Historia badań pierwiastków promieniotwórczych w PIG

Strzelecki, Ryszard; Wołkowicz, Stanisław

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Historia badań pierwiastków promieniotwórczych w PIG

Autorzy

Strzelecki Ryszard , Wołkowicz Stanisław

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Strzelecki_R_Historia_PG_Vol.67_nr 2_2019.pdf

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

History of Uranium Research in the Polish Geological Institute

Języki publikacji

Abstrakty

The search for uranium in Poland began after the World War II and was initially conducted by Russians who in the mid-1950s were replaced by the Polish specialists. The Polish Geological Institute also took part in this research in 1956. In the initial phase of the search, the study was focused on the area of the Sudetes. Later, the research covered the entire territory of Poland using the so-called "parallel research”, which consisted mainly in the analysis of geophysical measurements from all the boreholes performed in Poland, and then the collection of samples from the zones with anomalous radioactivity. In this way, concentrations of uranium were found in the Lower Ordovician Dictyonema Shale of the Podlasie Depression and in the Lower Triassic of the Peribaltic Syneclise. Uranium was also searched in the area of the Carpathians, the Holy Cross Mountains, hard coal deposits of the Upper Silesian Coal Basin and in brown coals and phosphates. Uranium deposits in Poland have not been found and the current concentrations are not of economic value. Research methodology, which was used for uranium prospection in the 1990s, was successfully applied in geoenvironmental study, first of all for establishing post-Chernobyl cesium contamination and for preparing a map of the radon potential of the Sudetes.

Słowa kluczowe

historia Państwowego Instytutu Geologicznego złoża uranu badania pierwiastków promieniotwórczych

history of the Polish Geological Institute uranium deposits research of radioactive elements

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2019

Tom

Vol. 67, nr 2

Strony

75--90

Opis fizyczny

81 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Strzelecki Ryszard

Emerytowany pracownik Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Wołkowicz Stanisław

