Kierunki kształtowania krajobrazów dźwiękowych

• Autorzy: Bernat Sebastian

Warianty tytułu

EN

Directions of soundscapes planning

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Present landscape researches contain various approaches – from the geocomplex models or matrix – flake – corridors to mental landscapes (acoustic, aromatic, multisensoric, and childhood ones). According to European Landscape Convention, watchword of protection of quality and character of landscape, considered as individual distinction in identified regional features is the most important. Man should consciously influence landscape or form it so that to protect the most valuable features, parts and landscape structures. In the case of degraded landscapes recultivation, revalorization and revitalization are also needed. A landscape planning or perspective strategies for enlargement, reconstruction and forming of landscapes is also important. Four main directions of activities are pointed out in landscape planning of the European Union countries, these are: enhancing of the landscape quality in areas which are characterized by considerable improvement of its features, protection of valuable natural and landscape regions of continent, creation of new spatial solutions in postindustrial environment devastated by human impact, and reconstruction of the most valuable parts of landscape related to cultural heritage. Taking into consideration perceptive context is necessary for landscape planning. Landscape gives human complex stimuli which influence his decisions and spatial behaviors. These ones are the source of information about structure and functioning of landscape, and also the source of aesthetic experiences. Apart from visual stimuli, the sound ones play very important role in the perceptive landscape. Sound influences the quality of landscape, and forms its character. So it is important to discus planning of “soundscapes”, or sound layer of landscape; landscapes considered complexly, but specified on the basis of variability of tones. The main aim of the paper is presenting directions of the soundscape planning. Possibilities of soundscape protection were exemplified on border area of the Bug river valley, and creation, reconstruction and enhancing of soundscapes was proposed on the example of Lublin city. Results of researches conducted between 2000 and 2007 using questionnaire method and field surveys were presented. The role of sound in the landscape, interdisciplinary soundscapes studies, and acoustic designing and management has been also described. Necessity of acoustic designing activities was emphasized. Due to acoustic designing recognizing of places is easier, and their geographic and cultural identity, unique character is reinforced, landscape gets new quality. Sounds should be characterized by high quality of tone, proper time of duration, connection with environment and should be accepted by inhabitants. Consideration of informational context of sound and important role of silence is necessary. In relation to declined areas acoustic revitalization (process of improvement of human life conditions, economic activity and reconstruction of social relationships through spatial reconstruction, social-economic and cultural activity in declined districts of cities with special emphasis on new sound quality of landscape planning) is legitimate. Using the important role of sound in public spatial planning in cities and also drawing attention to natural soundscapes values is relevant. Mentioned activities are necessity of present time, dominated by noise.

Słowa kluczowe

PL

krajobraz dźwiękowy; krajobraz; kształtowanie krajobrazu

EN

sound landscape; landscape; landscaping

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2008
• Tom: nr 11
• Strony: 100--121
• Opis fizyczny: Bibliogr. 49 poz.

Twórcy

autor

Bernat Sebastian

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej; Instytut Nauk o Ziemi; Zakład Ochrony Środowiska; Lublin, Polska

