Badania monitoringowe osadów jeziornych w Polsce: wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne

• Autorzy: Bojakowska I. , Sztuczyńska A. , Grabiec-Raczak E.

Warianty tytułu

EN

Monitoring studies of lake sediments in Poland: polycyclic aromatic hydrocarbons

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W 150 próbkach osadów jeziornych pobranych z głęboczków jezior oznaczono zawartości 17 WWA metodą GC-MSD. Średnia zawartość WWA w osadach wynosiła 4424 mg/kg, średnia geometryczna – 2687 mg/kg, a mediana – 3150 mg/kg. W spektrum oznaczonych WWA dominują: fluoranten, benzo(b)fluoranten i piren. W osadach 12 jezior odnotowano przekroczenie dopuszczalnych zawartości WWA wg Rozporządzenia (2002). Zawartość WWA w osadach jeziornych wykazuje wysoką korelację z zawartością pierwiastków śladowych: kadmu, rtęci, cynku i ołowiu. Stwierdzono także istotną korelację między zawartością fosforu i siarki. Wśród zbadanych związków WWA zwraca uwagę dodatnia korelacja zawartości perylenu z zawartością żelaza oraz węgla organicznego i ujemna korelacja zawartości tego związku z zawartością wapnia. Stwierdzono zróżnicowanie regionalne w występowaniu WWA; osady Jezior Łęczyńsko-Włodawskich charakteryzują się znacznie niższą zawartością tych związków w porównaniu do osadów jezior innych pojezierzy, zwłaszcza Pojezierzy Pomorskich.

EN

Contents of 17 PAHs were determined using a GC-MSD method in 150 samples of lake sediments taken from lake profundal zones. The average PAH content in the sediments was 4424 µg/kg, the geometric mean – 2687 µg/kg, and the median – 3150 µg/kg. The PAH spectrum is dominated by fluoranthene, benzo(b)fluoranthene, and pyrene. Exceeded permissible levels of PAHs, according to the Regulations of the Ministry of the Environment, were recorded in 12 lakes (Rozporządzenie, 2002). The content of PAHs in lake sediments shows a high correlation with the contents of trace elements: cadmium, mercury, lead and zinc. There is also a significant correlation between the contents of phosphorus and sulphur. Among the tested PAH compounds, there is a positive correlation of the perylene content with the iron and organic carbon contents, and a negative correlation of this compound with the calcium content. Regional differences were found in the occurrence of PAHs. The sediments of the Łęczna–Włodawa lakes are characterized by significantly lower contents of these compounds compared to lakes from other lake districts, especially the Pomeranian Lakeland.

