Górnicy w walkach o powrót Górnego Śląska do Polski

• Autorzy: Dubiński J.

Warianty tytułu

EN

Miners in battles for the annexation of Upper Silesia to Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono uwarunkowania geopolityczne i społeczne, które determinowały przyłączenie Górnego Śląska do Polski po zakończeniu pierwszej wojny światowej. Górny Śląsk był wysoko rozwiniętym obszarem przemysłowym z wieloma kopalniami węgla kamiennego, rud cynku, ołowiu, srebra i żelaza. Stąd Niemcy, które przegrały wojnę zabiegały różnymi drogami o utrzymanie Górnego Śląska w swoich granicach. Ludność polska, która na tym terenie stanowiła wyraźną większość, była przez wiele lat poddawana germanizacji. Powstanie niepodległego Państwa Polskiego stało się dla niej wielką szansą na powrót do Macierzy. Powyższe czynniki były przyczyną trzech powstań śląskich w latach 1919, 1920 i 1921. Podkreślono znaczący udział górnośląskich górników w tych powstaniach. Wielu z nich straciło życie i było rannych. Ich walka i determinacja przyniosły w 1922 roku powrót Górnego Śląska do Polski.

EN

This paper presents the geopolitical and social conditions that determined the annexation of Upper Silesia to Poland after the end of the First World War. Upper Silesia was a highly developed industrial region with many coal, zinc, lead, silver and iron ore mines. Thus, the Germans, who lost the war, fought in every way possible, to maintain Upper Silesia within their borders. The Polish population in this area, constituting a clear majority, has been subject to Germanization for many years. The creation of an independent state of Poland became a great chance for them to return to the Motherland. The above factors were the cause of three silesian uprisings in the year 1919, 1920 and 1921. The authors pointed the significant participation of Upper Silesian miners in these uprisings. Many miners lost their lives or became seriously injured. Their struggle and determination resulted in the annexation of Upper Silesia to Poland in 1922.

Słowa kluczowe

PL

niepodległość Polski; Górny Śląsk; górnicy; powstania śląskie; plebiscyt

EN

Independence of Poland; Upper Silesia; miners; silesian uprisings; plebiscite

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2018
• Tom: T. 74, nr 10
• Strony: 46--54
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., fot.

Twórcy

autor

Dubiński J.

• Główny Instytut Górnictwa w Katowicach, Czł. Koresp. PAN

Bibliografia

• [1] DĄBROWSKI W. 1923 - Górny Śląsk w walce o zjednoczenie z Polską : (źródła i dokumenty z lat 1918-1922). Katowice.
• [2] DŁUGAJCZYK E., PARYS P. 2017 - Archiwum Powstań Śląskich. Okres pierwszego powstania 1919 roku. Seria I, tom1. Wyd. Muzeum Śląskie.
• [3] FALĘCKI T. 1990 - Powstańcy śląscy 1921-1939. Warszawa.
• [4] FOJKIS W. 1941 - Historia pierwszego pułku wojsk powstańczych. W: Walka o Śląsk trwa... W dwudziestą rocznicę III powstania śląskiego 1921-1941. Londyn.
• [5] GRZEGOREK G., FRUŻYŃSKI A., RYGUS P. 2017 - Kopalnie i Huty Katowic. Wyd. Prasa i Książka, Katowice.
• [6] GRZEGORZEK J. 1935 - Pierwsze Powstanie Śląskie 1919 roku w zarysie. Katowice.
• [7] HAWRANEK F. i inni 1982 - Encyklopedia Powstań Śląskich. Wydawnictwo Instytutu Śląskiego. Opole.
• [8] Instytut Badań Regionalnych. Powstania Śląskie - Encyklopedia województwa śląskiego, http://edus.ibrbs.pl/powstania-slaskie/ (dostęp 2018)
• [9] LUDYGA–LASKOWSKI J. 1973 - Zarys historii trzech Powstań Śląskich 1919, 1920, 1921. Wyd. PWN, Warszawa-Wrocław.
• [10] PARYS P. 2015 - Formacje wojskowe uchodźców górnośląskich na terenie Polski.
• [11] PIECHOCZEK L. 1934 - Powiat rybnicki w czasie powstań śląskich.
• [12] RĄCZKOWSKI A. 2009 - Album „110 lat Kopalni Wujek, 35 lat oddania do eksploatacji kopalni Śląsk”. Katowice.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).