Odporność organizacji i jej wyznaczniki

• Autorzy: Skrzypek Elżbieta , Skrzypek Adam

Identyfikatory

DOI

10.15199/46.2023.2.1

Warianty tytułu

EN

Organisational resilience and its determinants

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Cel: Pokazanie istoty, znaczenia i uwarunkowań odporności organizacji, dokonanie przeglądu definicji pojęcia w literaturze, wskazanie na cechy odpornej organizacji oraz przydatność odporności w procesie doskonalenia zarządzania. Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: Krytyczna analiza dostępnej literatury oraz wnioskowanie. Wyniki/wnioski: Brak spójnej definicji odporności, która przyjęta by była jako wiodąca. Badania potwierdzają wysiłki autorów zmierzające do wypracowania teorii odporności, która miałaby walory aplikacyjne. Nasilenie badań obserwowano w czasie pandemii i po niej. Wskazane cechy odpornych organizacji oraz narzędzia ich osiągania mogą mieć walory aplikacyjne w organizacjach, które mają świadomość znaczenia odporności w doskonaleniu procesów biznesowych. Wskazanie na potrzebę badań dotyczących związków między odpornością a ciągłością działania i zrównoważonym rozwojem. Ograniczenia: Brak szerszych badań z zakresu kompleksowo ujmowanej odporności organizacyjnej. Zastosowanie praktyczne: Wskazano na znaczenie i potrzebę uwzględniania odporności oraz czynników ją kształtujących w strategiach organizacji funkcjonujących w zmiennym otoczeniu. Przedstawiono uwarunkowania odporności, jej znaczenie w rozwoju i przeciwdziałanie w sytuacjach kryzysowych. Zidentyfikowano cechy organizacji odpornych, które powinny charakteryzować organizacje zmierzające w kierunku osiągania odporności. Oryginalność/wartość poznawcza: Przegląd definicji i uwarunkowań osiągania odporności stanowi wkład do teorii zarządzania. Badania w obszarze odporności organizacyjnej wskazują na problemy, które zostały podjęte przez badaczy. Z ich przeglądu wynika brak badań w obszarze relacji, jakie zachodzą pomiędzy odpornością a efektywnością, dojrzałością i doskonaleniem organizacji. Przewidywane są w związku z tym badania polskich przedsiębiorstw w zakresie odporności organizacyjnej w celu określenia relacji, jakie zachodzą pomiędzy odpornością i dojrzałością oraz dotyczące możliwości pomiaru odporności organizacji w warunkach zrównoważonego rozwoju. Badania pilotażowe potwierdziły potrzebę przeprowadzenia takich badań na szerszą skalę.

EN

Purpose: To explore the essence, meaning and determinants of organisational resilience, review the definition of the concept in the literature, indicate the characteristics of a resilient organisation and the usefulness of resilience in the process of management improvement. Design/methodology/approach: Critical analysis of available literature and inference. Findings/conclusions: There is no coherent definition of resilience that would be accepted as leading. Research confirms authors’ efforts to develop a theory of resilience that would have application value. Increased research was observed during and after the pandemic, indicated characteristics of resilient organisations and tools for achieving them may have application value in organisations that are aware of the importance of resilience in improving business processes, indication of the need for research on the relationship between resilience and business continuity and sustainability. Research limitations: Lack of broader research on organisational resilience comprehensively covered. Practical implications: There is a strong need to consider resilience and the factors that shape it in the strategy of organisations operating in a volatile environment. The determinants of resilience, its importance in development and its counteraction in crisis situations are identified. The characteristics of resilient organisations that should characterise organisations moving towards achieving resilience are identified. Originality/value: The overview of definitions and determinants of achieving resilience contributes to management theory. The review of research in the area of organisational resilience indicates the problems that have been addressed by researchers. From their review, there is a lack of research in the area of the relationship that occurs between resilience and organisational effectiveness, maturity and improvement. Therefore, research on Polish enterprises in the area of organisational resilience is envisaged in order to identify the relationships that occur between resilience and maturity, and on the possibility of measuring organisational resilience under conditions of sustainable development. The pilot study confirmed the need for such research on a wider scale.

