Znaczenie znajomości budowy wewnętrznej złoża siarki dla prowadzenia eksploatacji metodą otworową

• Autorzy: Nieć Marek , Sermet Edyta , Bokwa Przemysław

Warianty tytułu

EN

The importance of geological features of native sulphur deposits for managing their exploitation by underground melting

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Złoża siarki rodzimej eksploatowane metodą podziemnego wytapiania cechują się złożoną budową, która jest wynikiem wielu procesów, jakie prowadziły do ich utworzenia i ostatecznego uformowania. Stopień wykorzystania zasobów i zużycie wody gorącej na tonę siarki zależą od zasobności przepuszczalności skał tworzących złoże, form występowania siarki (tekstury rudy), rozmieszczenia partii skał o zróżnicowanej porowatości i przepuszczalności. Skrasowienie złoża powoduje bardzo duże, lokalne i kierunkowe zróżnicowanie jego parametrów hydrogeologicznych. Dla właściwego rozumienia i przewidywania procesów zachodzących w złożu w czasie wytopu siarki, prognozowania jego efektów i właściwego sterowania eksploatacją niezbędna jest pełna informacja o złożu. Dlatego też, nieodzowne jest wykonywanie wszelkich otworów wiertniczych niezbędnych dla prowadzenia wydobycia siarki jako pełnordzeniowych, gdyż stosowane badania geofizyczne nie dostarczają kompletnej informacji o złożu..

EN

The native sulphur deposits exploited by underground melting were formed by varied natural processes, and has composed internal structure, that affects economic sulphur extraction. Sulphur resources extraction rate, and quantity of necessary water consumption depend on varied sulphur content and ore porosity, as well as of size and distribution of sulphur aggregates (ore texture) and varied permeability of rocks. Deposit karstification is the main factor affecting local and directional variation of deposit hydrogeological features. The full, correct knowledge of deposit features is indispensable for understanding, prediction and management of sulphur melting and extraction. The geophysical borehole logging and aerial seismic investigations are valuable, but incomplete source of geological data on detailed deposit features. Therefore geological core logging of all boreholes, drilled for sulfur extraction is also necessary.

Słowa kluczowe

PL

złoża; siarka; eksploatacja metodą otworową

EN

deposits; native sulphur; underground melting (Frasch mining)

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2019
• Tom: R. 60, nr 2
• Strony: 12--19
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz.