stanislaw.wolkowicz@pgi.gov.pl

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

1. BAREJA E. 1984 - Minerały uranu w utworach triasu syneklizy perybałtyckiej. Kwart. Geol., 28 (2): 353-366.
2. BAREJA E. 1983 - Wyniki badań geologiczno-poszukiwawczych złóż rud uranu w utworach triasu syneklizy perybałtyckiej, woj. elbląskie. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr arch. 3129/146.
3. BAREJA E., MIECZNIK J.B., SAŁDAN M., STRZELECKI R. 1977 - Projekt robót geologiczno-poszukiwawczych złóż rud uranu w utworach górnokarbońskich rejonu Głuszyca-Nowa Ruda (niecka śródsudecka). Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 1946, kat. 4623/866.
4. BAREJA E., SAŁDAN M., STRZELECKI R. 1975 - Ocena możliwości wykorzystania łupków menilitowych z rejonu Bezmiechowej i Monasterca jako surowca uranowego. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 44663, kat. 5035/113.
5. BAREJA E., WOŁKOWICZ S. 1984 - Projekt badań geologiczno-poszukiwawczych złóż rud uranu w łupkach walchiowych w depresji śródsudeckiej, rejon Wambierzyce, woj. wałbrzyskie wraz z aneksem nr 1. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 14811.
6. BAREJA J.W. 2007 - Jak to było z uranem w Polsce? Księga Pamiątkowa Absolwentów Wydziału Geologii 1952-2007. Stow. Absolwentów Geologii UW.
7. BARTHEL F.H. 1993 - Die Urangewinnung auf dem Gebiet der ehamaligen DDR von 1945 bis 1990. Geol. Jb. A, 142: 335-346.
8. BOJARSKI R., ZAMOJSKI J. 1960 - Dokumentacja geologiczna złoża rudy uranowej w Grzmiącej pow. Wałbrzych, woj. wrocławskie. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. Dok/tj/BIV/6 CUG.
9. BORUCKI J. 1962 - Uran w fosforytach polskich. Prace Inst. Geol., 30 (3): 239-285.
10. BORUCKI J., GŁOWACKI Z., MASŁOWSKI W., SAŁDAN M., UBERNA J., ZAJĄCZKOWSKI W. 1967 - Ocena perspektyw poszukiwawczych złóż rud uranu w Polsce. Pr. Inst. Geol., Warszawa.
11. BUREK J., KRAWCZYK W. 1958 - Stan rozpoznania i wykorzystania bazy surowcowej i wnioski o perspektywach jej poszerzenia w zakresie rud uranu w latach 1961-1975. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, kat. Kowary/70 Arch.
12. CIESZYKOWSKA I., FORMALSKI K., GAJDA D., GAJDA P., JANCZYSZYN J., LATEK S., MIKOŁAJCZAK R., RABIŃSKI M., RZYMKOWSKI K., SOBIESZCZAK-MARCINIAK M., STRZELECKI R., SZREDERT., WOŁKOWICZ S. 2017 -Polska Atomistyka. Polish Nuclear Science. Wyd. Instytutu Zrównoważonej Energetyki. Kraków.
13. DEPCIUCH T. 1964 - Geochemia złoża uranowego w Grzmiącej. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 18398, kat. 4623/691.
14. DEPCIUCH T. 1968 - Geochemia i geneza koncentracji uranu w górnokarbońskich osadach klastycznych niecki śródsudeckiej. Biul. Inst. Geol., 214: 75-180.
15. GALICA D., DUNST N., WOŁKOWICZ S. 2016 - Wykorzystanie cyfrowego modelu złoża i harmonogramu produkcji do stworzenia koncepcji zagospodarowania złoża uranu „Rajsk”. Wiadomości górnicze; 2: 94-99.
16. JAWOROWSKI K. 1986 - Source of uranium in the Elbląg Formation, (Upper Buntsandstein): sedimentological approach. Prz. Geol., 34 (4): 184-188.
17. JELIŃSKI A. 1962 - Geochemia uranu i jego rozmieszczenie w granitoidach. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 15298, kat. R/823.
18. JELIŃSKI A. 1965 - Geochemia uranu w granitowym masywie Karkonoszy z uwzględnieniem innych masywów granitoidowych Dolnego Śląska. Biul. Inst. Geol, 193: 6-110.
19. JĘCZALIK A. 1970 - Geochemia uranu w uranonośnych węglach kamiennych w Polsce. Biul. Inst. Geol., 224: 103-204.
20. KACZMAREK A., ADAMSKI W., BAREJA J., GŁOWACKI Z. 1959 - Ocena uranonośności Sudetów w oparciu o wyniki dotychczasowych prac poszukiwawczych prowadzonych przez Zakłady Przemysłowe R-1. T. I-III. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB.
