Form-based codes versus urban revitalization of historical city centers. Opportunities and dangers

• Autorzy: Wiśniewska Magdalena

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc220206

Warianty tytułu

PL

Kody form przestrzennych a rewitalizacja urbanistyczna śródmieść miast historycznych. Szanse i zagrożenia

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of the article is the presentation of new methods and tools applied in city planning and revitalization projects. It is also a result of the wide interests and recognition of contemporary city spaces condition and methods which can be used to successfully shape harmonious urban space and create desirable living conditions for residents that will go forward their everyday needs. The article draws attention to the challenges related with searching for new, effective tools and methods used in the urban planning in the face of contemporary transformations of historical downtown space, as well as in connection with the need to efficiently revitalize urban spaces in many Polish cities. It shows the complexity of activities undertaken on many levels, focusing on aspects of urban renewal and revitalization processes with the special context of cultural and historical heritage. It is also an attempt to recognize the assumptions of the SmartCode, a special type of formbased code proposed by the New Urbanism, and considers the possibility of the application of the method in local regulations – taking into account the cultural and spatial context of Polish cities. Author searches for an answer to the following question: Can formbased codes be an effective tool in the revitalization of urban, historical space? What is the potential of this tool – what opportunities it offers and what risks it entails? The reflection on these issues is based on the analysis of the written sources, literature on the subject and analysis of case studies of selected architectural and urban cases. The selected examples are presented in the aspect of application of the local building tradition over the years, and how it can refer to that category in the context of the SmartCode methodology. For this purpose, selected references were based on the explanations done by town planners and architects to apply the local building and historical tradition in, e.g., the postwar reconstruction of the city spaces, promotion of socialist realism, popularity of postmodernism, historicism, and retroversion. The analyses of this approach led us to look over the similar aspect of the SmartCode methodology. As a result, it is found that this approach [supported by a transect, charette workshops, and by relevant local legal regulations] is a coherent and comprehensive tool in urban planning, successfully applied in the American countries, both in newly designed city spaces and in the transformation of the existing ones. The important aspect of the undertaken research was the recognition whether it is possible to simply copy that methodology in Poland. After acknowledgment of the subject it should be noted that due to significant cultural differences (e.g., a centuriesold and complex history of urban planing) and a different tradition of building, it can be defined that there is number of threats and fears related to the attempt to apply them directly in the revitalization of the historical space of Polish cities. However, it should be indicated that following on the SmartCode methodology, it can be a valuable inspiration to look for appropriately modified local solutions and it can also be an interesting starting point for a discussion on the role of cultural heritage in contemporary transformations of urban space and the purposefulness of contemporary references to historical forms.

PL

Niniejszy artykuł powstał w wyniku zainteresowania możliwościami i aktualnymi uwarunkowaniami rewitalizacji, które mogą prowadzić do kształtowania harmonijnej przestrzeni miejskiej, stwarzającej dla mieszkańców pożądane warunki do życia i realizacji ich codziennych potrzeb. Autorka zwraca w nim uwagę na wyzwania związane z poszukiwaniem nowych, skutecznych narzędzi i metod stosowanych w urbanistyce do trans-formacji historycznej przestrzeni śródmiejskiej. Wskazuje aktualność i złożoność działań podejmowanych na wielu poziomach, koncentrując się na rewitalizacji urbanistycznej. Artykuł jest także próbą rozpoznania założeń SmartCode’u – kodu form przestrzennych – i rozważaniem możliwości jego zastosowania w warunkach lokalnych przy uwzględnieniu kontekstu kulturowego i przestrzennego miast w Polsce. Celem autorki jest znalezienie odpowiedzi na pytanie o to, czy kody form przestrzennych mogą być skutecznym narzędziem w rewitalizacji przestrzeni miejskiej. Refleksja nad powyższymi zagadnieniami została oparta na analizie źródeł literaturowych i analizie studiów przypadku wybranych założeń architektonicznych i urbanistycznych na przestrzeni kolejnych epok i kierunków, w zestawieniu z realizacją postulatów nawiązań do lokalnej tradycji budowania w metodologii SmartCode’u. W tym celu odwołano się do przesłanek podnoszonych przez urbanistów i architektów, a przyświecających powojennej odbudowie założeń miejskich, propagowaniu socrealizmu czy upowszechnianiu postmodernizmu, historyzmu, retrowersji. Doprowadziło to do ukazania metodologii SmartCode’u (uzupełnionej przez transekt oraz warsztaty charette) jako spójnego i kompleksowego narzędzia w urbanistyce. W artykule podniesiono, że jest ono stosowane z powodzeniem w realiach amerykańskich, zarówno w założeniach nowo projektowanych, jak i w transformacji już istniejących. Ze względu na znaczne różnice kulturowe i odmienną tradycję budowania wskazano zagrożenia i obawy związane z próbą ich bezpośredniego przełożenia i zastosowania w rewitalizacji przestrzeni polskich miast – cechującej się wielowiekową i złożoną historią. Podkreślono jednak, że metodologia SmartCode’u może być cenną inspiracją do szukania odpowiednio zmodyfikowanych rozwiązań lokalnych i punktem wyjścia dyskusji na temat roli dziedzictwa kulturowego we współczesnych przeobrażeniach przestrzeni miejskiej i celowości współczesnych nawiązań do form historycznych.

