Dynamika przemieszczeń wybranych osuwisk w Karpatach

• Autorzy: Warmuz Bartłomiej , Nescieruk Piotr

Identyfikatory

DOI

10.7306/2019.26

Warianty tytułu

EN

The dynamics of displacements of selected landslides in the Carpathians

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper presents the activity ofselected landslides where instrumental monitoring has been carried out within the Framework of Landslide Counteracting System (SOPO). The temporal relationships between subsurface dynamics (displacements) and geological structure with respect to atmospheric precipitation are discussed. In order to expose these relationships, the landslides were divided into two groups: the first one is located in the areas where the bedrock is made up of flysch formations with the predominance of clay rocks. The second group is located in areas with the prevalence of sandstones in the bedrock. The analysis of the 10-year record shows that, in the areas where the geological structure is dominated by clays, the landslides present continuous activity with displacements not exceeding a dozen mm/year. In the areas where in the geological foundation (bedrock) sandstones are dominated, landslide movements were usually more impulsive. Dislocations were recorded mainly after intense, long-lasting precipitation or heavy rainstorms. In extreme situations the large displacements caused total destruction of the measuring column.

Słowa kluczowe

PL

osuwiska; monitoring instrumentalny; opad atmosferyczny; otwór geologiczny

EN

andslides; instrumental monitoring; precipitation; geological basement

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2019
• Tom: Vol. 67, nr 5
• Strony: 326--331
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Warmuz Bartłomiej

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Centrum Geozagrożeń, ul. Skrzatów 1, 30-960 Kraków

autor

Nescieruk Piotr

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Centrum Geozagrożeń, ul. Skrzatów 1, 30-960 Krakó[e-mail]