21. KANASIEWICZ J., UBERNA J. 1961 - Nowe przejawy mineralizacji uranowej na tle budowy niecki leszczynieckiej. Prz. Geol., 9 (8): 433^34.
22. KANASIEWICZ J., SAŁDAN M., UBERNA J. 1965 - Uranonośność pstrego piaskowca okolic Pasłęka. Biul. Inst. Geol., 193: 171-205.
23. KARPIŃSKA M., WOŁKOWICZ S., MNICH Z., ZALEWSKI M., MAMONT-CIEŚLA K., KAPAŁA J., ANTONOWICZ K., KACZMAREK M. 2002 - Stężenie radonu na wybranych obszarach Suwalszczyzny. Prz. Geol., 50 (6): 521-525.
24. KARPIŃSKA M., WOŁKOWICZ S., MAMONT-CIEŚLA K., MNICH Z., KAPAŁA J. 2003 - Comparison of radon hazard to inhabitants of the Augustów Plane sandr and inhabitants of the Suwałki region of fluvioglacial sands and gravels. Nukleonika, 48 (4): 197-200.
25. KITA-BADAK M., BADAK J., SAŁDAN M. 1965 - Charakterystyka łupków uranonośnych serii menilitowej w Karpatach Środkowych. Kwart. Geol., 9 (1): 137-156.
26. KLEMENTOWSKI R. 2010 - W cieniu sudeckiego uranu. IPN Wrocław. LIS J. 1962 - Metodyczne badania nad związkiem uranu z niektórymi pierwiastkami rzadkimi w skałach masywu granitowego Karkonoszy (sprawozdanie przejściowe). Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 14739, kat. 4521/240.
27. LIS J. 1970 - Geochemia niektórych pierwiastków w granitoidowym masywie Karkonoszy. Biul. Inst. Geol., 224: 5-102.
28. LIS J., PRZENIOSŁO S. 1981 - Projekt badań geologiczno-poszukiwawczych złóż rud uranu w masywie Karkonoszy. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 13415a
29. LIS J., PRZENIOSŁO S. 1987 - Badania geologiczno-poszukiwawcze złóż rud uranu w masywie Karkonoszy. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr arch. 72/83.
30. LIS. J., PASIECZNA A., STRZELECKI R., WOŁKOWICZ S., LEWANDOWSKI P. 1997 - Geochemical and radioactivity mapping in Poland. J. Geoch. Explor., 60: 39-53.
31. LIS J., SYLWESTRZAK H. 1979 - Episjenity i perspektywy występowania śródgranitowych złóż uranu w masywie Karkonoszy. Prz. Geol. 27: 223-228.
32. MIECZNIK J.B. 1983 - Wyniki badań geologiczno-poszukiwawczych mineralizacji uranowej w utworach górnokarbońskich rejonu Głuszyca - Nowa Ruda (depresja śródsudecka) woj., wałbrzyskie. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB.
33. MIECZNIK J.B. 1989a - O mineralizacji uranowej w permo-karbonie depresji śródsudeckiej. Prz. Geol., 37 (10): 485-488.
34. MIECZNIK J.B. 1989b - Utwory wyższego silezu i autunu dolnego północno-wschodniego skrzydła depresji śródsudeckiej. Biul. Państw. Inst. Geol., 363: 5-39.
35. MIECZNIK J.B. 1990 - Koncentracje uranu w utworach karbonu górnego i permu depresji śródsudeckiej. Biul. Państw. Inst. Geol., 364: 61-95.
36. MIECZNIK J.B., STRZELECKI R. 1979 - Możliwości występowania mineralizacji uranowej w niektórych formacjach osadowych Sudetów. Prz. Geol., 27 (6): 314-318.
37. MIECZNIK J.B., STRZELECKI R., WOŁKOWICZ S. 2011 - Uran w Polsce - historia poszukiwań i perspektywy odkrycia złóż. Prz. Geol., 59 (10): 688-697.
38. MORAWIECKI A. 1958 - Stan krajowej bazy surowcowej pierwiastków promieniotwórczych, zwłaszcza uranu i perspektywy jej rozwoju. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 504/59, kat. ObO/721.
39. PENDIAS H. 1969 - Laboratoria i aparatura badawcza. Biul. Jubileuszowy IG, 250: 57-71.
40. PODSTOLSKI R. 1961 - Aureola geochemiczna uranu złoża „Wolność”. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 710, kat. 4522/390.
41. PRZENIOSŁO S. 1970 - Geochemia uranu w aluwiach wschodniej części obszaru metamorfiku Lądka i Śnieżnika Kłodzkiego. Biul. Inst. Geol., 224: 205-298.
42. PRZENIOSŁO S., SYLWESTRZAK H. 1969 - Wyniki poszukiwań złóż rud uranu w rejonie Snieżnika Kłodzkiego. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 41075, kat. 4824/19.
