Przestrzenne zróżnicowanie wskaźników litologicznych i geochemicznych w obrębie reliktów domostwa na stanowisku archeologicznym kultury Vatya z epoki brązu w Kakucs-Turján (Węgry)

• Autorzy: Galas J. , Jaeger M.

Identyfikatory

DOI

10.12657/landfana.031.005

Warianty tytułu

EN

Spatial variability of the lithological and geochemical indicators within relics of the homestead on the archaeological site of the Vatya culture from the Bronze Age in Kakucs-Turján (Hungary)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań litologicznych i geochemicznych podłoża badanego wykopaliskowo fragmentu osady z epoki brązu ludności kultury Vatya, w Kakucs-Turján, Węgry. Wyniki badań dowodzą zróżnicowania przestrzennego cech litologicznych (wskaźników uziarnienia) i geochemicznych badanego obszaru. Jest ono efektem kierunków i intensywności użytkowania badanej strefy (zajmowanej przez obiekt mieszkalny) oraz oddziaływania procesów podepozycyjnych, szczególnie spłukiwania. W badaniach geochemicznych w niektórych częściach obiektu mieszkalnego potwierdzono ich intensywne użytkowanie gospodarcze. Największe nagromadzenie fosforu odnotowano na zewnątrz chaty, w pobliżu wejścia.

EN

The article presented the results of lithologic and geochemical investigations of the subsoil of a part of the Vatya culture settlement dating back to the bronze age, subject to excavations and located in Kakucs-Turján, Hungary. The results of the conducted research study showed spatial variability of lithologic (granulometric indices) and geochemical features of the investigated area. It was the result of directions and intensity of using the analysed area (occupied by a cottage) and the influence of post-depositional processes, especially ablation. The geochemical analysis confirmed intensive farm use of some parts of the cottage. The greatest phosphorus accumulation was found outside the hut, near the entrance.

Słowa kluczowe

PL

badania litologiczne; badania geochemiczne; stanowisko archeologiczne; obiekt mieszkalny; epoka brązu; Węgry

EN

lithological investigations; geochemical investigations; archaeological site; cottage; Bronze Age; Hungary

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 31
• Strony: 61--70
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys.

Twórcy

autor

Galas J.

• Instytut Geoekologii i Geoinformacji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

autor

Jaeger M.

• Instytut Kultury Europejskiej, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Bednarek R., 2007. Znaczenie studiów paleopedologicznych w archeologii środowiskowej. W: M. Makohonienko, D. Makowiecki, Z. Kurnatowska (red.), Środowisko – Człowiek – Cywilizacja. Seria wydawnicza Stowarzyszenia Archeologii Środowiskowej. Studia interdyscyplinarne nad środowiskiem i kulturą w Polsce. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 71–91.
• Bednarek R., Pokojska U., 1996. Diagnostyczne znaczenie niektórych wskaźników chemicznych w badaniach paleopedologicznych. W: B. Manikowska (red.), Metody badań paleopedologicznych i wykorzystanie gleb kopalnych w paleopedologii. Uniwersytet Łódzki: 25–29.
• Bóna I., Meller A.V., 1975. Die Mittlere Bronzezeit Ungarns und ihre Südöstlichen Beziehungen. Archaeologia Hungarica, Series Nova 49, Akadémiai Kiadó, Budapest.
• Folk R.L., Ward W.C., 1957. Brazos River bar: a study in the significance of grain size parameters. Journal of Sedimentary Petrology 27: 3–26.
• Heiri O., Lotter A.F., Gerry Lemcke G., 2001. Loss on ignition as a method for estimating organic and carbonate content in sediments: reproducibility and comparability of results. Journal of Paleolimnology 25: 101–110.
• Jaeger M., 2016. Bronze Age Fortified Settlements in Central Europe (Studia nad Pradziejami Europy Środkowej/Studien zur Archäologie in Ostmitteleuropa 17). Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Bonn–Poznań.
• Jaeger M., Kulcsár G., 2013. Kakucs-Balla-Domb. A Case Study in the Absolute and Relative Chronology of the Vatya Culture. Acta Archaeologica Hungarica 64(2): 289–320.
• Juśkiewicz W., 2006. Gradistat 5.11 beta, oprogramowanie komputerowe. Pakiet Analiz Statystycznych i Graficznej Prezentacji Rozkładu Uziarnienia Nieskonsolidowanych Osadów Mechanicznego Rozdziału na Sitach oraz Automatycznego Pomiaru Analizatorem Laserowym.
• Kis E., 1995. Granulometric Investigations of Loess Profiles in Hungary. GeoJournal, Loess-Paleosol and Paleoclimatic Investigations: Principles, Methods and Criteria 36(2/3): 151–156.
• Kocsis K., Schweitzer F., 2009. Hungary in maps. Geographical Research Institute Hungarian Academy of Sciences, Budapest.
• Kuti L. (red.), 2005. Magyarország Földtani Térképsorozata, 1:100 000, arkusz: L-34-27, Dabas. Geological and Geophysical Institute of Hungary, Magyar Foldtani es Geofizikai Intezet.
• Murphy J., Riley J.P., 1962. A modified single solution method for determination of phosphate in natural waters. Analytica Chimica Acta 27: 31–36.
• Racinowski R., Szczypek T., Wach J., 2001. Prezentacja i interpretacja wyników badań uziarnienia osadów czwartorzędowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice: 108.
• Smalley I., Leach J., 1978. The origin and distribution of the loess in the Danube basin and associated regions of east-central Europe – a review. Sedimentary Geology 21: 1–26.
• Spychalski W., Mocek A., Gilewska M., Owczarzak W., Otremba K., 2016. Możliwości rekultywacji i wykorzystania rolniczego gruntów pogórniczych na przykładzie doświadczenia prowadzonego na zwałowisku odkrywki węgla brunatnego Pątnów. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Poznań.
• Szeverényi V., Kulcsár G., 2012. Middle Bronze Age Settlement and Society in Central Hungary. W: M. Jaeger, J. Czebreszuk, K.P. Fischl (red.), Enclosed Space-Open Society. Contact and exchange in the context of Bronze Age Defensive Settlements in Central Europe (Studia nad Pradziejami Europy Środkowej/Studien zur Archäologie in Ostmitteleuropa 10). Bonn–Poznań: 287–351.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).