Trójwymiarowa mapa geologiczna okolic Szczerca koło Lwowa

Jarzyna, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Trójwymiarowa mapa geologiczna okolic Szczerca koło Lwowa

Autorzy

Jarzyna A.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Three-dimensional geological map of the environs of Shchyrets near Lviv

Języki publikacji

Abstrakty

Występujące w basenie przedkarpackim badeńskie (środkowomioceńskie) gipsy odsłaniają się w licznych punktach na terenie Ukrainy. Jednym z nich są okolice miejscowości Szczerzec (ukr. Щирець), 25 km na SSW od Lwowa. Jest to potencjalny obszar stratotypowy badeńskiej formacji gipsowej, na Ukrainie znanej jako suita tiraska, a także wyjątkowy teren ze względu na znajdujące się tu odsłonięcie anhydrytów w kamieniołomie Pisky (ukr. Піски), gdzie w strefie wietrzenia powstają unikatowe formy jaskiń zwane jaskiniami z hydratacji lub jaskiniami z pęcznienia. Na obszarze Ukrainy dane kartograficzne zarówno te dotyczące geologii, jak i morfologii są niekompletne, a obecnie dostępne materiały archiwalne wymagają uaktualnienia. W pracy opisano sposób w jaki opracowano nową, uaktualnioną wersję mapy geologicznej okolic Szczerca w przestrzeni trójwymiarowej (3D). W tym celu wykorzystano istniejące mapy topograficzne oraz archiwalne mapy geologiczne, które poddano procesowi wektoryzacji. Większość prac wykonano w programie ArcGIS 10.1. Na przykładach zademonstrowano użyteczność mapy 3D do ilościowej analizy wybranych elementów rzeźby oraz budowy geologicznej.

The Badenian (Middle Miocene) gypsum occurring in the Carpathian Foredeep basin is exposed in a great number of locations in Ukraine, including the environs of Shchyrets, 25 km SSW of Lviv. In this area the potential stratotype of the Badenian gypsum is exposed, known as the Tyras Suite in Ukraine. The area is also of great scientific value because of the anhydrite rocks exposed at the Pisky quarry (near Shchyrets). Recently, unique forms of caves known as hydration caves or swelling caves have been formed in the weathering zone of this anhydrite. In the territory of Ukraine, both morfological and geological cartographic data are incomplete. Nowadays, available archival documents need updating. This paper describes the way of preparation of a new, updated version of the geological map of Shchyrets environs in three-dimensional space (3D). The topographic and archival geological maps were used, which were subjected to process of vectorization. The main part of the work was done in ArcGIS 10.1. Usefulness of the constructred 3D map for quantitative geomorphological and geological analysis is shown on selected examples.

Słowa kluczowe

gipsy baden geologia 3D ArcGIS Szczerzec

gypsum Badenian 3D geology ArcGIS Shchyrets

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

Rocznik

2016

Tom

nr 466

Strony

103--113

Opis fizyczny

Bibliogr. 28 poz., rys.

Twórcy

autor

Jarzyna A.

a.jarzyna@student.uw.edu.pl

Uniwersytet Warszawski, Wydział Geologii, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa

Bibliografia

1. BĄBEL M., 2005 — Event stratigraphy of the Badenian selenite evaporites (Middle Miocene) of the northern Carpathian Foredeep. Acta Geol. Pol., 55, 1: 9-29.
2. BĄBEL M., ŁUGOWSKI D., NEJBERT K., OLSZEWSKA-NEJBERT D., KRAWCZYK M., KOTOWSKI J., SZCZEPAŃSKA I., YATSYSHYN A., BOGUCKI A., MUKHA B., BERMES A., JANOWSKI J., BURA M., 2015 — Rapid growth of hydration caves in the weathering anhydrite rocks, Pisky quarry, Ukraine. W: Abstracts of 31st IAS Meeting of Sedimentology held in Krakow on 22nd-25th of June 2015: 56. Polish Geological Society, Kraków.
3. BĄBEL M., JACYSZYN A., OLSZEWSKA-NEJBERT D., NEJBERT K., BOGUCKI A., MAKSYMIW I., MIK W., BERMES A., ŁUGOWSKI D., KACPRZAK K., PRZYBYLIK G., WITKOWSKI M., 2013 — Jaskinie z pęcznienia (ang. swelling caves) w strefie współczesnego wietrzenia anhydrytów w kamieniołomie Pisky w okolicach Lwowa. W.: Od Czarnohory po Góry Świętókrzyskie - Geologiczne Peregrynacje (red. M. Bąbel i in.). Polsko-Ukraińska Sesja Naukowa, Warszawa-Bocheniec, 15-19 października 2013: 19-26. Instytut GeologiiPodstawowej WG UW, Warszawa.
4. BĄBEL M., YATSYSHYN A., ŁUGOWSKI D., NEJBERT K., OLSZEWSKA-NEJBERT D., BOGUCKI A., KREMER B., 2014 — Swelling caves from the weathering zone of anhydrite rocks in western Ukraine. W: 19th International Sedimentological Congress, Sedimentology at the Crossroads of New Frontiers, Abstracts Book. Geneva, Switzerland, 18-22 August 2014: 35. IAS, Universite de Geneve.
5. BOGUCKYJ A., JACYSZYN A., ŁANCZONT M., HOŁUB B., 2009 — Do geomorfologii dolyn Serednogo Dnistra, Prutu, W: Najdawnyszi lesi Podilija o Pokutjtja, problemy genezy, stratygrafii, paleogeografii (red. A. Boguskyj): 15-27. Wydaw. Centr. LUN im. I. Franko.
6. BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T., 2014 — Jaka jest rola czynnika strukturalnego w rozwoju dolin asymetrycznych na Roztoczu? W: V Warsztaty Geomorfologii Strukturalnej, Strukturalne i litofacjalne uwarunkowania rozwoju rzeźby Roztocza w aspekcie historii tektoniczno-basenowej Karpat i zapadliska przedkarpackiego (red. W. Margielewski i in.). Zwierzyniec- Józefów-Horyniec, 24-26 września 2014: 32-34. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków-Zwierzyniec.
7. FRIEDBERG W., 1910 — Miocan in Szczerzec bei Lemberg. Tahrbuch der Kaiserlich Koniglichen Geologischen Reichsanstalt, 60, 1: 163-178.
8. GŁOWACKI T., 2005 — Projekty GIS. Administracja i użytkowanie. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
9. HERASIMOW L.S., MAKAROWA I.W., CZALYJ S.W., PLOTNIKOW A A., HERASIMOWA I.I., POLKUNOWA H.W, JEWTUSZKO T.L., KUZOWENKO W.W. (red.), 2005 — Derżawna heołohiczna karta Ukrajiny, massztab 1:200000. Karpatska serja, arkuszi M-34-XXIII (Pszemysl), Pojasnjuwalna zapyska. Derżawnyj komitet pryrodnyh resursiw Urajiny, NAK „Nadra Ukrajiny", DP „Zahidukrheolohja", Lwiwska Heolohorozwiduwalna Ekspedycja. Kyiw: 132.
10. JARZYNA A., 2016 — Trójwymiarowy model rzeźby terenu i analiza budowy geologicznej okolic Szczyrca k. Lwowa [pr. dypl. inż.]: 46. Uniwersytet Warszawski, Wydział Geologii, Warszawa.
11. KARABINOS P., 2011 — Integrating a geologic map and cross-sections into an interactive 3-D block diagram with Goole SketchUp. Departrnent of Geosciences, Williamstown.
12. KLIMASZEWSKI M., 1978 — Geomorfologia. PWN, Warszawa
13. LWIWSKA HEOŁOHICZNO-RAZWEDOCZNA EKSPEDYCIJA, brak daty — Mapa geologiczna okolic Piskbw w sk 1:25000 [w języku ukraińskim]. W: Zemlelohija ekoloń resursna bezpeka Zemli (red. G. Rudko, O. Adamenko). 2009 fig. 5.34, Akadempres, Kyiw.