43. SAŁDAN M. 1961 - Metalogeneza i możliwości poszukiwawcze uranu w Zagłębiu Górnośląskim (wyniki wstępne, sprawozdanie za okres V-XII, 1960). Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 756, kat. GS/154.
44. SAŁDAN M. 1962 - Perspektywy występowania uranu w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 907, kat. GS/219.
45. SAŁDAN M. 1965 - Metalogeneza uranu w utworach karbońskich Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Biul. Inst. Geol., 193: 111-169.
46. SAŁDAN M. 1967 - Komunikat o odkryciu bogatej mineralizacji uranowej w łupkach dolnego ordowiku w północnej części obniżenia podlaskiego. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr arch. 3736/44.
47. SAŁDAN. M. 1970 - Projekt robót geologiczno-poszukiwawczych złóż rud uranu w łupkach dolnego ordowiku w rejonie Bielska Podlaskiego (północna część obniżenia podlaskiego). Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, Warszawa.
48. SAŁDAN M. 1970 - Mineralizacja uranowa w utworach pstrego piaskowca środkowego na monoklinie przedsudeckiej na tle ich wykształcenia litologicznego. Pr. dokt., Nar. Arch. Geol., PIG-PIB.
49. SAŁDAN M., BAREJA E., STRZELECKI R. 1976 - Dokumentacja geologiczna złoża rud uranu „Rajsk”. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr arch. 3736/114.
50. SAŁDAN M., BAREJA E., LIS B., MIECZNIK J.B., STRZELECKI R. 1977 - Wyniki poszukiwań geologicznych złóż rud uranu w łupkach dictyonemowych na obszarze północno-wschodniej części obniżenia podlaskiego. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr arch. 3736/109.
51. SAŁDAN M., STRZELECKI R. 1975 - Projekt robót geologiczno-poszukiwawczych złóż rud uranu w piaskowcu pstrym w rejonie Pasłęka- Braniewa-Krynicy Morskiej. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, Warszawa.
52. SAŁDAN M., STRZELECKI R. 1980 - Uranium in the Bunter Sediments in the Polish Area. Biul. Inst. Geol., 328: 95-103.
53. SMAKOWSKI T., WOŁKOWICZ S., MIECZNIK J.B. 2013 - Możliwe źródła zaopatrzenia w paliwo potencjalnych elektrowni jądrowych w Polsce. Zesz. Nauk. IGSMiE PAN, 85: 295-307.
54. STRZELECKI R. 1980 - Wyniki badań mineralizacji uranowej w triasie syneklizy perybałtyckiej. Kwart. Geol., 24 (4): 933-934.
55. STRZELECKI R. 1985 - O sedymentacji górnego pstrego piaskowca w syneklizie perybałtyckiej. Prz. Geol., 33 (4): 217-220.
56. STRZELECKI R. 1988 - Mineralizacja uranowa utworów środkowego pstrego piaskowca na obszarze syneklizy perybałtyckiej. Pr. dokt., Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, Warszawa.
57. STRZELECKI R., WOŁKOWICZ S. 1993 - Radon - zagrożenie większe niż „Czarnobyl”. Prz. Geol., 41 (3): 151-155.
58. STRZELECKI R., WOŁKOWICZ S., SZEWCZYK J., LEWANDOWSKI P. 1993 - Mapy radioekologiczne Polski Część I: Mapa mocy dawki promieniowania gamma w Polsce; Mapa stężeń cezu w Polsce. Skala 1 : 750 000. Wyd. Państw. Inst. Geol.
59. STRZELECKI R., WOŁKOWICZ S., SZEWCZYK J., LEWANDOWSKI P. 1994 - Mapy radioekologiczne Polski Część II: Mapy koncentracji uranu, toru i potasu w Polsce. Wyd. Państw. Inst. Geol.
60. STRZELECKI R., WOŁKOWICZ S., LEWANDOWSKI P. 1994 - Koncentracje cezu w Polsce. Prz. Geol., 42 (1): 3-8.
61. STRZELECKI R., WOŁKOWICZ S., SZEWCZYK J., LEWANDOWSKI P. 1995 - Use of gamma-ray spectrometric survey for radioecological mapping in Poland. [W:] Application of uranium exploranium data and techniques in environmental studies. Proc. of Tech. Comm. IAEA. Vienna.
62. STRZELECKI R., SYLWESTRZAK H., WOŁKOWICZ S. 1995 - Poszukiwanie i wydobycie uranu na ziemiach polskich. Pr. Spec. Pol. Tow. Mineral., 7: 140-143.