Bibliografia

• 1. BEDNARCZYK Z. 2008 - Flysch landslides geotechnical monitoring in Beskidy, The Carpathian Mountains Poland. The 3rd International Conference on Site Characterization, ISSMGE, Taipei, Taiwan. An-Bin Huang & Paul Mayne, Taylor and Francis Group/Balkema, London: 269-274.
• 2. BEDNARCZYK Z. 2011 - Pierwszy w Polsce system wczesnego ostrzegania o zagrożeniu osuwiskowym w czasie rzeczywistym na podstawie wybranych lokalizacji w Beskidach. Biul. Państw. Inst. Geol., 446 (1): 9-18.
• 3. BEDNARCZYK Z. 2012 - Metody badań i monitoring osuwisk. Monografia. Górn. Odkryw., s. 213.
• 4. BEDNARCZYK Z. 2015 - Metody monitoringu i wczesnego ostrzegania on-line na przykładzie badań geologiczno-inżynierskich w Beskidzie Niskim i Średnim. Prz. Geol., 63 (10/3): 1220-1239.
• 5. BIANSOONGNERN S., PLUNGKANG B., SUSUK S. 2016 - Development of Low Cost Vibration Sensor Network for Early Warning System of Landslides. Energy Procedia, 89: 417-420.
• 6. BORATYN J., CABAŁA B., SOKALSKIJ. 2009 - Mapa osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi w skali 1:10 000, gm. Pcim, pow. myślenicki, woj. małopolskie. http://mapa.osuwiska.pgi.gov.pl
• 7. CHOWANIEC J., KOLASA K., NAWROCKA D., WITEK K., WYKOWSKI A. 1975 - Katalog osuwisk. Województwo Krakowskie. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, Oddz. Kraków, nr inw. B 1040/2.
• 8. CRUDEN D.M., VARNES D.J. 1996 - Landslide types and processes. [W:] Turner A.K., Schuster R.L. (red.), Landslides: Investigation and Mitigation (Washington, DC: National Academy Press), Spec. Rep., 247: 36-75.
• 9. KOPCIOWSKI R., ZIMNAL Z., CHRZĄSTOWSKI J., JANKOWSKI L., SZYMAKOWSKA F. 2014 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1: 50 000, ark. Gorlice (1037), wraz z objaśnieniami. MŚ Warszawa.
• 10. KSIĄŻKIEWICZ M. 1974 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1 : 50 000, ark. Sucha Beskidzka (1014), wraz z objaśnieniami. Wyd. Geol., Warszawa.
• 11. KSIĄŻKIEWICZ M., RĄCZKOWSKI W., WÓJCIK A. 2016 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1 : 50 000, ark. Osielec (1015), wraz z objaśnieniami. MŚ Warszawa.
• 12. MROZEK T. 2008 - Ocena zagrożenia osuwiskowego i związanego z nim ryzyka przy wykorzystaniu metod GIS na przykładzie okolic Szymbarku, Beskid Niski. Maszynop. pr. dokt., Państw. Inst. Geol., Kraków, s. 186.
• 13. MROZEK T., RĄCZKOWSKI T., LIMANÓWKA D. 2000 - Recent landslides and triggering climatic conditions in Laskowa and Pleśna region, Polish Carpathians. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 34: 89-109.
• 14. NESCIERUK P. 2016 - Monitoring ruchów masowych ziemi na obszarze Karpat. III Konferencja Środowisko Informacji 21-22.11.2016 Warszawa. http://www.ekoportal.gov.pl/konferencja/edycja-2016/
• 15. PAUL Z., RĄCZKOWSKI W., RYŁKO W., WÓJCIK A. 2016 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1 : 50 000, ark. Myślenice (996), wraz z objaśnieniami. MŚ Warszawa.
• 16. POPRAWA D. 1969 - Karta dokumentacyjna osuwiska nr 65/2. Osuwisko w miejscowości Zagórze, powiat nowosądecki, województwo krakowskie. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, Oddział Kraków.
• 17. RĄCZKOWSKI W., NESCIERUK P., WÓJCIK A., ZIMNAL Z., MROZEK T. 2004 - Rejestracja osuwisk na terenie Karpat (monitoring zdarzeń katastrofalnych na obszarze polskich Karpat fliszowych). Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, Warszawa, nr 2993/2005.
• 18. RĄCZKOWSKI W., WÓJCIK A., 2007 - Mapa osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi w skali 1 : 10 000, gm. Gorlice, pow. gorlicki, woj. małopolskie. http://mapa.osuwiska.pgi.gov.pl
• 19. RYŁKO W., PAUL Z. 2014 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1 : 50 000, ark. Kalwaria Zebrzydowska (995), wraz z objaśnieniami. MŚ, Warszawa.
• 20. SUPEL M., SUPEL J., PLUTA P. 2006 - Dokumentacja geologiczno- inżynierska dla określenia warunków geologiczno-inżynierskiej osuwisk określonych w KDO nr 1, 2. 3 w ramach zadania „Stabilizacja osuwiska w miejscowości Rożnów w ciągu drogi gminnej nr 2523020 Rożnów-Zagórze (12/10/032/2)”. PG we Wrocławiu PROXIMA S.A. Wrocław.
• 21. THIEL K. (red.) 1989 - Kształtowanie fliszowych stoków karpackich przez ruchy masowe na przykładzie badań na stoku Bystrzyca w Szymbarku. Prace IBW PAN, nr 17, Gdańsk-Kraków, 91 s.
• 22. WÓJCIK A., WARMUZ B., 2013 - Mapa osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi w skali 1 : 10000, gm. Mogilany, pow. krakowski, woj. małopolskie. http://mapa.osuwiska.pgi.gov.pl
• 23. WÓJCIK A., WOJCIECHOWSKI T., WÓDKA M., KRZYSIEK U. 2014 - Mapa osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi w skali 1 : 10 000, gm. Gródek n/Dunajcem, pow. nowosądecki, woj. małopolskie. http://mapa.osuwiska.pgi.gov.pl
• 24. ZABUSKI L. 2013 - Ocena procesów osuwiskowych na podstawie wyników pomiarów inklinometrycznych, Prz. Geol., (61/4): 248-256.
• 25. ZABUSKI L., THIEL K., IWAŃCZAK J. 1992 - Projektowanie i wykonanie automatycznych systemów kontroli zboczy na przykładzie zbocza osuwiskowego w Tresnej. Bibl. Nauk. Hydrotech., 13, s. 52.
• 26. ZABUSKI L., THIEL K., BOBER L. 1999 - Osuwiska we fliszu Karpat polskich: geologia, modelowanie, obliczenia stateczności. Wyd. IBW PAN, Gdańsk.
• 27. ZABUSKI L., ŚWIDZIŃSKI W., KULCZYKOWSKI M., MROZEK B., LASKOWICZ I. 2015 - Monitoring of landslides in the Brda river valley in Koronowo (Polish Lowlands). Environ. Earth Sci., 73 (12): 8609-8619.
• 28. ŻYTKO K., GUCIK S., RYŁKO W., OSZCZYPKO N., ZAJĄC R., GARLICKA I., NEMČOK J., ELIAŠ M., MENČIK E., DVORAK J., STRANIK Z., RAKUŠ M., MATĚJOVSKA O. 1989 - Geological Map of the Western Outer Carpathians and their Foreland. [W:] Geological Atlas of the Western Outer Carpathians and their Foreland. Państw. Inst. Geol., Warszawa.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).