Twórcy

autor

Nieć Marek

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Sermet Edyta

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza

autor

Bokwa Przemysław

• Kopalnie Dolomitu S. A. w Sandomierzu

Bibliografia

• [1] Dec J., 2008 – Sejsmiczny monitoring otworowej eksploatacji złóż siarki. Gosp. Sur. Min. T. 24, z. 2/3, s. 199 - 213
• [2] Dec J., 2012 – Wysoko rozdzielcze badania sejsmiczne w celu rozpoznania złoża siarki „Osiek” oraz określenia zmian dynamicznych zachodzących w wyniku eksploatacji. Rozprawy, Monografie 257. Wyd. AGH, Kraków
• [3] Dec J., Cichostępski K., 2017a – Ocena właściwości złoża siarki na podstawie parametrów geomechanicznych wyznaczonych z danych sejsmicznych. Zesz. Nauk. IGSMiE PAN, 101, s. 203 – 216
• [4] Dec J., Cichostępski K., 2017b – Szacowanie zasobów złoża siarki na podstawie badań sejsmicznych. Zesz. Nauk. IGSMiE PAN, 101, s. 203 – 216
• [5] Górecki J., 1973 - Przyczynek do mikrotektoniki złoża siarki w Jeziórku k. Tarnobrzega. Zesz. Nauk. AGH nr 361, Geologia z. 17, s. 157 – 163
• [6] Górecki J., 1998 – Wpływ budowy geologicznej nadkładu złoża siarki Jeziórko na warunki eksploatacji otworowej. Gosp. Sur. Min. T. 14, z. 2, s. 13 – 27
• [7] Haynes W.D., 1959 – Brimstone, The Stone That Burns: The Story Of The Frasch Sulphur Industry. Van Nostrand Co.Ink. N. York
• [8] Kirejczyk J., 1996 – Systemy otworowej eksploatacji złóż siarki. Gosp. Sur. Min. T.12, z. 2, s. 263 - 277
• [9] Kokesz Z., 1992 – Geostatistical reserves estimation for native Sulphur deposits mined by underground melting. 2nd CODATA Conference on Geomathmd Geostatistics. Sciences de la Terre, Ser. 31, Nancy, p. 223 + 238
• [10] Kokesz Z., Nieć M., 1975 – Zmienność produkcji i zużycia wody na polu I kopani Jeziórko i jej związek z wykorzystaniem złoża. Siarka, Zesz. Nauk. Techn. OBR Przemysłu siarkowego Siarkopol, 1975, s. 43 - 52
• [11] Krajewski R., 1987 – Proces wytopu siarki przy eksploatacji otworowej w ujęciu syntetycznym. W: Zagadnienia kopalni siarki „Osiek” w świetle aktualnych problemów górnictwa otworowego siarki. Mat. Seminarium, Chańcza. BOINTiE Przemysłu Siarkowego, s. 115 – 145
• [12] Krajewski R., Michalski A., 1975 – Zużycie wody i wykorzystanie złoża przy podziemnym wytapianiu siarki. Zesz. Nauk. AGH, Górnictwo, zesz. Spec.
• [13] Maciaszek J., Szewczyk J., Nieć M., 1979 - Propozycja określania zasobów, strat i wykorzystania złóż siarki eksploatowanych metodą podziemnego wytapiania. Górnictwo. T. 3, z. 3, s. 273-285
• [14] Maciaszek J., Szewczyk J., Nieć M., 1990 - Ocena stanu wykorzystania złoża siarki eksploatowanego metodą otworową na podstawie poeksploatacyjnych deformacji powierzchni. Gosp. Sur. Min. T.6,z.4, s. 687-707
• [15] Merlicz B. W., Dacenko N. M., 1976 – Usłowia obrazowania sernych rud Rozdolskoego miestorożdienija. Izd. Wiższa Szkola, Lwiw
• [16] Michalski A., 1974 – Proces podziemnego wytapiania siarki w świetle badan modelowych. Praca doktorska AGH, Kraków
• [17] Nieć M., 1969 - Typy tekstur rud siarki i ich wpływ na zachowanie się rudy w trakcie wytapiania. Technika Poszuk. Geol., nr 30, s. 34-38
• [18] Nieć M., 1970 - Morfologia stropu złóż siarki i jej wpływ na mikrotektonikę skał nadkładu. Rocznik PTG, T. XL, z. 2, s. 325-342
• [19] Nieć M., 1975 - Zużycie wody na tonę siarki przy eksploatacji metodą podziemnego wytapiania. Zesz. Nauk. AGH, Górnictwo, bez nr, s. 63-71
• [20] Nieć M., 1977 - Warunki geologiczne eksploatacji meksykańskich złóż siarki. W: Aktualne problemy otworowej eksploatacji siarki. Mat. II Zebrania Nauk. Tarnobrzeg 1977. Tarnobrzeg, s. 1-25
• [21] Nieć M., 1986 - Procesy transformujące złoża siarki. Przegl. Geol., r. 34, nr 7, s. 366-374
• [22] Nieć M., 1992a - Native Sulfur Deposits in Poland. In : Native Sulfur, Developments in Geology and Exploration. SMME-AIME, Littleton, p. 23-50
• [23] Nieć M., 1992b - Geologiczne warunki eksploatacji złóż siarki metodą podziemnego wytapiania. Stan aktualny i kierunki rozwoju metod otworowych w eksploatacji surowców stałych. AGH, Kraków, s. 103-123
• [24] Nieć M., Michalski A., Górecki J., Rybicki S., 1972 - Zagadnienie optymalizacji eksploatacji siarki metodą otworową na podstawie danych geologicznych i modelowych. Przegl. Geol., r. 20, nr 7, s. 322-329
• [25] Nieć M. Szczepańska J. 1970 -. Zaburzenia mikrotektoniczne złoża siarki w Grzybowie i jego nadkładzie. Technika Poszuk. Geol., nr 34, s. 24-29
• [26] Nieć M., Ślizowski K., Kawulak M., Lankof L., Salamon E., 2007 – Kryteria ochrony złóż pozostawianych przez likwidowane kopalnie w warunkach zrównoważonego rozwoju na przykładzie modelowym złóż siarki rodzimej. Wyd. IGSMiE PAN Kraków
• [27] Pawłowski S., Pawłowska K., Kubica B., 1979 - Geology and genesis of the Polish Sulfur deposits. Economic Geology v. 74, p. 475 - 483
• [28] Rybicki S., 1973 – Geologiczno-inżynierskie problemy otworowej eksploatacji siarki. Zeszyty Nauk. AGH, Geologia, z. 20, Kraków
• [29] Ślizowski K., Nieć M., Lankof L., 2000 – Surowce mineralne Polski. Surowce chemiczne. Siarka. [red. R. Ney], Wyd. IGSMiE PAN, Kraków

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).