Słowa kluczowe

PL

odporność; odporność organizacyjna; determinanty odporności; organizacja odporna

EN

resilience; organisational resilience; resilience determinants

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Problemy Jakości
• Rocznik: 2023
• Tom: R. 55, nr 2
• Strony: 2--11
• Opis fizyczny: Bibliogr. 70 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Skrzypek Elżbieta

• Wydział Ekonomiczny UMCS Lublin, Katedra Kapitału Intelektualnego i Jakości, Pl. M. Curie-Skłodowskiej 5, 20-031 Lublin, Polska

• https://orcid.org/000-0001-920-1671

autor

Skrzypek Adam

• Katedra Zarządzania Przedsiębiorstwem, Instytut Dziennikarstwa i Zarządzania, Wydział Nauk Społecznych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Polska

• https://orcid.org/0000-0001-7644-0107

Bibliografia

• [1] Adini Bruria, Odeya Cohen, Alsak Eide, Susana Nilsson, Limor Aharonson-Daniel, Ivone Herrera. 2017. „Striving to be resilient: What concepts, approaches and practices should be incorporated in resilience management guidelines?”. Technological Forecasting and Social Change 121: 39–49. DOI: 10.1016/j.techfore.2017.01.020 [dostęp: 20.01.2023].
• [2] Al-Ayed Sura I. 2019. „The impact of strategic human resource management on organizational resilence: an empirical study on hospitals”. Business: Theory and Practice 20: 179–186.
• [3] Annarelli Aleksandro, Fabio Nonino. 2016. „Strategic and operational management of organizational resilience. Current state of research and future directions”. Omega, Elsevier 62(C): 1–18.
• [4] Bishop T.J.E., F.E. Hydoski. 2009. Odporność korporacji. Zarządzanie ryzykiem nadużyć i korupcji, 62–63. Łodź: Wydawnictwo Studio Emka.
• [5] Burnard Kevin, Ran Bhamra. 2011. „Organisational resilience: development of a conceptual framework for organisational responses”. International Journal of Production Research 49(18): 5581–5599.
• [6] Carmeli Abraham, Gideon D. Markman. 2011. „Capture, governance and resilience: Strategy implication from the history of Rome”. Strategic Management Journal 32(3): 322–341.
• [7] Chodyński Andrzej. 2016. Przedsiębiorstwo sprężyste. W D. Fatuła (red.) Obszary zrównoważonego zarządzania w zmiennym otoczeniu, 37–51. Oficyna Wydawnicza AFM Krakow.
• [8] Chong John K.S. 2004. „Six steps to better crisis management”. Journal of Business Strategy 25(2): 43–46 [dostęp: 10.01.2023]. DOI: 10.1108/02756660410525407.
• [9] Commonwealth of Australia. 2011. Organisational Resilience Position Paper for Critical Infrastrcture Australian Case Studies. Canbera, Attorney General’s Department. https://www.organisationalresilience.gov.au./Dokuments/organisational-resilience-position-paperfor-critical-infrastruckureaustralian-case-studies.pdf [dostęp: 20.02. 2023].
• [10] Dahlgaard Jens J., Lukas N. Anninos. 2022. „Quality, resilience, sustainability and excellance: understanding LEGO’s journey towards organizational excellence”. International Journal of Quality and Service Sciences 14(3): 465–485. DOI: 10.1108/IJQSS-12-2021-0183.
• [11] Hamel Gary, Liisa Valikangas. 2003. „The Quest for Resilience”. Harvard Business Review 81: 52–65.
• [12] Heiens Richard A., Mark Kroll, Peter Wrihgt. 2001. Macroeconomic risk factors in industrial market: Are elite firm less susceptible?”. Journal of Business & Industrial Marketing 16(4): 246–257.
• [13] Heifetz Ronald, Marty Linsky, Aleksander Grashow. 2009. The Practice of Adaptive Leadership: Tools and Tactics for Changing Your Organization and the World. Boston: Harvard Business Press.
• [14] Herbane Brahim. 2010. „Rethinking organizational resilience and strategic renewal in SMEs”. Entrepreneurship & Regional Development 31(5–6): 476–495.
• [15] Hillmann Julia, Edeltraud Guenther. 2020. Disciplines of organizational resilience: contributions, critiques and future research avenues. W Review of Managerial Science. Berlin Heidelberg: Springer. DOI: 10.1007/s11846-020-00384-2.
• [16] Holbeche Linda. 2015. The Agile Organization. How to Build an Innovative, Sustainable and Resilient Business. London: Kogan Page.
• [17] Holling C.S. 1973. „Resilience and stability of ecological systems”. Annual review of ecology, evolution and systematic 4(1): 1–23. DOI: 10.1146/annurev.es.04.110173000245.
• [18] Horne John F., John E. Orr. 1998. „Assessing Behaviors that Create Resilient Organizations”. Employment Relations Today 24: 29–39.