Słowa kluczowe

EN

urban revitalization; SmartCode; planning tool; form-based code; retroversion

PL

rewitalizacja urbanistyczna; SmartCode; narzędzie planistyczne; kod form przestrzennych; retrowersja

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 2 (70)
• Strony: 59--69
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., il.

Twórcy

autor

Wiśniewska Magdalena

• Faculty of Civil Engineering and Architecture, Lublin University of Technology, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-5270-9263

Bibliografia

• [1] Rewers E., Post Polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Universitas, Kraków 2005.
• [2] Lorens P., Współczesne tendencje rozwoju struktur miejskich. Znaczenie procesów przekształceń i rewitalizacji, [in:] P. Lorens, J. MartyniukPęczek (red.), Wybrane zagadnienia rewitalizacji miast, Wydawnictwo Urbanista, Gdańsk 2009, 10–20.
• [3] Agenda 21: programme of action for sustainable development, Rio Declaration on Environment and Development, statement of forest principles: the final text of agreements negotiated by Governments at the United Nations Conference on Environment and Development (UNCED), 3–14 June 1992, Rio de Janeiro, Brazil, UN Department of Public Information, New York 1993, https://www.un.org/esa/dsd/agenda21/ [accessed: 17.06.2022].
• [4] New Urban Agenda, Quito Declaration on Sustainable Cities and Human Settlements for All, UNHabitat, 2020, https://habitat3.org/wpcontent/uploads/NUAPolish.pdf [accessed: 17.06.2022] .
• [5] Europejska Rada Urbanistów, Nowa Karta Ateńska 2003. Wizja miast XXI wieku, Lizbona 2003, http://www.frw.fc.pl/pliki/krtatenska2003.pdf [accessed: 11.03.2022].
• [6] Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Krajowa Polityka Miejska 2023, Dokument przyjęty uchwałą Rady Ministrów w dniu 20 października 2015 r., Warszawa 2015, http://www.pte.pl/pliki/2/21/KrajowaPolitykaMiejska.pdf [accessed: 11.03.2022].
• [7] Domińczak M., Nowa urbanistyka. Metodyka i zasady projektowania według SmartCode, Wydawnictwo PŁ, Łódź 2020.
• [8] Nowakowska A., Legutko-Kobus P., Walczak B., Rewitalizacja w ujęciu historycznym i teoretycznym, [in:] A. Nowakowska, P. Legutko-Kobus, B. Walczak (red.), Od rehabilitacji do włączenia społecznego – współczesne ujęcie procesów rewitalizacji, PAN, KPZK, Warszawa 2019, 13–34.
• [9] Mironowicz I., Przekształcenia struktur miejskich – projekty i realizacja, [in:] P. Lorens, J. MartyniukPęczek (red.), Wybrane zagadnienia rewitalizacji miast, Wydawnictwo Urbanista, Gdańsk 2009, 102–137.
• [10] Gzell S., Nowe Planowanie – integracja kwestii projektowych, ekonomicznych, środowiskowych i społecznych w nowej filozofii planowania rozwoju miast, [in:] P. Lorens (red.), System zarządzania przestrzenią miasta, Wydawnictwo PG, Gdańsk 2002.
• [11] Lorens P., Rewitalizacja miast. Planowanie i realizacja, Wydawnictwo PG, Gdańsk 2010.
• [12] Zuziak Z., Strategie rewitalizacji przestrzeni śródmiejskiej, Wydawnictwo PK, Kraków 1998.
• 13] Hillier B., Hanson J., The Social Logic of Space, Cambridge University Press, Cambridge 1984.
• [14] FBCI, Form-Based Codes Defined, https://formbasedcodes.org/definition [accessed: 7.03.2022].
