Przekształcenia mienia Skarbu Państwa w kontekście prawodawstwa Rzeczypospolitej Polskiej po 1990 roku

• Autorzy: Bryś H. , Przewięźlikowska A.

Identyfikatory

DOI

10.15199/50.2018.5.1

Warianty tytułu

EN

Transformation of properties belonging to the State Treasury in the context of legislation of the Republic of Poland after 1990

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W bieżącym roku minie 28 rocznica zapoczątkowania procesu transformacji mienia Skarbu Państwa w niepodległej, demokratycznej Polsce – państwie prawa. Ten bezprecedensowy proces prawno-organizacyjny dotyczył nabycia, transformacji oraz przekazywania praw majątkowych nieruchomości innym podmiotom. Istota przemian, dokonywanych sukcesywnie do dnia dzisiejszego, sprowadzała się do realizacji fundamentalnych postulatów: odstąpienia od prawnej zasady niepodzielności mienia państwowego, wyraźnego określenia podmiotu, któremu przysługiwać będzie mienie, administracyjnego ograniczenia ingerencji w procesie obrotu nieruchomościami. Prawo własności umocowane zostało konstytucyjnie. Gminom nadano osobowość prawną, wprowadzając kategorię mienia komunalnego. Proces transformacji realizowany był w następujących postępowaniach: uwłaszczenie, komunalizacja, nabywanie nieruchomości przez Agencję Własności Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa oraz przekazywanie mienia powiatom oraz województwom [2]. Zapoczątkowana została rewindykacja majątków kościelnych osób prawnych. Uwzględniane zostały roszczenia stron o zwroty majątków ziemskich przejętych przez Skarb Państwa w wyniku dekretu o reformie rolnej oraz stron odnośnie nieruchomości pozostawionych poza wschodnimi granicami Polski – tak zwane mienie Zabużan. W opracowaniu przedstawiona zostanie w skrótowej formie analiza przepisów prawnych dotyczących przedmiotowych transformacji mienia Skarbu Państwa na przestrzeni ostatniego 27-lecia. Podkreślić należy, że przepisy te uległy zasadniczym, korzystnym zmianom po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej.

EN

The process of acquisition, conversion or transfer of rights to real estate owned by the State Treasury in Poland started in 1990 and has been based on the following assumptions: possibility of dividing property owned by the State Treasury, clear identification of the entity entitled to the property, limiting administrative intervention in real estate transactions. All property rights were constitutionally strengthened. Municipalities were given legal personality and a new category of property was introduced – municipal property. The transformation involved various methods such as municipalization, affranchisement, acquisition of real estate by the Agency of Agricultural Property of the State Treasury, transfer of property to counties and provinces [2]. In addition returns of the real properties which proved unnecessary for the purposes for which they were expropriated, as well as restitution of property belonging to religious legal persons were carried out. Some of the key issues were claims for restitution of the estates acquired for the benefit of the State Treasury as a result of the Decree on the Agrarian Reform, claims of the parties for the property left outside the Polish state borders (i.e. property beyond the Bug River) and ownership of public roads. The regulations of the legal status of roads are still being carried today. Over the past 27 years multiple legal provisions related to the transformation of the property of the State Treasury have been introduced, many of them related to Poland joining the European Union. The summary will analyze the positive and negative consequences of this process.

Słowa kluczowe

PL

mienie Skarbu Państwa; uwłaszczenie; komunalizacja; prywatyzacja; ustawy

EN

properties belonging to the State Treasury; affranchisement; municipalization; privatization; laws

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Geodezyjny
• Rocznik: 2018
• Tom: R. 90, nr 5
• Strony: 2--5
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Bryś H.

• emerytowany profesor zwyczajny Politechniki Krakowskiej, Politechnika Krakowska, Instytut Geotechniki, ul. Warszawska 24, 31-155 Kraków