63. STRZELECKI R., WOŁKOWICZ S. 2011 - Uran. [W:] Wołkowicz S., Smakowski T., Speczik S. (red.), Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31 XII 2009. Państw. Inst. Geol., Warszawa: 71-75.
64. SYLWESTRZAK H. 1963 - Mineralizacja uranowa w granitognejsach w rejonie Jeziora Złotnickiego. Sprawozdanie przejściowe p.p.3a. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 924, kat. 4421/65.
65. SYLWESTRZAK H. 1967 - Geochemia uranu w młodopaleozoicznych wulkanitach Dolnego Śląska na tle ogólnego zróżnicowania geochemicznego tych skał. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 37438, kat. 72/56.
66. SYLWESTRZAK H. 1965 - Rozmieszczenie uranu w porfirach Gór Kaczawskich i Niecki Śródsudeckiej. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 19474, kat. 4421/399.
67. Sylwestrzak H. 1972 - Geochemia uranu w młodopaleozoicznych wulkanitach Dolnego Śląska na tle ogólnego zróżnicowania geochemicznego tych skał. Biul. Inst. Geol., 259: 5-92.
68. SZEWCZYK J., WYBRANIEC S., STRZELECKI R. 1982 - Projekt badań geofizycznych dla poszukiwań złóż uranu w łupkach walchiowych w depresji śródsudeckiej, rejon Wambierzyce. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 13760.
69. UBERNA J. 1962 - Poszukiwania złóż i przejawów mineralizacji uranowej w Górach Świętokrzyskich. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 854, kat. 4531/602.
70. UBERNA J. 1964 - Uranometryczne zdjęcie glebowe wybranych stref tektonicznych w Górach Świętokrzyskich. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 17612, kat. 4531/638.
71. UBERNA J. 1970 - Występowanie uranu w Górach Świętokrzyskich. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr arch. 4531/865.
72. UCHWAŁA nr 204 Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 1990 r. w sprawie postawienia inwestycji Elektrownia Jądrowa „Żarnowiec” w budowie w stan likwidacji. M.P. 1990 nr 49 poz. 373.
73. WEBSKY M. 1853 - Ueber die geognostischen Verhaltnisse der Erzla- gerstatten von Kupferberg und Rudelstadt in Schlesien. Zeitschr. Deutschen Geol. Ges., 373-438.
74. WOŁKOWICZ S. 1988 -Wyniki badań geologiczno-poszukiwawczych złóż rud uranu w łupkach walchiowych w depresji śródsudeckiej, rejon Wambierzyc, woj. wałbrzyskie. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, Warszawa.
75. WOŁKOWICZ S. 1990 - Uranium enrichment in the Permian organicrich Walchia shale, Intra-Sudetic Depression, southwestern Poland. Spec. Publs. Int. Ass. Sediment., 11: 217-224.
76. WOŁKOWICZ S. 1992 - Geneza mineralizacji uranowej w dolnopermskich łupkach walchiowych (depresja śródsudecka) na tle wykształcenia litofacjalnego. Prz. Geol., 40 (4): 212-216.
77. WOŁKOWICZ S., 2007 - Potencjał radonowy Sudetów i wybranych jednostek bloku przedsudeckiego. [W:] Wołkowicz S. (red.), Potencjał radonowy Sudetów wraz z wyznaczeniem obszarów występowania potencjalnie leczniczych wód radoczynnych. Wyd. Państw. Inst. Geol., Warszawa: 5-106.
78. WOŁKOWICZ S., STRZELECKI R. 1993 - Prawda i mity o złożach uranu w Polsce. III Konferencja „Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi”. PAN, Zakopane, 17-19 XI 1993.
79. WOŁKOWICZ S., MIECZNIK J.B., BOBIŃSKI W. 2016 - Hałdy po poszukiwaniu i eksploatacji uranu w Sudetach. III Polski Kongres Geologiczny. 14-18 września 2016, Wrocław.
80. ZAJĄCZKOWSKI W., JĘCZMYK M., PODSTOLSKI R., SYLWESTRZAK H. 1963 - Szczegółowe rozpoznanie anomalii uranometrycznych w Górach Izerskich, Rejon Jeziora Złotnickiego k/Gryfowa Śląskiego. Nar. Arch. Geol., PIG-PIB, nr inw. 17005, kat. 4420/117.
81. ZAJĄCZKOWSKI W. 1968 - Poszukiwania złóż uranu metodami geochemicznymi na wybranych obszarach Sudetów. Biul. IG, 214: 5-66.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-bd193b29-b613-4a49-96a5-a43a21c294fc