Tytuł artykułu
Autorzy
Wybrane pełne teksty z tego czasopisma
Identyfikatory
Warianty tytułu
Dimethylamine
Języki publikacji
Abstrakty
Dimetyloamina (DMA) jest gazem otrzymywanym z metanolu i amoniaku lub przez katalityczną hydrogenację nitrozodimetyloaminy. Znalazła zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu - jest wykorzystywana jako przyspieszacz w procesie wulkanizacji, w garbarstwie, w produkcji mydła, jako rozpuszczalnik w preparatyce farmaceutycznej i w przemyśle tekstylnym (ACGIH, 1991). DMA może być szkodliwa dla ludzi i zwierząt narażonych drogą inhalacyjną lub przez skórę. Skutkiem jej działania mogą być oparzenia chemiczne skóry i oczu. Dimetyloamina ma działanie drażniące i żrące na oczy oraz skórę zwierząt. W teście skórnym u świnek morskich wykazano jej działanie uczulające (ACGIH, 1991). DL50 po podaniu per os wynosi: dla szczurów ok. 700 mg/kg m.c., dla myszy ponad 300 mg/kg m.c., dla świnek morskich i królików 240 mg/kg m.c. Letalne stężenie w powietrzu (LC50) badano u myszy i szczurów przy rozpiętości czasu narażenia od 2 do 6 godzin. Otrzymane wyniki były mało zróżnicowane: od 8 do 8,5 g/m3. W warunkach 6-godzinnego ostrego narażenia inhalacyjnego na zróżnicowane stężenia DMA, od stężeń letalnych do mniejszych od 10800 do 1080 mg/m3 (6000 600 ppm), obserwowano zmiany w układzie oddechowym i wątrobie, zależne od stężenia. Stwierdzono także, że DMA o stężeniach 4500 + 10800 mg/m3 (2500 -f 6000 ppm) działa toksycznie na oczy zwierząt. Wartość RD50 ustalono na poziomie 920 mg/m3 (511 ppm) dla myszy i 1031 mg/m3 (573 ppm) dla szczurów (,Steinhagen, 1982). W trakcie innego eksperymentu myszy poddawano działaniu inhalacyjnemu DMA o stężeniu równym RD50 (511 ppm, 920 mg/m3) przez 5 dni, 6 godzin dziennie. Masa ciała badanych myszy spadła o 10-^15% w stosunku do masy ciała osobników z grupy kontrolnej. W większości przypadków masa ciała powracała jednak do normy po upływie 3 dni. Dimetyloamina działała żrąco na nabłonek węchowy i oddechowy (Buckley i in., 1984). W trakcie narażenia przewlekłego inhalacyjnego na DMA o stężeniach: 0; 18; 90 i 315 mg/m3 (0; 10; 50 i 175 ppm; przez 12 miesięcy) obserwowano zmiany w przewodach nosowych, zależne od wielkości stężenia. Po 12- miesięcznym narażeniu na najmniejsze stężenie - 18 mg/m3 (10 ppm) - stwierdzono nieznaczne ubytki w węchowych komórkach czuciowych i ich aksonach w nerwie węchowym zarówno u myszy, jak i u szczurów (Buckley i in., 1984). bWykazano, że dimetyloamina wchłania się szybko (t 14 = 8 min) i z dużą wydajnością (82%) z przewodu pokarmowego ludzi. Wydala się z moczem w czasie t Vi = 6 7 godzin, z klirensem równym 190 ml/min (Zhang i in., 1994). Na podstawie eksperymentu z narażeniem przewlekłym na zwierzętach, z którego zaczerpnięto stężenie zinterpretowane jako wartość LOAEL (18 mg/m3, 10 ppm), obliczono wartość NDS, stosując współczynnik niepewności'dla przejścia z wartości LOAEL do NOAEL. Nie wprowadzono współczynnika niepewności dla przejścia międzygatunkowego, gdyż budowa górnych dróg oddechowych szczurów powoduje, że gatunek ten jest szczególnie wrażliwy na zanik komórek węchowych w warunkach narażenia inhalacyjnego. Zaproponowano wartość NDS na poziomie 9 mg/m3. Zawartość NDSCh przyjęto jedną pięćdziesiątą wartości RD50, czyli 18 mg/m3.
A review was made of the toxicological data presented in the literature, aiming at a verification of the TLV for dimethylamine. The DL50 (per os) amounts to 240 + 700 mg/kg b.w. depending on animal species. LC50 was in the range of 8 -5- 8,5 g/m3. In acute toxicity studies effects were seen in the pulmonary system and in the liver, as well as in the eyes RD50 values were around 1000 mg/m3. In chronic inhalatory experiments (18, 90 and 315 mg/m3) concentration-related changes were seen in the nasal passages, namely respiratory epithelium and olfactory epithelium. Basing on these data, the concentration of 18 mg/m3 was accepted as the LOAEL. For the calculation of the TLV value, the latter concentration was divided by a factor of 2, reflecting the likely ratio NOAEL/LOAEL.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
55--68
Opis fizyczny
Bibliogr. 18 poz., tab.
Twórcy
autor
- Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzeso Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8
autor
- Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzeso Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-bd7cd9e8-2dc0-47d7-9e4a-6b0ba602e54a
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.