Ocena stanu zachowania drzewostanu w rezerwacie przyrody „Skarpa Wiślicka” na Pogórzu Śląskim

• Autorzy: Chmura D. , Szpyrka S. , Beczała T.

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/68318

Warianty tytułu

EN

Assesment of maintenance of tree stand in nature reserve „Skarpa Wiślicka” in Silesian Foothills

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Las „Skarpa Wiślicka” jest rezerwatem leśnym chroniącym pozostałość dawnej puszczy na terenie Wiślicy, stanowi także część obszaru obszaru NATURA 2000 (Cieszyńskie Źródła Tufowe kod PLH240001). Celem niniejszej pracy była waloryzacja drzewostanu tego chronionego obiektu. Spośród 23 stwierdzonych gatunków drzew, 11 objęto dokładnymi badaniami (232 losowo wybranych egzemplarzy). Dokonano pomiarów dendrometrycznych oraz oceniono ich stan sanitarny. Zwrócono również uwagę na obecność martwego drewna. W tym celu scharakteryzowano stan rozkładu 60 kłód zalegających na dnie lasu. Badania wykazały, że aż 69 drzew osiąga wymiary pomnikowe (obwód na wysokości pierśnicy). Najwięcej jest wiązu górskiego Ulmus glabra (25 okazów powyżej wymaganego 220 cm obwodu), a najmniej jesionu wyniosłego (2 powyżej 250 cm). Ponad 50% drzew odznaczało się uszkodzeniami; były to głównie ubytki kory, suche lub połamane konary. Ilość martwego drewna nie jest dostateczna. Wśród martwych kłód dominował 1 stopień stadium rozkładu (27 sztuk), natomiast średnia ważona to 2,93 stopnia w ośmiostopniowej skali. Podsumowując można stwierdzić, że liczba drzew zasługujących na objęcie ochroną w randze pomnika przyrody jest bardzo duża. Świadczy to o dobrej kondycji zbiorowisk leśnych na obszarze „Skarpy Wiślickiej”. Z kolei względnie mała ilość i niski średni stopień rozkładu martwego drewna prawdopodobnie wskazuje na wpływ gospodarki leśnej – jego częste usuwanie.

EN

The forest “Skarpa Wiślicka” is nature reserve that protects remnants of former primeval forest in the territory of Wiślica. It also is included in NATURA 2000 area (Cieszyńskie Źródła Tufowe code PLH240001). The aim of the present study was to valorization of treestand of this protected object. Amongst 23 observed tree species, 11 were studied in detail (232 randomly selected individuals). Dendrometry measurements, health tree were assessed. The attention was paid to presence of coarse woody debris as well. For the purpose of the latter decomposition stage was characterized. The studies demonstrated that as many as 69 individuals scored size for nature monuments (circumference and diameter at breast height). The elm Ulmus glabra prevailed (25 individuals have higher value than 220 cm of circumference) and the least abundant is ash Fraxinus excelsior (2 higher than 250 cm). More than 50% of trees were characterized by damages i.e. losses of bark, dried or broken branches. Amount of coarse woody debris is not enough. Amongst logs I degree of decomposition dominated (27 logs), whereas weighted mean is 2.93 in 8-degree scale. To sum up it can be concluded that the number of trees that deserve the protection of the rank of a natural monument is very high. It reflects favorable conditions of development of forest communities in the territory of “Skarpa Wiślicka”. While relatively small amount of dead wood and low mean degree of decomposition indicates the impact of forest management i.e. frequent removal of dead wood.

Słowa kluczowe

PL

ochrona obiektowa; przedpomnik; stare drzewa; Pogórze Cieszyńskie

EN

lower level of protection; nature monument; old trees; Cieszyn Foothills

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 18, nr 2
• Strony: 1--8
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Chmura D.

• Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała

autor

Szpyrka S.

• Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała

autor

Beczała T.

