Parisian palimpsest - Paris before and after Haussmann’s ‘revolutions’

• Autorzy: Żarnowiecka Jadwiga C.

Identyfikatory

DOI

10.24427/aea-2022-vol14-no4-09

Warianty tytułu

PL

Paryski palimpsest - Paryż przed i po „rewolucjach” Haussmanna

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Paris is one of those cities that arouse extreme emotions. From the Middle Ages it was an important centre of culture and art. The article presents two themes that show the city as a palimpsest. One concerns the description of the eighteenthcentury city, a city of narrow dangerous streets, devoid of technical infrastructure, based on Le Tableau de Paris by Sebastien Mercier. The second theme is the 19th-century revolutionary reconstruction of the city, which was ordered by Emperor Napoleon III and carried out by Georges Eugène Haussmann. The implementation of the vision of an orderly spatial arrangement resulted in the demolition of entire quarters of buildings. The new Paris with its monumental buildings, tenement houses and new infrastructure was to become the true capital of the world. Great changes affected both the inhabitants and all areas of social life. Haussmann’s plan was so prophetic that both the administrative division into districts as well as the communication system and recreational areas created at that time serve the city’s residents to this day.

PL

Paryż jest jednym z tych miast, które wzbudzają skrajne emocje. Od średniowiecza był ważnym ośrodkiem kultury i sztuki. W artykule zaprezentowano dwa wątki dotyczące nadpisywania się tkanki miasta, ukazano miasto jako palimpsest. Pierwszy z wątków to opis XVIII-wiecznego Paryża, miasta wąskich i niebezpiecznych uliczek, pozbawionego infrastruktury technicznej, którego dokonano na podstawie Le Tableau de Paris (Obraz Paryża) autorstwa Louisa-Sébastiena Merciera. Drugi wątek to XIX-wieczna rewolucyjna przebudowa miasta, która odbyła się z polecenia cesarza Napoleona III, a którą wykonał Georges-Eugène Haussmann. Realizacja wizji uporządkowanego układu przestrzennego spowodowała wyburzenie całych kwartałów zabudowy. Nowy Paryż z monumentalnymi budynkami, kamienicami czynszowymi, nową infrastrukturą miał się stać prawdziwą stolicą świata. Wielkie zmiany dotknęły zarówno mieszkańców, jak i wszystkie dziedziny życia społecznego. Plan Haussmanna był na tyle profetyczny, że ówczesny podział administracyjny na dzielnice oraz powstałe wtedy układ komunikacyjny i tereny rekreacyjne służą mieszkańcom do dziś.

Słowa kluczowe

EN

Paris; Sebastien Mercier; Haussmann; Hausmanization

PL

Paryż; Louis-Sébastien Mercier; Haussmann; hausmanizacja

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
• Czasopismo: Architecturae et Artibus
• Rocznik: 2022
• Tom: Vol. 14, no. 4
• Strony: 117--129
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Żarnowiecka Jadwiga C.

• Bialystok University of Technology, Faculty of Architecture, ul. O. Sosnowskiego 11, 15-893 Bialystok, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-6530-9170

Bibliografia

• 1.BaszkiewiczJ.(2008),HistoriaFrancji,Zakład Narodowyim.Ossolińskich,Wrocław.
• 2.BenevoloL.(1988),Thehistoryofthecity,Massachusetts InstituteofTechnology,Cambridge.
• 3.BoudonF.,ChastelA.,CouzyH.,HamonF.(1977), Systèmedel’architectureurbaine.LeQuartierdes HallesàParis,C.N.R.S.,Paris.
• 4.CabanneP.(1979),Dictionnaireinternationaldes Arts,Bordas,Paris.
• 5.ChemetovP.,MarreyB.(1984),Architecturesà Paris1848–1914,Bordas,Paris.
• 6.DobekR.(2019),Haussmann–budowniczynowego Paryża,“RocznikTowarzystwaLiterackiegoim.Adama Mickiewicza,”R.XII(LIV),219–246.
• 7.Documents&CivilisationdelaPréhistoireànos jour,Hachette,Paris1981.
• 8.EncyclopædiaUniversalisFrance,vol.3,Paris 1973.
• 9.FletcherB.(1996),AHistoryofArchitecture,Architectural Press,London.
• 10.GiedionS.(1968),Przestrzeń,czasiarchitektura. Narodzinynowejtradycji,transl.J.Olkiewicz,PWN, Warszawa.
• 11.HachetteleDictionnaireCouleurs,Hachette,Paris 1991.
• 12.HistoiredelaFrancedesoriginesànosjours,Larousse, Paris1995.
• 13.JablonkaI.(2016),L’haussmannisation,Histoire parl’image,http://www.histoire-image.org/etudes/haussmannisation(access:31.10.2022).
• 14.KrajewskiK.(1974),Małaencyklopediaarchitektury iwnętrz,ZakładNarodowyim.Ossolińskich, Wrocław.
• 15.LaviequotidienneenFrancedesoriginesànos jours,Larousse,1989.
• 16.MercierS.(1959),ObrazParyża,transl. A.Jakubiszyn-Tatarkiewiczowa,PIW,Warszawa.
• 17.PileckaA.(2012),Miastoprzetworzone–paryska fantasmagoriaWalteraBenjamina,“Estetykai Krytyka,”No.1(24),135–150.
• 1.https://fr.wikipedia.org/wiki/Op%C3%A9ra_Garnier (access:31.10.2022).
• 2.https://fr.wikipedia.org/wiki/Transformations_de_Paris_sous_le_Second_Empire#/media/Fichier:Charles_Marville,_Rue_du_Jardinet,_ca._1853%E2%80%9370.jpg(access: 31.10.2022).
• 3.https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=24692369(access:31.10.2022).
• 4.http://association-manoirducrime.fr/wpcontent/uploads/2017/10/paris-1900-partie-3-L-kux1f9.jpeg (access:31.10.2022).
• 5.http://paris1900.lartnouveau.com/paris09/bd_hausmann/cpa/1bd_haussm_print.jpg(access: 31.10.2022).
• 6.https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Paris_L%27Avenue_de_l%27Op%C3%A9ra_LL.jpg(access:31.10.2022).
• 7.https://commons.wikimedia.org/wiki/File:L%E2%80%99Op%C3%A9ra_Garnier_vu_depuis_l%E2%80%99avenue_de_l%E2%80%99Op%C3%A9ra,_Paris_2009.jpg (access:31.10.2022).

Uwagi

Podwójna numeracja bibliografii

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).