Słowa kluczowe

PL

osady jeziorne; wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne

EN

lake sediments; polycyclic aromatic hydrocarbons

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 450
• Strony: 17--25
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Bojakowska I.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Sztuczyńska A.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Grabiec-Raczak E.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• [1] ALVES C., GONCALVES C., EVTYUGINA M., PIO C., MIRANTE F., PUXBAUM H., 2010 — Particulate organic compounds emitted from experimental wildland fires in a Mediterranean ecosystem. Atm. Environ., 44, 23: 2750-2759.
• [2] BLASCO M., DOMENO C., NERIN C., 2006 — Use of lichens as pollution biomonitors in remote areas: comparison of PAHs extracted from lichens and atmospheric particles sampled in and around the Somport tunnel (Pyrenees). Environ. Sci. Technol., 40, 20: 6384-6391.
• [3] BOJAKOWSKA I., SOKOŁOWSKA G., 2003 — Polycyclic aromatic hydrocarbons in materials of burned peatlands. Pol. J. Environ. Stud., 12, 4: 401-408.
• [4] BOJAKOWSKA I., 2003 — Produkcja węgla drzewnego - ognisko emisji wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Zesz. Nauk. P. Śl. Górnictwo, 256: 37-42.
• [5] BOJAKOWSKA I., 2005 — PAH spectrum in soils of industrial areas. Pol. Geol. Inst. Sp. Pap., 17: 9-16.
• [6] BRADLEY L., MAGEE B., ALLEN S., 1994 — Background levels of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH) and selected metals in New England urban soils. J. Soil Contam., 4, 3: 1-13.
• [7] CAPACCIONI B., MARTINI M., MANGANI F., 1995 — Light hydrocarbons in hydrothermal and magmatic fumaroles: hints of catalytic and thermal reactions. Bull. Volc., 56, 8: 593- 600.
• [8] HARVEY R., 1998 — Environmental chemistry of PAHs. W: PAHs and related compounds: 1-54. Springer-Verlag, Berlin Heidelberg.
• [9] HOWSAM M., JONES K., 1998 – Sources of PAHs in the environment. W: PAHs and related compounds. Chemistry: 137-174. Springer-Verlag, Berlin Heidelberg.
• [10] KOZIŃSKI J., SAADE R., 1998 – Effect of biomass burning on the formation of soot particles and heavy hydrocarbons. An experimental study. Fuel, 77, 4: 225-237.
• [11] LIU Q., ZHANG G., LI X.D., PENG X.Z., QI S.H., 2005 – Sedimentary record of polycyclic aromatic hydrocarbons in a sediment core from the Pearl River Estuary. South China. Mar. Pollut. Bull., 51: 912-921.
• [12] LOHMANN R., MacFARLANE J., GSCHWEND P.M., 2005 – Importance of black carbon to sorption of native PAHs, PCBs, and PCDDs in Boston and New York harbor sediments. Environ. Sci. Technol., 39, 1: 141-148.
• [13] MacDONALD D., 1994 — Approach to the assessment of sediment quality in Florida Coastal Waters. Vol. 1- Development and evaluation of sediment quality assessment guidelines. Report prepared for Florida Department of Environmental Protection, Tallahassee, Fl: 1-40.
• [14] McGRODDY S.E., FARRINGTON J.W., 1995 — Sediment pore-water partioning of polycyclic aromatic hydrocarbons in three cores from Boston harbor, Massachusetts. Environ. Sci. Technol., 29, 6: 1542-1550.
• [15] NEILSON A., HYNNING P., 1998 — PAHs: Products of chemical and biochemical transformation of alicyclic precursors. W: PAHs and related compounds: 223-269. Springer-Verlag, Berlin Heidelberg.
• [16] OLLIVON D., GARBON B., CHESTERIKOFF A., 1995 — Analysys of distribution of some polycyclic aromatic hydrocarbons in sediments and suspended matter in the river Seine (France). Water, Air, Soil Pollut., 81: 135-152.
• [17] OROS R., SIMONEIT B., 2001 — Identification and emission factors of molecular tracers in organic aerosols from biomass burning Part 2. Deciduous trees. App. Geochem., 16, 13: 1545-1565.
• [18] PULFORD I., MACKENZIE A., DONATELLO S., HASTINGS L., 2009 — Source term characterization using concentration trends and geochemical associations of Pb and Zn river sediments in the vicinity of a disused mine site: Implications for contaminant metal dispersion processes. Environ. Pollut., 157: 1649-1656.
• [19] QUIROZ R.. POPP P., URRUTIA R., BAUER C., ARANEDA A., TREUTLER J.Ch., BARRA R., 2005 — PAH fluxes in the Laja Lake on south central Chile Andes over the last 50 years: evidence from a dated sediment core. Sci. Total Environ., 349, 1/3: 150-160.
• [20] ROZPORZĄDZENIE Ministra Środowiska z dnia 16 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów oraz stężeń substancji, które powodują, że urobek jest zanieczyszczony. Dz. U. nr 55, poz. 498.
• [21] UNLU S., ALPAR B., OZTURK K., VARDAR D., 2010 – Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in the surficial sediments from Lake Iznik (Turkey): Spatial distributions and sources. Bull. Environ. Contam, Tox., 85, 6: 573-580.