Zmiany zawartości substancji biogennych w wodach rzeki Pratwy przepływającej przez zbiornik wstępny Brzózki

• Autorzy: Wiatkowski M.

Identyfikatory

DOI

10.2429/proc.2017.11(2)069

Warianty tytułu

EN

Changes in the content of biogens in the waters of the Pratwa river flowing through the pre-dam reservoir Brzozki

• Konferencja: ECOpole’17 Conference (4-7.10.2017 ; Polanica Zdrój, Poland)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono wyniki badań jakości wody rzeki Pratwy przepływającej przez zbiornik wstępny; badania prowadzono w okresie od listopada 2005 do października 2007 roku. Ich celem była ocena zmian zawartości substancji biogennych na trzech stanowiskach: w wodach rzeki Pratwy, zbiornika wstępnego i w wodach na odpływie ze zbiornika wstępnego. Ocenę tę wykonano na podstawie badań jakości wody pod względem zawartości w nich substancji biogennych: NO₃^–, NO₂^–, NH₄⁺ i PO₄4^3– i chlorofilu a. Ponadto w wodzie zbiornika wstępnego badano przezroczystość wody. Przeprowadzone badania wykazały, że zbiornik wstępny Brzózki w okresie badawczym wpływał negatywnie na zmiany jakości wody rzeki Pratwy. Zawartości wszystkich badanych substancji biogennych w wodach odpływających ze zbiornika wstępnego były wyższe niż w wodach dopływających do zbiornika wstępnego. Przeprowadzone badania wykazały, że zbiornik wstępny w okresie badań nie spełniał zakładanych zbiornikom wstępnym funkcji. Badane wody z terenu zbiornika wstępnego uznano za wody eutroficzne ze względu na wartość przeźroczystości i chlorofilu a, natomiast wody rzeki Pratwy ze względu na zawartość azotanów zakwalifikowano także do wód eutroficznych. W pracy wskazano, że należy dążyć do sytuacji, aby zbiorniki wstępne mogły się przyczyniać do ochrony i poprawy jakości wód. W tym celu należy je właściwie użytkować oraz monitorować jakość wody wszystkich dopływów do zbiornika, która wynika z gospodarki wodno-ściekowej w zlewni.

EN

This paper presents the results of water quality measurements carried out in the Pratwa river that flows through the pre-dam reservoir located in the backwater of the Brzozka reservoir in the Opole province. The research was carried out over the period from November 2005 to October 2007. Its goal was to evaluate the changes in the content of biogens at three measurement points: in the Pratwa river, in the pre-dam reservoir and at the outflow from the pre-dam reservoir. The assessment was performed based on the water quality measurements in terms of the content of the following biogens: NO₃^–, NO₂^–, NH₄⁺, PO₄^3– and chlorophyll a. Moreover, water transparency was measured in the pre-dam reservoir. The measurements show that over the investigated period of time the Brzozki pre-dam reservoir adversely affected the quality of water in the Pratwa river. The content of all of the investigated biogens in the water outflowing from the pre-dam reservoir was higher than that in the water inflowing to it. The measurements also show that over the investigated period of time the pre-dam reservoir did not fulfil the functions expected of pre-dam reservoirs. Because of the transparency and the content of chlorophyll, the water from the reservoir was deemed eutrophic. The water in the Pratwa river was also deemed eutrophic, but the reason for this was the content of nitrates. The paper shows that one should try to make the pre-dam reservoirs contribute to the protection and improvement of water quality. To this aim, one should use such reservoirs correctly and monitor the quality of water inflowing to the reservoir as a result of water and sewage management in the catchment.

Słowa kluczowe

PL

rzeka; zbiornik wstępny; jakość wód; substancje biogenne; zbiornik wodny

EN

river; pre-dam reservoir; water quality; biogens; water reservoir

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Proceedings of ECOpole
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 11, No. 2
• Strony: 621--629
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., wykr., tab.

Twórcy

autor

Wiatkowski M.

• Zakład Hydrologii i Gospodarki Wodnej, Instytut Inżynierii Środowiska, Wydział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, pl. Grunwaldzki 24, 50-363 Wrocław, tel. [phone]