• [19] Ismail Hossam Shawkat, Jenny Poolton, H. Sharifi. 2011. „The role of agile strategic capabilities in achieving resilience in manufacturing-based small companies”. International Journal of Production Research 49(18):5469-5487.
• [20] ISO 22316:2017 Security and resilience – Organizational resilience – Principles and attributes. Geneva, Switzerland: International Organization for Standardization.
• [21] Jajuga Krzysztof. 2015. Zarządzanie ryzykiem. Warszawa: PWN.
• [22] Kahn William, Michelle Barton, Colin Fisher, Emily Heaphy, Erin Reid, Elizabeth Rouse. 2017. „The Geography of Strain: Organizational Resilience as a Function of Intergroup”. Academy of Management Review 43(3): amr.2016.0004.
• [23] Kegan Robert, Lisa Laskow Lahey. 2010. Odporność na zmiany. Jak uwolnić potencjał tkwiący w Tobie i Twoim miejscu pracy, 67. Gliwice: Wyd. Helion.
• [24] Krupski Rafał (red.). 2008. Elastyczność organizacji, 17. Wrocław: Wydawnictwo UE we Wrocławiu.
• [25] Krzemiński Grzegorz (Greg). 2020. Odporność organizacji (resilience). https://www.linkedin.com/pulse/odporno%C5%9B%C4%87-organizacji-resilience-grzegorz-gregkrzeminski/.
• [26] Lee Amy V., John Vargo, Erica Seville. 2013. „Developing a Tool to Measure and Compare Organizations Resilience”. Natural Hazards Review 14(1): 29–41.
• [27] Lengnick-Hall Cynthia A., Tammy E. Beck, Mark L. Lengnick-Hall. 2011. „Developing a capacity for organizational resilience through strategic human resource management”. Human Resource Management Review 21: 243–255.
• [28] Liang Fu, Linlin Cao. 2021. „Linking employee resilience with organizational resilience: The roles of coping mechanism and managerial resilience”. Psychology Research and Behavioral Management 14: 1063–1075. DOI: 10.2147/PRBM.S318632 2021.
• [29] Liu Yingqi, Ruijun Chen, Fei Zhou, Shuang Zhang, Juan Wang. 2021. „Analysis of the Influencing Factors of Organizational Resilience in the ISM Framework: An Exploratory Study Based on Multiple Cases”. Sustainability 13(23):13492.
• [30] Majchrzak Magdalena. 2020. „Odporność przedsiębiorstwa w czasach nadzwyczajnych zagrożeń. Adaptacja koncepcji resilience”. Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie 54(1): 32–44.
• [31] Mallak Larry A. 1998. „Putting Organisational Resilience to Work”. Industrial Management 40(6):8–13.
• [32] Moura Denise de, Patricia A. Tomei. 2021. „Strategic Management of Organizational Resilience (SMOR): a Framework Proposition”. Revista Brasileira de Gesto de Negocios 23(3): 546.
• [33] Oritz-de-Mandojana Natalia, Pratina Bansal. 2016. „Thelong-term benefis of organizational resilience through sustainable business practices”. Strategic Management Journal 37(8): 1615– 1631.
• [34] Perrings Charles. 2006. „Resilience and sustainable development”. Environment and Development Economics 11(4): 417–427.
• [35] Pomorov Serhiy Y., Mary C. Holcomb. 2009. „Understanding the concept of supply chain resilience”. International Journal of Logistic Management 20(1): 124–143.
• [36] Pulakos Elaine D., Tracy M. Kantrowitz, Benjamin Schneider. 2019. „What leads to organizational agility: It’s not what you think”. Consulting Psychology Journal: Practice and Research 71: 305–320.
• [37] Rai Siddhart Shankar, Shivam Rai, Nitin Kumar Singh. 2021. „Organisational resilience and social-economic sustainability: COVID-19 perspective”. Sustainability 23(8): 12019.
• [38] Reinmoeller Patric, Nicole van Baardwijk. 2005. „The link between diversity and resilience”. MIT Slooan Management Review 46(4): 61–65.
• [39] Ribeiro Jao, Ana Barbosa-Povoa. 2018. „Supply Chain Resilience; Definitions and quantitive modelling approaches – A literature review”. Computers & Industrial Engineering 115: 109–122.
• [40] Romanowska Maria. 2012. „Odporność przedsiębiorstwa na kryzys”. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów 118: 7–15.
• [41] Romanowska Maria, Wioletta Mierzejewska. 2016. Przedsiębiorstwo odporne na kryzys. Warszawa: Wolter Kluwer.
• [42] Rzegocki Marcin. 2021. „Prężność organizacyjna – kluczowy zasob na czas kryzysu”. https://www. edu.pl//blog-naukowy/preznosc_orgnizacyjna_kluczowy_zasob_na_czas_kryzysu [dostęp: 7.01.2023].
• [43] Sawalha Ihab Hanna. 2015. „Managing adversity: understanding some dimensions of organisational resilience”. Management Research Review 38(4.): 346–366.
