Promieniowanie jonizujące – alternatywna metoda konserwacji żywności

• Autorzy: Jackowska-Tracz Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.15199/65.2021.11.3

Warianty tytułu

EN

Ionizing radiation – an alternative method of food preservation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Promieniowanie jonizujące stosowane w radiacyjnej konserwacji żywności obejmuje promienie gamma (Ɣ), promienie hamowania (X) oraz wiązki elektronów (Elektron Beam – EB). Napromieniowanie żywności jest procesem, w którym opakowana żywność przez krótki czas poddawana jest działaniu np. wiązki szybkich elektronow. W UE przepisy dotyczące żywności i składników dopuszczonych do napromieniowania nie są zharmonizowane. W Polsce środki spożywcze mogą być napromieniowane wyłącznie w celu zmniejszenia liczby przypadków chorób odżywnościowych, zapobiegania psuciu się żywności, przedłużenia okresu przydatności do spożycia lub usunięcia organizmów szkodliwych dla zdrowia roślin lub dla żywności pochodzenia roślinnego. Etap radiacyjnej obróbki żywności powinien zostać ujęty w zakładowym planie HACCP, i podobnie jak każdy inny proces utrwalania żywności, nie może być traktowany jako substytut właściwych procedur dobrych praktyk higienicznych.

EN

Ionizing radiation used in food preservation includes gamma rays (Ɣ), X-rays and electron beams (EB). Food irradiation is a process in which packaged ood is exposed to a fast electron beam, for example, for a short period of time. In the EU, the regulations for irradiation of food and its ingredients are not harmonized. In Poland, the only objectives of food irradiation may be the need to reduce the incidence of foodborne diseases, to prevent food spoilage, to extend shelf life or to remove organisms harmful to plants or to food of plant origin. The radiation treatment stage should be included in the HACCP plan implemented by the FBO and, like any other food preservation process, should not be considered a substitute for proper good hygiene practices.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo żywności; promieniowanie jonizujące; źródła promieniowania; aspekt prawny; konserwacja żywności

EN

food safety; ionizing radiation; radiation source; legal aspect; food preservation

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 2021
• Tom: T. 75, nr 11
• Strony: 14--18
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz.

Twórcy

autor

Jackowska-Tracz Agnieszka

• Katedra Higieny Żywności i Ochrony Zdrowia Publicznego, Instytut Medycyny Weterynaryjnej, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000-0001-5973-4621