Bibliografia

• [1] Julian JP, de Beurs KM, Owsley B, Davies-Colley RJ, Ausseil AGE. River water quality changes in New Zealand over 26 years: response to land use intensity. Hydrol Earth Syst Sci. 2017;21:1149-1171. DOI: 10.5194/hess-21-1149-2017.
• [2] Boyacioglu H. Spatial differentiation of water quality between reservoirs under anthropogenic and natural factors based on statistical approach. Arch Environ Protect. 2014;40(1):41-50. DOI: 10.2478/aep-2014-0002.
• [3] Pires DA, Tucci A, Carmo Carvalho M, Condé Lamparelli M. Water quality in four reservoirs of the metropolitan region of São Paulo, Brazil. Acta Limnol Bras. 2015;27(4):370-380. DOI: 10.1590/S2179-975X4914.
• [4] Sojka M, Jaskuła J, Wicher-Dysarz J. Ocena ładunków związków biogennych wymywanych ze zlewni rzeki Głównej w latach 1996-2009. Rocz Ochr Środ. 2016;18(1):815-830. http://ros.edu.pl/images/roczniki/2016/050_ROS_V18_R2016.pdf.
• [5] Wiater J, Rynkiewicz M. Wpływ ścieków oczyszczonych odprowadzanych z Zakładu Przemysłu Mięsnego na jakość wody rzeki Szkwa. Rocz Ochr Środ. 2016;18(2):838-849. http://ros.edu.pl/images/roczniki/2016/No2/65_ROS_N2_V18_R2016.pdf.
• [6] Kijowska-Strugała M, Wiejaczka Ł, Kozłowski R. Influence of reservoirs on the concentration of nutrients in the water of mountain rivers. Ecol Chem Eng S. 2016:23(3):413-424. DOI: 10.1515/eces-2016-0029.
• [7] Skonieczek P, Koc J. Role of preliminary reservoirs in reducing phosphorus inflow from agricultural and afforested catchment areas to the lake. Ecol Chem Eng A. 2008;15(12):1347-1357. http://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-article-BPG5-0037-0010?q=bwmeta1.element.baztech-volume-1898-6188-ecological_chemistry_and_engineering__a-2008-vol__15_nr_12;0&qt=CHILDREN-STATELESS.
• [8] Wiatkowski M, Paul L. Surface water quality assessment in the Troja river catchment in the context of Włodzienin reservoir construction. Pol J Environ Stud. 2009;18(5):923-929. http://www.pjoes.com/pdf/18.5/923-929.pdf.
• [9] Kiryluk A, Leszczyński J, Łukowski A, Miłaszewski R, Piekutin J, Siemieniuk A. et al. Źródło zanieczyszczeń wód powierzchniowych i wybrane metody ich oczyszczania. Bud Inż Środ - Civil Environ Eng. 2014;5:49-57. http://www.biswbis.pb.edu.pl.
• [10] Wiatkowski M, Rosik-Dulewska C, Kasperek R. Inflow of pollutants to the Bukówka drinking water reservoir from the transboundary Bóbr River basin. Rocz Ochr Środ. 2015;17:316-336. http://ros.edu.pl/images/roczniki/2015/020_ROS_V17_R2015.pdf.
• [11] Benndorf J, Pütz K. Control of eutrophication of lakes and reservoirs by means of pre-dams - I. Mode of operation and calculation of the nutrient elimination capacity. Water Res. 1987;21:829-838. DOI: 10.1016/0043-1354(87)90159-X.
• [12] Pütz K, Benndorf J. The importance of pre-reservoirs for the control of eutrophication of reservoirs. Water Sci Technol. 1998;37(2):317-324. DOI: 10.1016/S0273-1223(98)00039-0.
• [13] Wiatkowski M. Poprawa jakości wód w zbiornikach małej retencji za pomocą osadników wstępnych. W: Kasza H, redaktor. Zapobieganie zanieczyszczeniu, przekształcaniu i degradacji środowiska. Zesz Nauk ATH. Bielsko-Biała: 2006;24(7):326-335.
• [14] Rozporządzenie Ministra Środowiska z 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Dz.U.241,2093,2002. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20022412093.
• [15] Bus A, Mosiej J. Analiza przyczynowo-skutkowa wpływu zbiornika wstępnego Kupientyn na jakość wody w rzece Cetyni. Acta Sci Pol Form Cir. 2013;12(2):13-22. http://www.formatiocircumiectus.actapol.net/pub/12_2_13.pdf.
• [16] Wiatkowski M, Rosik-Dulewska C. Hydrologiczne i hydrauliczne uwarunkowania budowy zbiornika wstępnego w cofce zbiornika Słup. Hydrological and hydraulic conditions for a construction of a pre-dam reservoir in the Słup reservoir backwater. Rocz Ochr Środ. 2016;18(2):468-479. http://ros.edu.pl/images/roczniki/2016/No2/35_ROS_N2_V18_R2016.pdf.
• [17] Paul L, Pütz K. Suspended matter elimination in a pre-dam with discharge dependent storage level regulation. Limnologica - Ecol Manage Inland Waters. 2008;38(3-4):388-399. DOI: 10.1016/j.limno.2008.07.001.
• [18] Benndorf J, Pütz K. Control of eutrophication of lakes and reservoirs by means of Pre-Dams-II. Validation of the phosphate removal model and size optimization. Water Res. 1987;21(7):839-842. DOI: 10.1016/0043-1354(87)90160-6.
• [19] Dąbrowska J, Kempa O, Markowska J, Sobota J. Mściwojów reservoir - study of a small retention reservoir with an innovative water self-purification system. J Ecol Eng. 2014;15(2):7-16. DOI: 10.12911/22998993.1094973.
• [20] Wicher-Dysarz J, Dymarz T. Niepewność szacowania rocznego dopływu rumowiska do zbiornika Stare Miasto na podstawie wzorów empirycznych. Acta Sci Pol Form Cir. 2014;14(1):201-212. DOI: 10.15576/ASP.FC/2015.14.1.201.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).