• [44] Seville Erica. 2016. Resilient organizations: How to Survive, Thrive and Create Opportunities Through Crisis and Change, 17. London: Kogan Page.
• [45] Sharifi H., Zhan Zhong Xiang. 1999. „A methodology for achieving agility in manufacturing organisations: an introduction. International. Journal of Production Economics 62(1–2): 7–22.
• [46] Sheffi Yossi. 2005. The Resilient Enterprise: Overcoming Vulnerability for Competitive Advantage. Cambridge, MA: MIT Press.
• [47] Sin Ivan Siang-Meng, Noor Azlan Musa, Keith Yong-Ngee Ng. 2017. „Building Business Resilience through Incident Management Body of Knowledge (IMBOKTM): The Amalgamated Framework for Total Resilient Capability”. Global Business & Finance Review 22(1): 38–50. DOI: 10.17549/gbfr.17.22.1.38.
• [48] Sitkin Sim B. 1992. „Learning trough failure: the strategy of small losses”. Research in Organizational Behavior 14: 231–266.
• [49] Skrzypek Adam. 2019. Dojrzałość i doskonalenie organizacji. Toruń: Wyd. TNOIK.
• [50] Słownik języka polskiego i zwrotów obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego. http://www.slownik-onelinie.pl/kopalinski/[dostęp: 10.10.2022].
• [51] Soliwoda Michał. 2020. Odporność z perspektywy ekonomii i finansów. Wybrane problemy, 39. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Państwowy Instytut Badawczy.
• [52] Somers Scott. 2009. „Measuring Resilience Potential: An Adaptive Strategy for Organizational Crisis Planning”. Journal of Contingencies and Crisis Management 17(1): 12– 23.
• [53] Staw Barry M., Lance E. Sandelands, Jane E. Dutton. 1981. „Threat Rigidity Effects in Organizational Behavior: A Multilevel Analysis”. Administrative Science Quarterly 26(4): 501–524.
• [54] Strycharczyk Doug, Peter Clough. 2017. Odporność psychiczna.Strategie i narzędzia rozwoju. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• [55] Sun Jing, Nicholas Buys, Xinchao Wang, Andrew McAuley. 2011. „Using the concept of resilience to explain entrepreneurial success in China”. International Journal of Management & Enterprise Development 11(2/3/4): 182–202.
• [56] Sutcliffe Kathleen M., Timothy J. Vogus. 2003. Organizing for resilience. W Kim. S. Cameron, J.E. Dutton, R.E. Quinn (eds.) Positive Organizational Scholarship: Foundations of a New Discipline. San Francisco: Berrett–Koeher.
• [57] Tarapata Jolanta, Jacek Woźniak (red.). 2022. Odporność organizacji. Cyfryzacja, bezpieczęństwo, innowacje, 17. Warszawa: Difin.
• [58] Valikangas Liisa, A. Georges L. Romme. 2012. „Building resilience capabilities at ‘Big Brown Box, Inc’”. Strategy & Leadership 40(4): 43–45.
• [59] Vogus Timothy J., Kathleen M. Sutcliffe. 2007. „Organizational resilience: Towards a theory and research agenda”. Conference: Proceedings of the IEEE International Conference on Systems. Man, and Cybernetics, 3418–3422. Montreal, Canada, 7–10 October 2007.
• [60] Weick Karl E. 1993. „The Collapse of Sensemaking in Organizations: The Mann Gulch Disaster”. Administrative Science Quarterly 38(4): 628–652.
• [61] Werner Hediger. 1997. „Ecological Economics of Sustainable Development” Sustainable Development 5(3): 101–109.
• [62] Whitepaper ISO 22301. 2012. Societal security. Business continuity management systems, 4. http://www.pecb.org/iso22301/iso/22301_whiteoaoer.pdf. [dostęp: 10.10.2022].
• [63] Wildavsky Aaron. 1988. Searching for Safety. New Brunswick, N.J.: Transaction Books.
• [64] Wiig Siri, Bebette Fahlbruch. 2019. Exploring Resilience. London: Springer.
• [65] Williams Trenton A., Daniel A. Gruber, Kathleen M. Sutcliffe, Dean A. Shepherd, Eric Yanfei Zhao. 2017. „Organizational response to adversity: Fusing crisis management and resilience research streams”. Academy of Management Annals 11(2): 733-769.
• [66] Wyciślak Sławomir. 2006. „System odporności przedsiębiorstwa”. Organizacja i Kierowanie 1: 119–132.
• [67] Zabłocka-Kluczka Anna. 2012. „Odporność na kryzys”. Prace Naukowe UE we Wrocławiu 276: 89–102.
• [68] Zawiła-Niedźwiecki Janusz. 2013. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym w zapewnieniu ciągłości działania organizacji. Warszawa: Wyd. edu-Libri.
• [69] Zbierowski Przemysław. 2010. „Zachowania organizacyjne w firmach wysokiej efektywności w okresie kryzysu i odnowy – wyniki badań”. Prace Naukowe UE we Wrocławiu 128: 630-648.
• [70] http://blog.conlea.pl/10-najwazniejszych-kompetencji--2025-roku [dostęp: 24.05.2021].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).