictwo hutnictwo przemysł

coal black coal brown coal mines mining metallurgy industry

Wydawca

Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa

Czasopismo

Przegląd Górniczy

Rocznik

2015

Tom

T. 71, nr 12

Strony

147--150

Opis fizyczny

Bibliogr. 24 poz., rys.

Twórcy

autor

Skoczylas J.

Instytut Geologii, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań

Bibliografia

1. Czarniecki S.: Słownik, w: S. Staszic. O Ziemiorodztwie Karpatom i innych gor i rownin Polski.1815. (reprint) Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa 1955.
2. Czarniecki S.: Pokłosie staszicowskie. Muzeum Stanisława Staszica. Piła 2009.
3. Frużyński A.: Górnictwo węgla kamiennego na Górnym Śląsku, w: A. Grodzicki, M.W. Lorenc (red.): Uczniowie Agricoli. Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze. Jelenia Góra 2002.
4. Gąsiorowska N.: Z dziejów przemysłu w Królestwie Polskim 1815–1918. Warszawa 1965.
5. Goetel W.: Znaczenie „Ziemiorodztwa Karpatow i innych gor i rownin Polski” Stanisława Staszica w historii geologii polskiej, w: S. Staszic „O Ziemiorodztwie Karpatow i innych gor i rownin Polski”. 1815 (reprint) Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa 1955.
6. Gotkiewicz M.: Początki dobywania węgla w Polsce za Stanisława Augusta Poniatowskiego. „Wiadomości Muzeum Ziemi” 1952, t. 6, Nr 1, s. 103–111.
7. Grocholski W.: Zasługi Stanisława Staszica dla górnictwa, w: J. Topolski (red.): Stanisław Staszic i jego dzieło. Wydawnictwo Poznańskie. Poznań 1978, s. 18 – 24.
8. Kleczkowski A.S.:Staszica zarząd górnictwem (1815-1824) – zaranie i kres w świetle archiwów A.J. Czartoryskiego i K. Lubeckiego, w: J. Topolski (red.): Stanisław Staszic i jego dzieło. Wydawnictwo Poznańskie. Poznań 1978, s. 117–143.
9. Kleczkowski A.S.: Czterdzieści lat związków Staszica z górnictwem polskim 1784–1824 – próba podziału czasowego, w: A.S. Kleczkowski (red.): Stanisław Staszic. Geologia – Górnictwo – Hutnictwo. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa 1979, s. 69 – 105.
10. Kleczkowski A.S : Staszica tworzenie i poznanie górnictwa rządowego Zagłębia Staropolskiego oraz zarządzanie nim. Zeszyty Staszicowskie. t. 2, 2000, s. 199–213.
11. Łabęcki H.: Górnictwo w Polsce. Opis kopalnictwa i hutnictwa polskiego pod względem technicznym, historyczno-statystycznym i prawnym. Warszawa 1841.
12. Majewski S.: Stanisław Staszic jako górnik i hutnik. „Przegląd Geologiczny”. 1955, Nr 11.
13. Olejniczak J. : Wokół Staszicowskiej tradycji. Rocznik Nadnotecki, t. 27, 1966, s. 15 – 32.
14. Pochwalski T. : Zasługi Stanislawa Staszica na polu geologii i górnictwa w Polsce. Odbitka z „Przeglądu Technicznego”. Warszawa 1906, s. 29.
15. Rzymełka J. A.: Dzieje poznawania geologicznego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego do 1870 roku. Prace naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 1988, Nr 898.
16. Skoczylas J.: Interpretacja mapy geologicznej Stanisława Staszica, w: J. Topolski (red.): Stanisław Staszic i jego dzieło. Wydawnictwo Poznańskie. Poznań 1978, s. 108 – 116.
17. Staszic S.: O Ziemiorodztwie Karpatom i innych gor i rownin Polski. 1815. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa 1955 (reprint).
18. Strzemski M.: Puławskie zbiory geologiczne, mineralogiczne i paleontologiczne w latach 1862–1945. Prace Muzeum Ziemi, t. 18, cz.II.
19. Wójcik A. J.: Zachodni Okręg Górniczy. Studia z dziejów geologii i górnictwa w Królestwie Polskim. Instytut Historii PAN. Warszawa 2008.
20. Wójcik Z.: Geologia w Polsce w latach działalności Stanisława Staszica, w: J. Topolski (red.) Stanisław Staszic i jego dzieło. Wydawnictwo Poznańskie. Poznań 1978, s. 31–50.
21. Wójcik Z.: Elementy stratygrafii i geologii złóż na mapie Stanisława Staszica z 1815 roku, w: A.S. Kleczkowski (red.): Stanisław Staszic. Geologia – Górnictwo – Hutnictwo. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa 1979.
22. Wójcik Z.: Stanisław Staszic organizator nauki i gospodarki. Stowarzyszenie Wychowanków Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Kraków 1999.
23. Wójcik Z.: Uwagi o publikacjach poświęconych Stanisławowi Staszicowi z lat 1927–1999. Zeszyty Staszicowskie, 2000, t. 2.
24. Wójcik Z. : Stanisław Staszic. Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB. Radom 2008.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-bf736cea-cd27-4a40-a24d-3453aa47aece