Zagrożenia frakcją respirabilną krystalicznej krzemionki w przemysłowych procesach wysokotemperaturowych

• Autorzy: Surgiewicz Jolanta , Pośniak Małgorzata

Identyfikatory

DOI

10.54215/PiMOSP/6.109.2021

Warianty tytułu

EN

Respirable fraction hazards of crystalline silica in high temperature industrial processes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące rozpoznania wielkości narażenia na krystaliczną krzemionkę występującą we frakcji respirabilnej w powietrzu na stanowiskach pracy w procesach odlewniczych. Badaniami objęto dziesięć stanowisk pracy w dwóch zakładach przemysłowych. Próbki powietrza pobierano za pomocą cyklonów umożliwiających pobranie z powietrza frakcji respirabilnej aerozolu. Krystaliczną krzemionkę oznaczano w powietrzu metodą spektrometrii w podczerwieni z transformacją Fouriera (FT-IR). Na badanych stanowiskach stwierdzono stężenia frakcji respirabilnej krzemionki przekraczające wartość normatywu higienicznego (NDS) wynoszącego w Polsce 0,1 mg/m3. Największe stężenia: 0,25 i 0,15 mg/m³ oznaczono w procesach przygotowania mas formierskich na stanowisku przerabiacza mas i czyszczenia form do odlewu oraz na stanowisku formierza maszynowego, jak również na stanowisku kadziowego pracującego przy przygotowaniu i obsłudze kadzi – 0,13 mg/m³. Stężenie frakcji respirabilnej w aerozolu krystalicznej krzemionki zależy od prowadzonego procesu z udziałem niezwiązanego piasku krzemowego i rodzaju wykonywanych czynności, w których powstaje duża ilość respirabilnego aerozolu, a także od natężenia prac wykonywanych na badanym stanowisku. Dla większości badanych stanowisk stwierdzono zagrożenie krystaliczną krzemionką na stanowiskach pracy. Wyniki badań wskazują na konieczność podjęcia środków zaradczych w celu eliminacji tego zagrożenia. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

The article presents results of research on recognition of a size of crystalline silica exposure present in respirable fraction in the workplace air at high-temperature foundry processes. The study included 10 workplaces in two factories. Air samples collected with cyclones allowing the separation of respirable air. The crystalline silica was measured in air with Fourier transform infrared spectrometry (FT-IR). High concentrations of respirable fraction of silica, exceeding the value of the hygienic standard (NDS) of 0.1 mg/m3 in Poland, were found at the studied workplaces. The largest concentration of respirable crystalline silica (0.25 mg/m³ ) was found in the processes of sand preparation of transformer masses and processes of preparing forms on a position of aformer machine – 0.15 mg/m³ and on position of a sliding and pourer forms, at astand of machine moulder, at a stand of ladle maker during preparation and operation of ladles – 0.13 mg/m³ . The amount of respirable aerosol coagulation crystalline silica in high-temperature processes depends on a type of process and is especially present in stages involving unbound silica sand. It also differs in workflow steps and intensity performed on particular workplaces, where large amount of respirable aerosol is produced. Majority of examined workplaces are exposed to high risk of occurring crystalline silica in the respirable fraction. Research results indicate the need of implementing remedial measures to eliminate the hazard. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

Słowa kluczowe

PL

respirabilna krystaliczna krzemionka; kwarc; krystobalit; spektrometria w podczerwieni z transformacją Fouriera (FT-IR); przemysłowe stanowiska pracy; narażenie zawodowe; nauki o zdrowiu; inżynieria środowiska

EN

respirable crystalline silica; quartz; cristobalite; Fourier transform-infrared spectrometry; industrial workplaces; occupational exposure; health sciences; environmental engineering

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 3 (109)
• Strony: 189--204
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., tab.

Twórcy

autor

Surgiewicz Jolanta

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa, ul. Czerniakowska 16 POLAND

• https://orcid.org/0000-0002-3936-5897

autor

Pośniak Małgorzata

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa, ul. Czerniakowska 16 POLAND