• Górecki Klub Przyrodniczy, Zalesie 12, 43-436 Górki Wielkie

Bibliografia

• 1. Bernacki L., Blarowski A., Wilczek Z. 1998. Osobliwości szaty roślinnej województwa bielskiego. Wydawnictwo Colgraf-Press, Poznań.
• 2. Blarowski A., Gajczak J., Łajczak A., Parusel J., Wilczek Z., Witkowski Z. 1997. Przyroda województwa bielskiego. Stan poznania, zagrożenia i ochrona. Wydawnictwo Colgraf-Press, Poznań.
• 3. Chwastek E. 2011. Roślinność Pogórza Cieszyńskiego i Doliny Górnej Wisły w granicach miasta i gminy Skoczów. Wydawnictwo Gmina Skoczów.
• 4. Czylok A., Tyc A., Stebel A. 2003. Osobliwości przyrodnicze .źródeł z martwicami wapiennymi na Pogórzu Cieszyńskim. Przyroda Górnego Śląska, 34, 22‒23.
• 5. Danielewicz W., Wrońska-Pilarek D. 1992. O motywach ochrony starych drzew w lasach gospodarczych. Przegląd Leśniczy, Poznań, 4/II, 12‒13.
• 6. Grzywacz A. 2011. Drzewa w krajobrazie kulturowym. Zarządzanie Ochroną Przyrody w Lasach, 5, 245‒259.
• 7. Holeksa J. 2001. Coarse woody debris in a Carpathian subalpine spruce forest. Forstwiss Centralbl, 120, 256–270.
• 8. Kasprzak K. 2005. Ochrona pomników przyrody. Zasady postępowania administracyjnego. ABRYS, Poznań.
• 9. Korzybski D., Mionskowski M., Dmyterko E. and Bruchwald A. 2013. Stopień uszkodzenia świerka jodły i modrzewia w Sudetach Zachodnich. Sylwan, 157(2), 104‒112.
• 10. Maślak M., Orczewska A. 2010. Zasoby martwego drewna w zbiorowisku kwaśnej buczyny niżowej leśnych obszarów chronionych Górnego Śląska. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo- Leśnej, 25(2), 368‒376.
• 11. Orczewska A., Szwedo J. 1996. Biocenotyczne funkcje martwych drzew w środowiskach leśnych. Aura, 11, 5‒9.
• 12. Parusel J. B. 2008. Monitoring of the habitat of petrifying springs with tufa formation in the Cieszyńskie Źródła Tufowe Natura 2000 site (Cieszyńskie Foothills, southern Poland). Scripta Facultatis Rerum Naturalium Universitatis Ostraviensis, 186, 301‒308.
• 13. Parusel J. 2010. 7220 Źródliska wapienne ze zbiorowiskami Cratoneurion commutati. W: Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Część pierwsza. Mróz W. (red.). Biblioteka Monitoringu Środowiska, GIOŚ, Warszawa, 174‒188.
• 14. Parusel J. 2012. Ekspertyza botaniczna dla potrzeb sporządzenia planu zadań ochronnych dla obszaru natura 2000 „Cieszyńskie Źródła Tufowe” Etap I. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach.
• 15. Pasierbek T., Holeksa J., and Wilczek Z. 2007. Why the amount of dead wood in Polish forest reserves is so small? Nature Conservation, 64, 65‒71.
• 16. Pawlaczyk P. 2012. 9160 Grąd subatlantycki (Stellario-Carpinetum). W: Monitoring siedlisk przyrodniczych. Część trzecia. Mróz (red.). Biblioteka Monitoringu Środowiska, GIOŚ, Warszawa, 252‒271.
• 17. Pawlaczyk P., Jermaczek A. 2008. Poradnik lokalnej ochrony przyrody. Wydawnictwo Lubuskiego Klubu Przyrodników, Świebodzin.
• 18. Pietrzak, J. 2010. Problemy ochrony drzew i krzewów pomnikowych w Polsce. Zarządzanie Ochroną Przyrody w Lasach, 4, 283‒300.
• 19. Rejestr form ochrony przyrody dla województwa Śląskiego, stan na 10 sierpnia 2016. http://bip.katowice.rdos.gov.pl/files/artykuly/22381/pp.xls
• 20. Rutkowski P. 2009. Natura 2000 w leśnictwie. Ministerstwo Środowiska, Warszawa.
• 21. Staniaszek-Kik M., Żarnowiec J., Chmura D. 2016. The vascular plant colonization on decaying Picea abies logs in Karkonosze mountain forest belts: the effects of forest community type, cryptogam cover, log decomposition and forest management. European Journal of Forest Research, 135, 1145–1157. DOI: 10.1007/s10342–016–1001–8.
• 22. Wika S., Wilczek Z., Bregin M., Gorczyca M. 2014. Roślinność rezerwatu przyrody „Skarpa Wiślickaˮ na Pogórzu Śląskim. Acta Botanica Silesiaca, 10, 119‒139.
• 23. Wilczek Z., Wika S., Gorczyca M., Bregin M. 2014. Flora roślin naczyniowych rezerwatu przyrody „Skarpa Wiślickaˮ na Pogórzu Śląskim. Acta Botanica Silesiaca, 10, 99‒118.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).