14. ŁUGOWSKI D., BĄBEL M., BOGUCKI A., JACYSZYN A., OLSZEWSKA-NEJBERT D., NEJBERT K., JARZYNA A., BERMES A., PRZYBYLIK G., 2016 — Gipsy i anhydryty badeńskie rejonu Szczyrca k. Lwowa. W: Wyzwania Polskiej Geologii, 3. Polski Kongres Geologiczny, Tom Kongresowy. (red. J. Wojewoda): 225-228. Polskie Towarzystwo Geologiczne, Wrocław.
15. MAPA TOPOGRAFICZNA okolic Szczerca, arkusz 1:10 000. Miejsce i rok wydania nieznane [w języku rosyjskim].
16. NEJBERT K., ŚLIWIŃSKI M.G., BENOWITZ J., LAYER P., YATSYSHYN A., TOMENIUK O., OLSZEWSKA-NEJBERT D., BĄBEL M., 2012 — 40Ar/39Ar dating of late Badenian pyroclastic deposits from Schyrets' (near Lviv, Ukraine) and its stratigraphic significance. W Environmental Structural and Stratigraphical Evolution of the Western Carpathians, 8 Conference 2012, Abstract Book (red. Ś. Józsa, i in.). Bratislava, 6-7 December: 33. Comenius University, Faculty of Natural Sciences, Bratislava
17. ONYSZCZYK O.M., FEDCZENKO T.O., PETROWSKYJ O. P., KAZJUKA I.M., 2011 — Hlybynna budowa piwniczno-zahidnoj czastyny karpatskoj NHP za rezultatami intehralnoj interpretacij kompleksu heoloho-heofizycznyh danyh. Heodynamika, 2, 11.
18. PAZDRO Z., 1953 — Jednostki tektoniczne w budowie Opola. Małego i fazy ich rozwoju, Biul. Inst. Geol. (bez numeru): 1-114.
19. PERYT T.M., 2006 — Sedymentacja ewaporatów badeńskich w zbiorniku przedkarpackim, Prz. Geol., 54, 5: 438-444.
20. PERYT D., GEDL P., PERYT T.M., 2014 — Foraminiferal and palynological records of the Late Badenian (Middle Miocene) transgression in Podolia (Shchyrets near Lviv, western Ukraine). Geol. Quart., 58, 3: 465-484.
21. PETRICHENKO O.I., PERYT T.M., POBEREGSKY A. V., 1997 — Pecularities of gypsum sedimentation in the Middle Miocene Badenian evaporite basin of Carpathian Foredeep. Slovak Geol. Mag., 3, 2: 91-104.
22. PETROWSKYJ O.P., BODLAK P.M., FEDCZENKO T. O., KOSTYK A.O., JAREMYN I.J., HNEWUSZ W. W., 2013 — Suczasna prostorowa heołoho-heofizyczna model hlybynnoj budowy piwdenno-shidnoj czastyny karpatskoho naftohazopromyslowoho rajonu ta adekwatnist hrawitacijnomu polju. Heofizyka, 2, 15: 271-273.
23. POBEREZHSKY A.V., JASIONOWSKI M., 1999 — Gypsum section at Pisky. W.: International Symposium, Evaporates and carbonate-evaporate transitions, Field trips guidebook. Lviv, Ukraine, 10-13 September, 1999: 19-22.
24. SIEMIRADZKI J., 1909 — Geologia Ziem Polskich. T. 2. Formacye młodsze (Kreda Dyluwium): 1-584. Nakładem Muzeum im. Dzieduszyckich, Lwów.
25. SUSINI S., DONATIS M.D., 2007 — 3D model of a sector of the South Scotia Ridge (Antarctica). Gomput. & Geosc., 35, l: 83-91.
26. TEISSEYRE W., 1894-1895 — Mikołajów i Bóbrka, 1:75000. Atlas Geologiczny Galicyi. Zeszyt 22. Zakład wojskowy geograficzny w Wiedniu. Wydawnictwo Komisyi Fizyograficznej Akademii Umiejętności, Kraków 1912.
27. TONINI A., GUASTALDI E., MECCHERI M., 2007 — Three-dimensional reconstruction of the Carrara Syncline (Apuane Alps, Italy): An approach to reconstruct and control a geological model using only field survey data. Comput. & Geosc., 35, 1: 33-48.
28. WENGLINSKIJ I.W., GORIECKIJ W.A., 1979 — Stratotipy miocenowych otłożenij Wołyno-Podolskoj plity, Priedkarpackowo i Zakarpackowo progibow: 1-175. Naukowa Dumka, Kijów.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-bcfe99f3-4928-4849-bd2b-9f709b093932