Bibliografia

• [1] Arvanitoyannis I.S., P. Tserkezou. 2010. „Legislation on Food Irradiation”. W Irradiation of Food Commodities, 3-20. Elsevier. DOI:10.1016/C2009-0-01843-1.
• [2] Beuchat L.R., T.J. Montville, M.P. Doyle (red.). 2001. Food microbiology. Fundamentals and frontiers. 2. ed. Washington, DC : ASM Press.
• [3] Bougle D.L., V. Stahl. 1994. „Survival of Listeria monocytogenes After Irradiation Treatment of Camembert Cheeses Made from Raw Milk”. Journal Of Food Protection 57 (9) : 811-813. DOI: 10.4315/0362-028X-57.9.811.
• [4] Boziaris I.S. 2014. Seafood Processing. Chichester, UK : John Wiley & Sons, Ltd.
• [5] Doyle M.P., R. Beuchat (red.). 2007. Food Microbiology: Fundamentals and Frontiers. Third Edition: American Society of Microbiology.
• [6] Farkas J. 2006. „Irradiation for better foods”. Trends in Food Science & Technology 17 (4) : 148-152. DOI: 10.1016/j.tifs.2005.12.003.
• [7] Fellows P. 2017. FOOD PROCESSING TECHNOLOGY Principles and Practice Second Edition. Abington Cambridge, England : Woodhead Publishing Limited Abington Hall.
• [8] Głuszewski W. 2021. „Unikatowe cechy radiacyjnych technologii sterylizacji i higienizacji”. Hygeia Public Health 56 (1) : 24-30. http://www.h-ph.pl/hyg.php?opc=AR&lng=pl&art=794.
• [9] Gryczka U., H. Kameya, K. Kimura, S. Todoriki, W. Migdał, S. Bułka. 2020. „Efficacy of low energy electron beam on microbial decontamination of spices”. Radiation Physics and Chemistry 170 : 108662. DOI: 10.1016/j.radphyschem.2019.108662.
• [10] Konteles S., V.J. Sinanoglou, A. Batrinou, K. Sflomos. 2009. „Effects of gamma-irradiation on Listeria monocytogenes population, colour, texture and sensory properties of Feta cheese during cold storage”. Food Microbiology 26 (2) : 157-165. DOI: 10.1016/j.fm.2008.10.006.
• [11] Lewandowska H., A. Jakubczak, R. Świsłocka, M.A. Stachelska, W. Lewandowski. 2012. „Zastosowanie metod analitycznych w wykrywaniu napromieniowania żywności. Przegląd najnowszych metod w świetle regulacji unijnych”. Aparatura Badawcza i Dydaktyczna 17 (4) : 79-85.
• [12] Loaharanu P. 1996. „Irradiation as a cold pasteurization process of food”. Veterinary Parasitology 64 (1-2) : 71-82. DOI: 10.1016/0304-4017(96)00964-8.
• [13] Molins R.A., Y. Motarjemi, F.K. Kaferstein. 2001. „Irradiation: a critical control point in ensuring the microbiological safety of raw foods”. Food Control 12 (6) : 347-356. DOI: 10.1016/S0956-7135(01)00035-4.
• [14] Roberts P.B., P.A. Follett. 2017. Chapter 9. „Food Irradiation for Phytosanitary and Quarantine Treatment”. W: Food Irradiation Technologies, 169-182. Cambridge: Royal Society of Chemistry (Food Chemistry, Function and Analysis).
• [15] Rodrigues I., A. Baldini, M. Pires, J. Carvalho Barros, R. Fregonesi, C. Goncalves de Lima, M.A. Trindade. 2021. „Gamma ray irradiation: A.new strategy to increase the shelf life of salt-reduced hot dog wieners”. LWT 135 : 110265. DOI: 10.1016/j.lwt.2020.110265.
• [16] Sekiya M., M. Yamasaki. 2017. „Louis Harold Gray (November 10, 1905-July 9, 1965): a pioneer in radiobiology”. Radiological Physics And Technology 10 (1) : 2-7. DOI: 10.1007/s12194-016-0379-9.
• [17] Sendra E., M. Capellas, B. Guamis, X. Felipe, M. Mor-Mur, R. Pla. 1996. „Revision: Irradiacion de alimentos.— aspectos generales/Review: Food irradiation.—General aspects”. Food Science and Technology International 2 (1) : 1-11. DOI: 10.1177/108201329600200101.
• [18] Steele J.H. 2001. „Food irradiation: a public health challenge for the 21st century”. Clinical Infectious Diseases : An Official Publication Of The Infectious Diseases Society Of America 33 (3) : 376-377. DOI: 10.1086/321899.
• [19] Thayer D.W., G. Boyd. 1992. „Gamma Ray Processing to Destroy Staphylococcus aureus in Mechanically Deboned Chicken Meat”. Journal of Food Science 57 (4) : 848-851. DOI: 10.1111/j.1365-2621.1992. tb14308.x.
• [20] United States General Accounting Office (USGAO ). 2000. „Food Irradiation Available Research Indicates That Benefits Outweigh Risks. Report to Congressional Requesters. United States General Accounting Office (GAO /RCED-00-217)”. https://www.gao.gov/assets/rced-00-217.pdf, ostatnia aktualizacja 2000.
• [21] Verde S.C., M.J. Trigo, M.B. Sousa, A. Ferreira, A.C. Ramos, I. Nunes, C. Junqueira, R. Melo, P.M.P. Santos, M.L. Botelho. 2013. „Effects of gamma radiation on raspberries: safety and quality issues”. Journal Of Toxicology And Environmental Health. Part A.76 (4-5) : 291-303. DOI: 10.1080/15287394.2013.757256.
• AKTY PRAWNE:
• [22] Codex General Standard for Irradiated Foods, CODEX-STAN 106-1983, Rev.1 -2003.
• [23] Codex General Standard for the Labelling of Pre-Packaged Foods, CODEX-STAN -002, Rev. 1-1991.
• [24] Dyrektywa 1999/2/WE z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego.
• [25] Dyrektywa 1999/3/WE z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie ustanowienia we Wspólnocie listy artykułów spożywczych oraz ich składników poddanych działaniu promieni jonizujących.
• [26] Food irradiation — Requirements for the development, validation and routine control of the process of irradiation using ionizing radiation for the treatment of food, ISO Standard 14470:2011.
• [27] Recommended International Code of Practice for Radiation Processing of Food, CAC/RCP 19-1979, Rev. 2-2003.28.
• [28] Report from the Commission to the European Parliament and the Council on food and food ingredients treated with ionising radiation for the years 2018-2019.
• [29] Revised Codex General Standard For Irradiated Foods Codex Stan 106-1983, rev.1-2003.
• [30] Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie napromieniowania żywności promieniowaniem jonizującym, załącznik nr 1, Dz.U. 2007 nr 121 poz. 841.
• [31] Statement summarising the Conclusions and Recommendations from the Opinions on the Safety of Irradiation of Food adopted by the BIOHAZ and CEF Panels, EFSA Journal 2011; 9 (4) : 2107.
• [32] Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia, Dz.U. 2006 Nr 171 poz. 1225.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).