Wybrane elementy zapewnienia bezpieczeństwa na stacjach tankowania CNG

• Autorzy: Sas J. , Janik P.

Warianty tytułu

EN

Selected Aspects of Safety Assurance at CNG Filling Stations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Cel: Celem artykułu jest przybliżenie problematyki bezpieczeństwa, w tym ochrony przeciwpożarowej, na stacjach tankowania pojazdów sprężonym gazem ziemnym (CNG), na przykładzie opracowanego pod auspicjami Krajowej Izby Gazownictwa standardu technicznego ST-IGG 1601:2012 odnoszącego się do projektowania, budowy i eksploatacji stacji CNG w Polsce. Wprowadzenie: W Polsce funkcjonuje prawie trzydzieści stacji tankowania CNG, ale do tej pory nie było opracowanych standardów technicznych dotyczących wymagań dla tego typu obiektów. Aby uporządkować wymagania w tym zakresie i ułatwić odpowiednim służbom projektowanie, budowę, eksploatację i nadzór nad wspomnianymi obiektami, podjęto decyzję o konieczności opracowania wspomnianego powyżej standardu przyjętego ostatecznie przez Komitet Standardu Technicznego Izby Gospodarczej Gazownictwa w grudniu 2012 r. Należy podkreślić, iż jest to pierwszy dokument w Polsce kompleksowo odnoszący się do przedmiotowej problematyki. Do opracowania standardu wykorzystano regulacje czeskie i niemieckie z tego zakresu oraz projekty normy ISO, adaptując ich postanowienia do realiów techniczno-organizacyjnych i formalnych występujących w naszym kraju. Mając na względzie osiągnięcie założonego celu artykułu, w pierwszej jego części przedstawiono informacje o aktualnym stanie i rozwoju rynku CNG (Compressed Natural Gas) w Polsce. Następnie omówiono wybrane aspekty zawarte w standardzie, m.in. dotyczące: oceny zagrożenia wybuchem i pożarem, wyboru miejsca lokalizacji, zagospodarowania terenu stacji, urządzeń do wydawania paliwa, ochrony odgromowej, przeciwporażeniowej, przetężeniowej, przeciwprzepięciowej i przed elektrycznością statyczną. Wnioski: W oparciu o treści rozpatrywanego standardu oraz przywołane w nim inne dokumenty odniesienia, w tym akty prawne dotyczące ochrony przeciwpożarowej, możliwe jest właściwe zaprojektowanie, wykonanie i użytkowanie stacji tankowania pojazdów sprężonym gazem ziemnym. W związku z tym zasadne wydaje się podejmowanie działań w zakresie ich upowszechnienia wśród projektantów, użytkowników oraz osób zajmujących się ochroną przeciwpożarową obiektów budowlanych. Znaczenie dla praktyki: Praktyczne znaczenie rozpatrywanego zagadnienia wynika wprost z treści sformułowanych powyżej wniosków, w świetle których omówiony standard jawi się jako narzędzie możliwe do bezpośredniego wykorzystania w procesie projektowania, budowy i eksploatacji stacji CNG.

EN

Aim: The aim of this paper is to present safety issues, including fire protection at Compressed Natural Gas (CNG) fueling stations, on the example of the technical standard developed under the auspices of The Chamber of the Natural Gas Industry ST-IGG 1601:2012 relating to the design, construction and operation of CNG stations in Poland. Introduction: There are nearly thirty CNG filling stations in Poland. But so far, technical standards concerning requirements for this kind of objects haven´t been developed. To organize the requirements in this regard and facilitate appropriate services in designing, constructing, operating and supervising the aforementioned objects, the decision to develop the above-mentioned standard (finally adopted by the Committee of Technical Standard of The Chamber of the Natural Gas Industry in December 2012) was made. It should be emphasized that this is the first document in Poland on the discussed issues in a complex way. While developing the standard Czech and German regulations in this field and draft of ISO standard concerning discussed topic were used and adapted to technical, organizational and formal conditions of our country. In order to achieve the objective of the article described in the first section, information about the current state and development of the CNG (Compressed Natural Gas) market in Poland was provided. Then the authors presented some aspects of the standard, including these related to: the assessment of the risk of explosion and fire, the choice of location, station area arrangements, fuel dispensing devices, lightning protection, shock protection, overcurrent and overvoltage protection and protection against static electricity. Conclusions: Based on the content of the standard and other reference documents mentioned in that standard, including legislation related to fire protection, it is possible to design, construct and operate the stations for refueling vehicles with compressed natural gas properly. Therefore, it seems reasonable to take action on their dissemination among developers, users and people involved in the fire protection of buildings. Implications for practice: The practical importance of discussed issues follows directly from the content of formulated above conclusions, where the presented standard may be seen as a tool to be used directly in the design, construction and operation of CNG stations.