Bibliografia

• Adams M., Cox T., Moore G., Croxford B., Refae M., Sharples S., 2006: Sustainable soundscapes: noise policy and urban experience. Urban Studies vol. 43.,13, s.2385-2398.
• Anderson L.M., Mulligan B.E., Goodman L.S., Regan H.Z., 1983: Effects of sounds on preference for outdoor setting, Environmental Behaviour, 15 (5), s. 539-556.
• Bartkowski T., 1985: Nowy etap dyskusji nad pojęciem krajobrazu. Czasopismo Geograficzne 56, 1. s. 73-79.
• Bernat S., 1999: Krajobraz dźwiękowy doliny Bugu. Annales UMCS sec.B., 54, 15, s.297-309.
• Bernat S., 2002: Spacery dźwiękowe – metodą poznania krajobrazów kulturowych [w:] Problemy ochrony i kształtowania krajobrazu kulturowego Górnego Śląska na tle doświadczeń z innych regionów Polski. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 1. Sosnowiec, s. 192-199.
• Bernat S., 2004a: Przemiany krajobrazu odcinka granicznego doliny Bugu w ostatnim stuleciu. Maszynopis pracy doktorskiej wyk. w Zakładzie Ochrony Środowiska Wydziału BiNoZ Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie.
• Bernat S., 2004b: Spacer dźwiękowy w Ogrodzie Saskim w Lublinie. Wychowanie muzyczne w szkole, 5/2004, s.255-261.
• Bernat S., 2005: Ewolucja krajobrazu kulturowego doliny środkowego Bugu. Annales UMCS sec. B, 60, 13, 197-216.
• Bernat S., 2006: Historia mówiona – metodą badań krajobrazu kulturowego [w:] Krajobraz kulturowy – cechy, walory, ochrona (red.): W. Wołoszyn. Problemy Ekologii Krajobrazu t. XVIII, Zakład Ochrony Środowiska UMCS Lublin, s. 503-510.
• Bernat S., 2007a: Projektowanie akustyczne w planowaniu przestrzennym [w:] Waloryzacja środowiska przyrodniczego w planowaniu przestrzennym (red.): M. Kistowski, B. Korwel-Lejkowska. Problemy Ekologii Krajobrazu t. XIX. PAEK Gdańsk-Warszawa, s.43-50.
• Bernat S., 2007b: Ochrona i zarządzanie krajobrazem dźwiękowym w regionach turystycznych [w:] Badania regionalne – wybrane problemy (red.): M. Strzyż, A. Świercz. Instytut Geografii Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego Kielce, s.291-298.
• Bernat S. 2007c: Programy rewitalizacji dolin rzecznych w miastach województwa lubelskiego [w:] Planowanie przestrzenne – szanse i zagrożenia społecznośrodowiskowe (red.): S.Kozłowski, P. Legutko-Kobus. KUL, Lublin, s. 399-409.
• Bernat S., 2007d: Ochrona środowiska przed hałasem – podejście jakościowe. Czasopismo Techniczne, z.7-A. Wydawnictwo PK, Kraków, s.277-282.
• Bernat S., Czubla P, Wojciechowski K.H., 2001: Przemiany krajobrazu doliny Bugu w ostatnim stuleciu [w:] Przemiany środowiska przyrodniczego Polski a jego funkcjonowanie (red.): K. German, J. Balon. Problemy Ekologii Krajobrazu T.10. IG i GP UJ, PAEK, Kraków, s. 210-219.
• Bogdanowski J., 1981: Architektura krajobrazu. PWN, Warszawa – Kraków.
• Bogdanowski J., 1994: Droga od percepcji do ochrony i kształtowania krajobrazu. [w:] O percepcji środowiska (red.): J. Bogdanowski. Zeszyty Naukowe, 9. PAN, Komitet Naukowy Przy Prezydium PAN „Człowiek i Środowisko”, s. 149-172.
• Brown A.L., 2003: Acoustic Objectives for designed or managed soundscapes. Soundscape The Journal of Acoustic Ecology 4, 2, s. 19-23.
• Campaign to Protect Rural England Tranquility Program http://www.cpre.org.uk/campaigns/landscape/tranquillity
• Carles J.L., Barrio I.L., de Lucio J.V., 1999: Sound influence on landscape values. Landscape and Urban Planning, 43., s.191-200.
• Degórski M., 2004: Formalnoprawne uwarunkowania planowania krajobrazu w Unii Europejskiej [w:] Studia ekologiczno-krajobrazowe w programowaniu rozwoju zrównoważonego. Przegląd polskich doświadczeń progu integracji z Unia Europejską (red.): M. Kistowski. Problemy Ekologii Krajobrazu t.XIII. Uniwersytet Gdański, Gdańsk, s. 19-27.
