Od funkcji obronnej do muzealnej. Średniowieczny zamek w Niepołomicach jako przykład przekształceń funkcjonalnych w historycznej strukturze

• Autorzy: Longa J. , Zaniewski P.

Warianty tytułu

EN

From defence fortyfications to museums. Medival castle in Niepołomice as a example of functional transformation of historical structure

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono zmiany programowe i funkcjonalne w zabytkowych strukturach średniowiecznych zamków obronnych, które na przestrzeni 600 lat ulegały różnorodnym przekształceniom, a obecnie znakomicie pełnią funkcje muzealne. Analiza kilku wybranych zamków średniowiecznych wskazuje na znaczną różnorodność programów i funkcji, jakie na przestrzeni kilku stuleci były "wkomponowane" w ich uniwersalną, jak się okazało, strukturę konstrukcyjno-przestrzenną. Transformacja zachodząca w historycznej tkance została szczegółowo zilustrowana na przykładzie zamku w Niepołomicach, wzniesionego w latach 1340-1349, który bardzo dobrze ilustruje przebieg procesu, jakim podlegały średniowieczne twierdze. Z przeprowadzonych analiz wynika, że już średniowieczny zamek może odpowiadać niektórym kryteriom, pojmowanej w dzisiejszym znaczeniu, architektury "mix-using".

EN

This essay presents program and functional changes in monumental medieval structures of defensive castles that for last 600 years underwent various transformations, and now splendidly fulfill the role of museums. The analysis of several selected medieval castles shows a large variety of programs and functions that were "composed" into the universal, as it came out to be, construction-spatial structure throughout a couple of centuries. This transformation, undergoing in the historical tissue, was illustrated in details on the example of the castle in Niepołomice, which was built in years 1340-1349, and which excellently shows the process that affected the medieval strongholds. The result of the conducted analysis indicates that even a medieval castle may fulfill some of the criteria of the "mix -using" architecture, as its meaning is understood contemporarily.

Słowa kluczowe

PL

obiekt zabytkowy; adaptacja budynku; przestrzeń muzealna; zamek średniowieczny; Niepołomice

EN

historical building; adaptation of building; museal space; medieval castle; Niepołomice

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Architektura / Politechnika Śląska
• Rocznik: 2012
• Tom: z. 51
• Strony: 37--51
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz.

Twórcy

autor

Longa J.

• Politechnika Warszawska. Wydział Architektury

autor

Zaniewski P.

• Politechnika Warszawska. Wydział Architektury

Bibliografia

• 1. Brawne M.: Neue Museen. Planung und Einrichtung. Stuttgart 1965.
• 2. Chudzicka K.: Zamek w Niepołomicach. Wstępna dokumentacja naukowo-historyczna. Kraków 1958-59 [maszynopis].
• 3. Czekieruk Z., Hurlak K.: Inwentaryzacja zamku z naniesieniem sposobu użytkowania pomieszczeń. Pracownia projektowa KOZK na Wawelu. 1966. aktualizacja 1972 [maszynopis].
• 4. Fischinger A.: Zamek w Niepołomicach. Dokumentacja historyczno-architektoniczna (skrócona). PKZ. Kraków 1958 [maszynopis] [archiwum PKZ Kraków].
• 5. Kiciński A.: Muzea. Strategie i dylematy rozwoju. Warszawa 2004.
• 6. Kieszkowski W.: Dzieje budowy zamku w Niepołomicach za panowania Zygmunta Augusta (1550-1571). Warszawa 1935. Sprawozdanie z posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego XXVIII 1935.
• 7. Kozera M.: Kościół Parafialny i zamek królewski w Niepołomicach. 1340-1990. Urząd Miasta i Gminy w Niepołomicach. Kraków 1994.
• 8. Longa J.: Rola krajobrazu naturalnego w kształtowaniu współczesnej architektury muzeów [maszynopis pracy doktorskiej - promotor prof. K. Kucza-Kuczyński].
• 9. Pabich M.: O kształtowaniu muzeum sztuki. Przestrzeń piękniejsza od przedmiotu. Łódź 2004.
• 10. Piórecka K.: Kozera M.: Projekt koncepcyjny zamku. PKZ KOZK na Wawelu. Kraków 1989 [maszynopis].
• 11. Popczyk M.: Muzeum sztuki o Luwru do Bilbao. Katowice 2006.
• 12. Rojas R. Crespan J.L. Trallero M.: Museen der Welt. Vom Museumstempel zum Aktionsraum. Hamburg 1977.
• 13. Zaniewski P.: Zamki Kazimierza Wielkiego w Królestwie Polskim (1333-1370). Zasady lokalizowania i budowania oraz dawne i współczesne funkcje [maszynopis pracy doktorskiej - promotor prof. M. Brykowska].
• 14. Żórawski J.: O budowie formy architektonicznej. Kraków 1952.