Fossores ex Polonia. Rekrutacja polskich górników do Prus

• Autorzy: Wójcik A. J.

Identyfikatory

DOI

10.5277/hm170220

Warianty tytułu

EN

Fossores ex Polonia. Recruitment of Polish miners to Prussia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Poszukiwania i eksploatacja górnicza wymagały zawsze specjalistów. Wśród nich byli zarówno ludzie, którzy ukończyli specjalistyczne szkoły i uczelnie, jak też praktycy posiadający bogate doświadczenie zawodowe. Już pod koniec XVIII wieku władze Prus prowadziły akcję rekrutacyjną wśród Polaków, zwłaszcza zamieszkujących rejony pogranicza. Do nielicznych zachowanych dokumentów należy zaliczyć prezentowane „Obwieszczenie” pochodzące z 19 września 1804 r., przygotowane w języku polskim, podpisane przez cesarza Fryderyka Wilhelma III.

EN

Mining exploration and research have always required specialists. Among them there were both technical schools and colleges graduates, but also practitioners with extensive professional experience. As far back as in the late 18th century, the Prussian authorities conducted recruitment campaigns among Poles, especially those living in the border regions. “The Announcement” dated September 19, 1804, prepared in Polish, signed by the Emperor Friedrich Wilhelm III, is one of the few documents that survived.

Słowa kluczowe

PL

historia górnictwa; polscy górnicy; rekrutacja do pracy; Prusy; XVIII w.; XIX w.

EN

history of mining; Polish miners; recruitment to the work; Prussia; 18th century; 19th century

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowo-Edukacyjne Terra Minera
• Czasopismo: Hereditas Minariorum
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 4
• Strony: 273--284
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys.

Twórcy

autor

Wójcik A. J.

• Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa

Bibliografia

• BÜCHSEL H. W., Rechts- und Sozialgeschichte des oberschlesischen Berg- und Huttenwesens 1740 bis 1806. Veroffentlichungen der Historischen Kommission fur Schlesien. 3. Reihe: Forschungen zur schlesischen Wirtschaftsgeschichte. Bd. 1. Schlesien-Verlag. Breslau und Kattowitz. 1941.
• DŁUGOBORSKI W., 1950. Rekrutacja górników w zagłębiu górno-śląskim w okresie przed zniesieniem poddaństwa. Na przykładzie państwowej kopalni rud ołowianych „Friedrichsgrube” w Tarnowskich Górach. Przegl. Zachodni, 7–8: 49–88.
• DŁUGOBORSKI W., 2002. Fridrich Wilhelm von Reden jako człowiek oświecenia. [W:] Kapała Z. (red.). Fridrich Wilhelm von Reden i jego czasy. Wyd. Muzeum w Chorzowie. Chorzów: 52–69.
• DŁUGOBORSKI W., 1973. Więź ekonomiczna między Zagłębiami Górnośląskim i Dąbrowskim w epoce kapitalizmu (do 1877 roku). Śl. Inst. Nauk. Katowice.
• FECHNER H., 1881. Hoym, Karl Georg Heinrich Graf von. [W:] Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Wyd. Dunckner & Humblot, 1. Leipzig: 219–225.
• GALOS A., 1949. Walka kapitalistow gorno-śląskich o robotnika galicyjskiego (1904–1914). Sobótka, 1: 160–186.
• HASSEL G., 1823. Statistischer Umriß der sämmtlichen europäischen und der vornehmsten außereuropäischen Staaten, in Hinsicht ihrer Entwickelung, Größe, Volksmenge, Finanz- und Militärverfassung, tabellarisch dargestellt. Erster Heft: Welcher die beiden großen Mächte Österreich und Preußen und den Deutschen Staatenbund darstellt. Verl. des Geographischen Instituts. Weimar.
• KOŁODZIEJCZYK R., 1964. Kształtowanie się kapitalizmu na ziemiach polskich w latach 1796–1864. Wyższa Szk. Nauk Społ. Warszawa.
• ŁABĘCKI H., 1841. Górnictwo w Polsce. Opis kopalnictwa i hutnictwa polskiego pod względem technicznym, historyczno–statystycznym i prawnym, T. 1. Druk. J. Kaczanowskiego. Warszawa.
• MAROŃ J., 2006. Dolny Śląsk w czasach habsburskich i pruskich. [W:] Wrzesiński W. (red.), Dolny Śląsk. Wyd. Uniw. Wrocł. Wrocław: 351–374.
• Nakaz noszenia i opis mundurów górniczych i hutniczych podpisany przez Fryderyka Wilhelma hr. Redena, stojącego na czele Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu jako Wyższy Starosta Górniczy, 1795. Arch. Państw. w Katowicach, Królewski Górnośląski Urząd Górniczy w Tarnowskich Górach, sygn. 4.
• Obwieszczenie względem pożytków, które maią bydź dawane Cudzoziemcom do kraiu na mieszkanie przybyłym w Szląsku. Dan w Potsdamie dnia 19 Września Roku 1804. Druk. W. B. Korn, Wrocław, 1804. Arch. Państw. w Opolu, Magistrat miasta Opole, sygn. 796.
• PAMPUCH P., 1934, 1935. Fossores ex Polonia – szkic o dawniejszym napływie górników z innych ziem Polski do górno-śląskiego okręgu przemysłowego (1704–1885). Zaranie Śląskie, 1934, 4: 208–216; 1935, 1: 18–24.
• SHEPHERD W. R., Historical Atlas. Central Europe about 1786. Wyd. H. Holt and Company, New York, 1923.
• SKARBEK F., 1898. Dzieje Księstwa Warszawskiego, t. 1. Druk. Artyst. S. Sikorskiego. Warszawa.
• WUTKE K., 1913. Aus der Vergangenheit des Schlesischen Berg- und Hüttenlebens: ein Beiträg zur Preußischen Verwaltungs- und Wirtschafsgeschichte des 18./19 Jahrhunderts. [W:] Der Bergbau im Osten des Königreichs Preußen, 5. Druk. R. Nitchkowsky. Breslau.
• ZIĄTKIEWCZ L., 2007. Między niemożliwym a koniecznym. Reformy państwa pruskiego w końcu XVIII i na początku XIX wieku, a proces równouprawnienia Żydów ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji na Śląsku. Wyd. VIA NOVA. Wrocław.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).