Słowa kluczowe

PL

CNG; gaz ziemny sprężony; stacja CNG; standard techniczny; projektowanie; budowa; eksploatacja

EN

CNG; compressed natural gas; CNG fueling station; technical standard; designing; construction; operating

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
• Rocznik: 2014
• Tom: Nr 1
• Strony: 83--91
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., il.

Twórcy

autor

Sas J.

• Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Zarządzania, ul. Gramatyka 10, 30-067 Kraków

autor

Janik P.

• Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej w Warszawie ul. Podchorążych 38 00-463 Warszawa

Bibliografia

• 1. Dyrektywa 97/23/WE wdrożona rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń ciśnieniowych i zespołów urządzeń ciśnieniowych (Dz. U. 2005 nr 263 poz. 2200)
• 2. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku. Prawo budowlane. Obwieszczenie Marszałka Sejmu RP z dnia 12 listopada 2010 w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy Prawo budowlane (Dz. U. 2010 nr 243 poz. 1623) z późniejszymi zmianami
• 3. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku. Prawo wodne. (tekst jednolity Dz. U. 2012 nr 0 poz. 145)
• 4. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody – tekst jednolity. (Dz. U. 2009 nr 151 poz.1220) wraz z późniejszymi zmianami.
• 5. Ustawa z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008 nr 199 poz.1227) wraz z późniejszymi zmianami.
• 6. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2002 nr 75 poz. 690 ze zm.)
• 7. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 roku w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi dalekosiężne przesyłowe służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych oraz ich usytuowanie (Dz. U. 2005 nr 243 poz. 2063) wraz z późniejszymi zmianami
• 8. Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 22 grudnia 2005 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w systemach zagrożonych wybuchem (Dz. U. 2005 nr 263, poz. 2203)
• 9. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 roku w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. 2009 nr 124 poz. 1030)
• 10. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. 2010 nr 109 poz. 719)
• 11. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 roku w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz. U. 2010 nr 138 poz. 931)
• 12. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 4 maja 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. 2011 nr.104 poz. 607)
• 13. PN-IEC 60364-5-53:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Aparatura rozdzielcza i sterownicza
• 14. ISO 14469-2:2007 Road vehicles - Compressed natural gas (CNG) refuelling connector - Part 2: 20 MPa (200 bar) connector, size 2
• 15. ISO 14469-3:2006 Road vehicles - Compressed natural gas (CNG) refuelling connector - 25 MPa (250 bar) connector
• 16. ST-IGG-0401:2010 Sieci gazowe - Strefy zagrożenia wybuchem - Ocena i wyznaczanie
• 17. ST-IGG 1601:2012 Projektowanie, budowa i użytkowanie stacji CNG. Wymagania i zalecenia
• 18. Wytyczne techniczne Czeskiego Związku Gazownictwa TGD G 30402: Stacje tankowania pojazdów silnikowych sprężonym gazem ziemnym, 2006 (ISBN 978-80-7328-089-5). Tłumaczenie z: Plnici stanice stlačeného zemního plynu pro motorová vozidla. TDG G 304 02, 2006
• 19. Biuletyn techniczny Niemieckiego Stowarzyszenia Branży Gazowej i Wodnej G651/VdTÜV M 510, Stacje paliw gazu ziemnego. DVGW, Bonn i VDTÜV, Berlin, lipiec 2009 (ISSN 0176-3490). Tłumaczenie z: Erdgastankstellen. Technische regel. Arbeistblatt G651/VdTÜV M 510/07.2009 DVGW, Bonn i VDTÜV, Berlin, Juli 2009
• 20. Regulamin Nr 110 Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ (EKG/ONZ). Jednolite przepisy dotyczące Homologacji. (Dziennik Urzędowy Komisji Europejskiej L.120 z dn. 7.05.2011)
• 21. prEN 13638 NGV filling stations (projekt normy europejskiej)
• 22. Protokół z Kioto do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzony w Kioto dnia 11 grudnia 1997 r. (Dz.U. 2005 nr 203 poz. 1684)
• 23. Sas J., Kwaśniewski K.: Gaz ziemny do pojazdów. Ocena techniczna i modelowanie finansowe projektów NGV, Wydawnictwa AGH, Kraków 2006