• Environmental Quality Objectives. Noise in Quiet Areas (2000-MS-14-M1). Synthesis Report. Environmental Protection Agency, Ireland.
• Europejska Konwencja Krajobrazowa, 2000 (Dz.U. z dnia 29 stycznia 2006 r., nr 14, poz.98)
• Hedfors P., 2003: Landscape architecture in the light of sound. Doctor thesis. Acta Iniv.Agric.Suecia Agraria 407. Swedish University of Agriculture Sciences, Uppsala.
• Historia mówiona, http://www.tnn.lublin.pl/himow/wywiady/
• Kapelański M., 1999: Koncepcja „pejzażu dźwiękowego” (soundscape) w pismach R. Murray’a Schafera. Instytut Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego (praca magisterska).
• Kondracki J., 2002: Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne. PWN, Warszawa.
• Kowalczyk A., 1992: Badanie spostrzegania krajobrazu multisensorycznego – podstawą kształtowania obszarów rekreacyjnych, WSP, Bydgoszcz.
• Landscapes and individual and social well-being. European Landscape Convention Report on Theme of the 2003 Workshop.Council of Europe, Strasbourg 2003.
• Michalczyk J., 2002: Krajobraz systemem informacyjnym środowiska geograficznego. Krajobrazy Dziedzictwa Narodowego, 3(11), s.19-24.
• Myczkowski Z., 1998: Zintegrowana ochrona dziedzictwa przyrodniczego, kulturowego i krajobrazowego – wejściem Polski w XXI wiek. Teki Krakowskie, t.VIII, s.81-90.
• Myga-Piątek U., 2001: Spór o pojęcie krajobrazu w geografii i dziedzinach pokrewnych. Przegląd Geograficzny, t.73, z.1-2., s. 163-176.
• Passarge S., 1924: Landeskunde und vergleichende Landschaftkunde, Zeitschrift der Gesselchaft fur Erdkunde zu Berlin.
• Pietrzak M., 1998: Syntezy krajobrazowe. Założenia, problemy, zastosowania. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań.
• Raimbault M., Dubois D., 2005: Urban soundscapes: experience and knowledge. Cities 22, 5, s. 339-350.
• Raport o stanie środowiska województwa lubelskiego w 2006 roku. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Lublin 2007.
• Richling A., 2002: Jak rozumiany jest termin krajobraz? Geografia w szkole, 3/2002. s.131-133.
• Schafer R.M., 1976: The tunning of the world. Mc Clelland and Stewart, Toronto.
• Schafer R. M., 1982: Muzyka środowiska (tłum.): D. Gwizdalanka. „Res Facta”, 9, s.8-315.
• Scotish Natural Heritage.Environment Assessment Handbook. 4th edition 2005.
• Serafin S., 2004: Sound design to enhance presnce in photorealistic virtual reality. Proceedings of the 2004 International Conf.on Auditory Display Sydney
• Sounder City. The Mayor’s Ambient Noise Strategy. Greater London Authority 2004.
• http://www.london.gov.uk/mayor/strategies/noise/docs/noise_strategy_all.pdf
• Southworth M., 1969: The sonic environment of cities. Environment and Behavior, vol.6, s. 49-69.
• Tuan Yi-Fu, 1987: Przestrzeń i miejsce, Bibl. Myśli Współczesnej, PIW, Warszawa.
• Urban and Natural soundscape design (http://www.hmmh.com/soundscape.html)
• Wojciechowski K.H., 1986: Problemy percepcji i oceny estetycznej krajobrazu. UMCS, Lublin.
• Wojciechowski K.H., 1994: O przydatności badań percepcji krajobrazu [w:] O percepcji środowiska (red.): J. Bogdanowski. Zeszyty Naukowe, 9. PAN, Komitet Naukowy Przy Prezydium PAN „Człowiek i Środowisko”, s. 109-124.
• Viollon S., Lavandier C. Drake C., 2002: Influence of visual setting on sound tratings in an urban environment. Applied Acoustic 63, s. 193-511.
• Yang W. Kang J., 2005: Soundscape and sound preferences in urban squares: a case study in Sheffield. Journal of Urban Design 10 (1), s. 61-80.