Symulacja zaburzenia ruchu pojazdu, stosowanego w ośrodkach doskonalenia techniki jazdy (ODTJ)

• Autorzy: Lozia Z.

Warianty tytułu

EN

Simulation of abnormal movement of the vehicle used in the centers of improving driving technique

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W ośrodkach doskonalenia techniki jazdy (ODTJ) wykonywane są testy, w których przed wjazdem na płytę o obniżonej przyczepności („płytę poślizgową”) zaburza się ruch pojazdu za pomocą „płyty dynamicznej”. Stanowi ona obowiązkowe wyposażenie wspomnianych ośrodków, co określono w Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 16 stycznia 2013r. w sprawie doskonalenia techniki jazdy. Realizacja praktyczna polega na wywołaniu ruchu poprzecznego płyty w stosunku do toru ruchu pojazdu w czasie, gdy na płycie znajdują się tylko koła jednej osi jezdnej. Zaburzenie wywołane ruchem płyty zmusza kierowcę do wykonania manewrów obronnych. Najczęściej jest to obrót kołem kierownicy. Możliwe są jednak inne, nawet zaskakujące działania kierowcy, w postaci hamowania lub przyspieszania, bądź kombinacji wymienionych reakcji a więc i manewrów pojazdem. Artykuł przedstawia opisane wyżej testy oraz warunki w jakich są wykonywane. Zaprezentowane są wyniki symulacji obrazujące skalę zaburzenia ruchu pojazdu, na które musi zareagować szkolony kierowca. Oceniane jest przede wszystkim zachowanie samego pojazdu, bez ingerencji prowadzącego pojazd; w trakcie pierwszej sekundy po zaburzeniu, gdy kierowca nie zdążył jeszcze zareagować. Wartość użyteczna wyników odnosi się do okresu odpowiadającego czasowi reakcji kierowcy. Przeprowadzone symulacje z użyciem zaawansowanego, zweryfikowanego eksperymentalnie modelu matematycznego ruchu samochodu osobowego umożliwiają także określenie kluczowych parametrów konstrukcji „płyty dynamicznej”, takich jak wymagana siła wymuszająca zakłócenie ruchu pojazdu, moc efektywna zespołu generującego szarpnięcie płyty a także wyznaczenie optymalnej prędkości ruchu badanego pojazdu w trakcie testu, w zależności od przyjętego kryterium oceny.

EN

In the centers of improving driving technique, before entering the plate of reduced adhesion ("skid plate"), there is disturbance of the movement of the vehicle using the "dynamic panels". It is a mandatory equipment of these centers, as defined in the Regulation of the Minister of Transport, Construction and Maritime Economy of 16 January 2013. Practical realization is to call the lateral movement of the plate relative to the path of the vehicle when the panel contacts only the wheels of one axle. The disorder caused by the movement of plates forces the driver to execute defensive maneuvers. Most often it is the rotation of the steering wheel. Others are however possible, even surprising action of the driver, in the form of braking or acceleration, or a combination of these reactions and therefore the maneuvers of the vehicle. The article presents the abovedescribed tests and the conditions in which they are performed. Presented are the results of a simulation showing the scale of the movement disorders of the vehicle. They have to be responded by trained driver. It was assessed the behavior of the vehicle itself, mostly during the first second after the disturbance, the driver had not yet respond. Value useful results refer to the period corresponding to the reaction time of the driver. Simulations using an advanced, verified experimentally mathematical model of movement of a passenger car also allow identification of key parameters of construction of "dynamic panels", such as the required disturbance force, the effective power of panel propulsion system and determination of the optimum speed of movement of the test vehicle during the test depending on the evaluation criteria adopted.

Słowa kluczowe

PL

symulacja; dynamika samochodu; ośrodek doskonalenia techniki jazdy

EN

simulation; road vehicle dynamics; driving improvement center

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport
• Rocznik: 2017
• Tom: z. 118
• Strony: 187--198
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Lozia Z.

• Politechnika Warszawska, Wydział Transportu

Bibliografia

• 1. Dugoff H., Fancher P.S., Segel L., An analysis of tire traction properties and their influence on vehicle dynamic performance. SAE Technical Paper 700377.
• 2. Fancher P.S. Jr., Bareket Z., Including roadway and tread factors in semi-empirical model of truck tyres. Supplement to Vehicle System Dynamics, Vol. 21 (1993), pp. 92–107.
• 3. Gutowski R., Mechanika analityczna. PWN. Warszawa 1971 r.
• 4. Kamiński E., Pokorski J., Teoria samochodu. Dynamika zawieszeń i układów napędowych pojazdów samochodowych. WKŁ. Warszawa 1983 r.
• 5. Lozia Z., Symulatory jazdy samochodem. WKŁ. Warszawa 2008. ISBN: 978-83-206-1663-7.
• 6. Lozia Z., Analiza ruchu samochodu dwuosiowego na tle modelowania jego dynamiki. Monografia. Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport. Zeszyt 41. Warszawa 1998 r.
• 7. Lozia Z., Modele symulacyjne ruchu i dynamiki dwóch pojazdów uprzywilejowanych. Czasopismo Techniczne, zeszyt 8, rok 109. Mechanika, zeszyt 3-M/2012. Str. 19-34.
• 8. Lozia Z., Modelling and simulation of a disturbance to the motion of a motor vehicle entering a skid pad as used for tests at Driver Improvement Centres / Modelowanie i symulacja zakłócenia ruchu samochodu w trakcie wjazdu na płytę poślizgową stosowaną w ośrodkach doskonalenia techniki jazdy. The Archives of Automotive Engineering – Archiwum Motoryzacji. Vol. 69, No 3 (2015), pp. 87-103 (Eng)/str. 173-188 (Pl).
• 9. Lozia Z., Simulation testing of two ways of disturbing the motion of a motor vehicle entering a skid pad as used for tests at Driver Improvement Centres (Symulacyjna ocena dwóch sposobów zakłócania ruchu samochodu w trakcie wjazdu na płytę poślizgową stosowaną w ośrodkach doskonalenia techniki jazdy). The Archives of automotive Engineering – Archiwum Motoryzacji. 2016; 72(2): 111-125, http://dx.doi.org/10.14669/AM.VOL72.ART.6
• 10. Maryniak J., Dynamiczna teoria obiektów ruchomych. Politechnika Warszawska. Prace Naukowe. Mechanika. Nr 32. WPW. Warszawa 1976 r.
• 11. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 16 stycznia 2013r. w sprawie doskonalenia techniki jazdy. Dziennik Ustaw RP. Warszawa, dnia 18 stycznia 2013 r. Poz. 91.
• 12. http://www.hytronics.at/index.php?option=com_content&view=article&id=11&Itemid= 52&lang=en (Dostęp 15.05.2015 r.).
• 13. http://odtj.lublin.pl/osrodek.html (Dostęp 15.05.2015 r.).
• 14. http://www.szc-zasada.pl/odtj-bednary/tor-szc (Dostęp 15.05.2015 r.).
• 15. http://www.unimetal.pl/pl/diagnostyka/oferta/andere-gerate/plyta-dynamiczna/ (Dostęp 09.05.2015 r.).

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).