Eter dimetylowy. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

• Autorzy: Starek A.

Warianty tytułu

EN

Dimethyl ether

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Eter dimetylowy jest bezbarwnym gazem stosowanym jako środek dyspergujący, chłodniczy, paliwo rakietowe oraz starter do silników benzynowych. W Polsce nie ma informacji o narażeniu na ten związek. Eter dimetylowy wywiera bardzo słabe, ostre działanie toksyczne, manifestujące się depresją ośrodkowego układu nerwowego (OUN). W warunkach narażenia powtarzanego, obok depresji OUN, pojawiają się zmiany hematologiczne we krwi obwodowej oraz hepatotoksyczne wyrażone wzrostem aktywności enzymów wskaźnikowych w surowicy. Nie wykazano działania genotoksycznego, rakotwórczego, embriotoksycznego, fetotoksycz- nego i teratogennego eteru dimetylowego. Za efekt krytyczny działania eteru dimetylowego przyjęto wzrost masy ciała i skrócenie czasu życia zwierząt w doświadczeniu przewlekłym. Wychodząc z wartości LOAEL eteru dimetylowego na poziomie 19100 mg/m3, wyznaczonej w doświadczeniu na szczurach na podstawie działania układowego i trzech współczynników niepewności o łącznej wartości 18, obliczono wartość NDS eteru dimetylowego i zaproponowano ustalenie jej na poziomie 1000 mg/m3. Nie ma podstaw do zaproponowania wartości NDSCh eteru dimetylowego, ponieważ substancja działa układowo i nie wykazuje działania drażniącego.

EN

Dimethyl ether (DME) is a colourless gas used mainly as a dispersant, refrigerant, racket fuel, and starter in a petrol engine. DME is relatively low toxic in laboratory animals during a single exposure. The central nervous system, hematopoietic system, and liver are major targets in DME subchronic and chronic toxicity. This compaund does not cause genotoxic, carcinogenic, embriotoxic, fetotoxic, and teratogenic effects. The proposed maximum exposure limit (MAC) of 1000 mg/m3 is based on the LOAEL value (19100 mg/m3) derived from long-term (104 weeks) studies on rats and relevant uncertainty factors.

Słowa kluczowe

PL

eter dimetylowy; narażenie zawodowe; wartości NDS

EN

dimethyl ether; occupational exposure; MAC-values

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2003
• Tom: Nr 2 (36)
• Strony: 177--187
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., tab.

Twórcy

autor

Starek A.

• Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego 30-688 Kraków ul. Medyczna 9

Bibliografia

• 1. Brittelli M.R., Smith L.W. (I98I) Toxicologist 1, 79 [cyt. zaDFG 1991].
• 2. Caprino L., Togna G. (I975) Toxicological aspects of dimethyl-ether. Eur. J. Toxicol. 5,287-290.
• 3. Collins C.J., Cobb L.M., Purser D.A. (1978) Effects of chronic inhalation of dimethyl ether in the rat. Toxicology 11,65-71.
• 4. DFG, Deutsche Forschungsgemeinschaft (1991) Occupational Toxicants. Critical data evaluation for MAK values and classification of carcinogens. VCH Verlagsgesellschaft mbH, D-6940 Weinheim (FRG) vol. 1, 125-13I.
• 5. Du Pont de Nemours a Co. (1986) Haskell Laboratory for Toxicology and Industrial Medicine. Report No. 198-86, MR No. 4227-0OI, Elkton Road Newark, Delaware I97I4, USA [cyt. za DFG 1991].
• 6. ckard R., Kemper F.H. (1979) Naunyn-Schmiedeber’s. Arch. Pharmacol. Suppl. |cyt. Za DFG l99l].
• 7. Hawley’s Condensed chemical dictionary (1993) 12th ed. Van Nostrand Co., New York, 416.
• 8. ILO, International Labour Office (1983) Encyclopedia of occupational health and safety. ILO Geneva,785.
• 9. Koeter H,B,W.M., Appelmann L.M. (1981) Report no. V 81064/2007531200754, Division for Nutrition and Food Research. TNO Zeist. Niederlande [cyt. za DFG 1991].
• 10. Kramers P.G.N. i in. (1981) Report no.62,7909001, Rijkinstituut voor de Volksgezondheid, Bilthoven, Niederlande [cyt. za DFG 1991],
• 11. Kruysse A., Hollanders V.M.H., Immel H.R. (1914) Report no, R 50C4, Division for Nutrition and Food Research. TNO Zeist, Niederlande [cyt. za DFG 1991],
• 12. PallizzriE.D.(Ig82)Bull.Environ.Contam.Toxicol.22,322-328[cyt.zaDFG1991].
• 13. Rentzel P,G.J., Bruyntjes J.P.B., Beems R.B. (1981) Aerosol report, 20, 23 [cyt, za DFG 1991].
• 14. Rentzel P.G.J., Woutersen R.A. (1983) Inhalation toxicity studies of dimethyl ether: 4-Week study in hamsters and a l3-week study in hamsters and rats, Division for Nutrition and Food Research, TNO Zeist, NL [cyt, za DFG 1991],
• 15. Rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 21 sierpnia 1997 r, w sprawie substancji chemicznych stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia, DzU nr 105, poz, 671.
• 16. Willems M.J, (I97S) Report no, R 5293,Division for Nutrition and Food research, TNO Zeist Niederlande [cyt. za DFG 1991]