• [15] Duany A., Sorlien S., Wright W. et al., SmartCode. Wersja 9.2, M. Domińczak (transl.), Center for Applied Transect Studies, 2021, https://transect.org/docs/SmartCodev9_2Polish.pdf [accessed: 7.03.2022].
• [16] Izenour S., Scott Brown D., Venturi R., Uczyć się od Las Vegas, Karakter, Kraków 2013.
• [17] Congress for the New Urbanism, Karta Nowej Urbanistyki, http://archive.cnu.org/sites/www.cnu.org/files/polska.pdf [accessed: 7.03.2022].
• [18] https://www.cnu.org/resources/tools [accessed: 7.03.2022].
• [19] https://formbasedcodes.org/wp-content/uploads/2014/08/Bellevue-Form-Based-Code_Article-XXI_FBC.pdf [accessed: 29.03.2022].
• [20] https://formbasedcodes.org/wp-content/uploads/2014/02/peoria-land-development-code.pdf [accessed: 29.03.2022].
• [21] Lorens P., MartyniukPęczek J., Od City Beautiful Movement do Nowego Urbanizmu, [in:] I. Mironowicz, P. Lorens (red.), Wybrane teorie urbanistyki współczesnej, Wydawnictwo Akapit-DTP, Gdańsk 2013, 176–223.
• [22] Hanzl M., Założenia ruchu Nowy Urbanizm w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej a problemy związane z rozlewaniem się miast w Polsce, [in:] E. CichyPazder, T. Markowski (red.), Nowa urbanistyka – nowa jakość życia, Materiały III Kongresu Urbanistyki Polskiej, Towarzystwo Urbanistów Polskich, Warszawa 2009, 83–93.
• [23] https://mau.com.pl/projekty/eko-miasteczko-siewierz-i-faza-realizacji.pl/ [accessed: 17.06.2022].
• [24] https://www.cnu.org/cnu-vii [accessed: 17.06.2022].
• [25] The Center for Applied Transect Studies (CATS), https://transect.org/transect.html [accessed: 29.03.2022]
• [26] Bohl C., New Urbanism and the City: Potential Applications and Implications for Distressed Inner-City Neighborhoods, “Housing Policy Debate Journal” 2000, Vol. 11, Iss. 4, 761–801, doi: 10.1080/10511482.2000.9521387.
• [27] Congress for the New Urbanism, U.S. Department of Housing and Urban Development, Principles for Inner-City Neighborhood Design: Part I, http://archive.cnu.org/sites/www.cnu.org/files/innercity.pdf [accessed: 7.03.2022].
• [28] Congress for the New Urbanism, U.S. Department of Housing and Urban Development, Principles for Inner-City Neighborhood Design: Part II, http://archive.cnu.org/sites/www.cnu.org/files/innercity2.pdf [accessed: 7.03.2022].
• [29] https://www.cnu.org/ [accessed: 7.03.2022].
• [30] Lubocka-Hoffmann M., Powojenna odbudowa miast w Polsce a retrowersja Starego Miasta w Elblągu, “Ochrona Zabytków” 2019, nr 1(274), 35–71.
• [31] Domino M.H., Retrowersja w Elblągu – próba krytycznego spojrzenia na tendencje w odbudowie miast historycznych, “Ochrona Zabytków” 2017, nr 1(270), 103–127.
• [32] Lubocka-Hoffmann M., Retrowersja – konserwatorska metoda odbudowy miasta historycznego, [in:] K. Gutowska (red.), Problemy zarządzania dziedzictwem kulturowym, Wydawnictwo Res Publica Multiethnica, Warszawa 2000, 192–209.
• [33] Frampton K., Towards a Critical Regionalism. Six Points for on Architecture of Resistance, [in:] H. Foster (ed.) The Anti-Aesthetic: Essays on Postmodern Culture, New Press, New York 1983, 16–31.
• [34] https://siewierzjeziorna.pl/ [accessed: 17.06.2022].