autor

Przewięźlikowska A.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, Katedra Geodezji Zintegrowanej i Kartografii, Al. A. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• [1] Akińcza M., Bieda A., Buśko M., Hannibal H., Hanus P., Hycner R., Krzyżek R., Kwartnik-Pruc A., Łuczyński R. (red.), Przewięźlikowska A. 2015. Aktualne problemy katastru w Polsce. Praca zbiorowa. Warszawa. Oficyna Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej. Seria Monografie. „Geodezja i Kartografia” t.2.
• [2] Billewicz J., Bryś H., Ławrynkiewicz Z. 1998. Zagadnienie transformacji mienia ogólnonarodowego w strefie ochrony sanitarnej zbiornika Dobczyce. Materiały II Międzynarodowego Sympozjum pt.: „Geodezja Inżynieryjna i kataster w Gospodarce Narodowej”. Lwów 21-23 maja 1998.
• [3] Buśko M., Przewięźlikowska A. 2016. The problem of demonstrating cadastral changes in surveying documentation W: „GIS ODYSSEY 2016”: Geographic Information Systems Conference and Exhibition: 5th–9th September 2016, Perugia, Italy: conference proceedings / eds. Agnieszka Bieda, Jarosław Bydłosz, Anna Kowalczyk. — Zagreb: Croatian Information Technology Society – GIS Forum, [2016]. —ISBN: 978-953-6129-55-3. — S. 50–62. — Bibliogr. s. 61–62, Abstr.. —Dostęp również online: {https://goo.gl/BMkc1b} [2016-11-15].
• [4] Gdesz M., Trembecka A. 2015. Regulowanie stanu prawnego nieruchomości pod drogi. Wyd. GALL.
• [5] Przewięźlikowska A. 2015. Wykorzystanie źródłowej dokumentacji katastru pruskiego do modernizacji mapy ewidencyjnej — Using source documentation of the Prussian cadastre to modernize the cadastral map. VI Międzynarodowa konferencja naukowa z cyklu „Innowacyjne technologie geodezyjne – zastosowanie w różnych dziedzinach gospodarki” [Dokument elektroniczny]: Kamionka. 10–12 czerwca 2015 r.
• [6] Przewięźlikowska A., Buśko M. 2014. The analysis of the updating time of subject and object data due to the information flow between the systems of the real estate cadastre and the land and mortgage register. SGEM 2014: GeoConference on Informatics, geoinformatics and remote sensing: 14\textsuperscript{th} international multidisciplinary scientific geoconference: 17–26 June, 2014, Albena, Bulgaria: conference proceedings. Vol. 3. Photogrammetry and remote sensing cartography and GIS. — Sofia: STEF92 Technology Ltd., cop. 2014. — (International Multidisciplinary Scientific GeoConference SGEM ; ISSN 1314-2704). — ISBN: 978-619-7105-12-4. — s. 933–940. — Bibliogr. s. 940, Abstr.
• [7] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78 poz.483 z późniejszymi zmianami).
• [8] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 września 2017 r. w sprawie sposobu ewidencjonowania mienia Skarbu Państwa (Dz. U. poz. 1804).
• [9] Ustawa z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych (Dz.U. 1985 nr 36 poz. 170).
• [10] Ustawa z dnia nr 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. 1989, nr 29, poz. 154).
• [11] Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz.U. 1990, nr 16, poz. 95 z późniejszymi zmianami).
• [12] Ustawa z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz.U. 1990, nr 32, poz. 191 z późniejszymi zmianami).
• [13] Ustawa z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. 1993, nr 42, poz.191, z późniejszymi zmianami), przepis uchylony.
• [14] Ustawa z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz.U. 1990, nr 79, poz.464 z późniejszymi zmianami).
• [15] Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 1991, nr 107, poz.464 z późniejszymi zmianami).
• [16] Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. 1997, nr 115, poz. 741 z późniejszymi zmianami).
• [17] Ustawa z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz.U. nr 133, poz. 872 z późniejszymi zmianami).
• [18] Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 roku, nr 142, poz.1590 z późniejszymi zmianami).
• [19] Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne (Dz.U. Nr 115, poz.1229 z późniejszymi zmianami).
• [20] Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o zaliczaniu na poczet sprzedaży albo opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego (Dz.U. z 2004 roku, nr 6, poz.39, nr 273, poz.2722 z późniejszymi zmianami).
• [21] Ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym (Dz.U. 2016 poz. 2259).
• [22] Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości (Dz. U. poz. 1529).
• [23] Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 grudnia 2004 r. (Dz.U. nr 273, poz. 2722 z późniejszymi zmianami).
• [24] https://bip.msp.gov.pl/bip/mienie-skarbu-panstwa/sprawozdania-o-stanie
• [25] https://danepubliczne.gov.pl/en/dataset/sprawozdanie-o-stanie-mienia-skarbu-panstwa-2016-r
• [26] Sprawozdanie o stanie mienia Skarbu Państwa na dzień 31.12.2001, 31.12.2005, 31.12.2010, 31.12.2014., 31.12.2016.
• [27] https://www.bip.krakow.pl/?sub_dok_id=51393

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).