• https://orcid.org/0000-0003-1175-2024

Bibliografia

• 1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2398 z dnia 12 grudnia 2017 r. zmieniająca dyrektywę 2004/37/ WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy [Directive (EU) 2017/2398 of the European Parliament and of the Council of 12 December 2017 amending Directive 2004/37/EC on the protection of workers from the risks related to exposure to carcinogens or mutagens at work].
• 2. Koradecka D. (Międzyresortowa Komisja ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla w Środowisku Pracy [Interdepartmental Commission for Threshold Limit Values and Intensities for Agents Harmful to Health in the Working Environment]), (2020). Komunikat XII. Stanowisko Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN w sprawie wykonywania pomiarów podczas prac, w których powstaje frakcja respirabilna krzemionki krystalicznej, w odniesieniu do obowiązujących rozporządzeń: Ministra Zdrowia (DzU 2020, poz. 197) oraz Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (DzU 2018, poz. 1286 ze zm.) [Announcement XII. The position of the Interdepartmental Commission for TLV and PEL on measurements during works in which the respirable fraction of crystalline silica is formed, in relation to the applicable regulations of the Minister of Health (Journal of Laws 2020, item 197) and the Minister of Family, Labour and Social Policy Journal of Laws 2018, item 1286 as amanded)], [https://www.gov.pl/web/ gis/komunikat-xii-dotyczy-stanowiska-miedzyresortowejkomisji-ds-nds-i-ndn-w-sprawie-wykonywania-pomiarowpodczas-prac-w-ktorych-powstaje-frakcja-respirabilna-krzemionki-krystalicznej-w-odniesieniu-do-obowiazujacychprzepisow-prawa, data dostępu/available: 20.03.2021].
• 3. Ching-Tang K., Fen-Fen C., Bo-Ying B., Ta-Yuan C. (2018). Determination and prediction of respirable dust and crystallinefree silica in the Taiwanese foundry industry. Int. J. Environ. Res. Public Health 15(10), 2105.
• 4. Maciejewska A. (2001). Wolna krystaliczna krzemionka – możliwości i ograniczenia wykrywania oraz oznaczania w pyłach metodą fourierowskiej spektrometrii w podczerwieni (FT-IR) [Free crystalline sillica: possibilities and limitations of its detection and determination in dust using infrared spectrometry]. Med. Pr. 52(5), 337–341.
• 5. Maciejewska A. (2012). Respirabilna krystaliczna krzemionka: kwarc i krystobalit. Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy metodą spektrometrii w podczerwieni (FT-IR), w pastylkach z KBr [Crystalline silica: quartz and cristobalite – respirable fraction. Determination by infrared spectrometry, in KBr pellets]. Podst. Metod. Ocen. Środ. Pr. 4(74), 117–130.
• 6. Maciejewska A. (2014). Krzemionka krystaliczna: kwarc i krystobalit – frakcja respirabilna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wartości narażenia zawodowego [Crystalline silica: quartz and cristobalite – respirable fraction. Documentation of proposed values of an occupational exposure limit (OEL)]. Podst. Metod. Ocen. Środ. Pr. 4(82), 67–128.
• 7. Maciejewska A. (2015). Wpływ interferencji spektralnych na wyniki oznaczeń kwarcu metodą spektrometrii w podczerwieni [Influence of spectral interferences on the results of quartz determination by infrared spectrometry]. Med. Pr. 66(4), 497–509.
• 8. NEPSI (2006). The European Network on Silica. Podręcznik dobrych praktyk dotyczący ochrony zdrowia pracowników poprzez prawidłowe przenoszenie i użytkowanie krzemionki krystalicznej i produktów, które ją zawierają [Good practice guide on workers health protection through the good handing and use of crystalline silica and products containing it], [https://www.nepsi.eu/pl/przewodnik-dobrych-praktyk, https://www.nepsi.eu/sites/nepsi.eu/files/content/editor/ good-practice-guide/good_practice_guide_-_polish_good_ practice_guide_-_additional_task_sheets_251006_modified_ august_2016.pdf.pdf, data dostępu: 19.03.2021].
• 9. NIOSH (2002). Health effects of occupational exposure to respirable crystalline silica. NIOSH Hazard review. U.S. National Institute for Occupational Safety and Health. Publication No. 2002-129. Cincinnati, Ohio [https://www.cdc.gov/ niosh/docs/2002-129/pdfs/2002-129.pdf ?id=10.26616/ NIOSHPUB2002129, data dostępu/available: 19.03.2021].
• 10. Ojima J. (2003). Determining of crystalline silica in respirable dust samples by infrared spectrophotometry in the presence of interferences. J. Occup. Health 45, 94–103.
• 11. Omidianidost A., Ghasemkhani M., Kakooei H., Shahtaheri S.J., Ghanbari M. (2016). Risk assessment of occupational exposure to crystalline silica in small foundries in Pakdasht, Iran. Iran J. Public Health 45(1), 70–75.
• 12. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU 2018, poz. 1286 wraz z późniejszymi zmianami DzU 2020, poz. 61 [Regulation of the Minister of Family, Labour and Social Policy of June 12, 2018 on the maximum allowable concentrations and intensities of factors harmful to health in the work environment. Journal of Laws 2018, item 1286 as amended by Journal of Laws 2020, item 61].
• 13. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU 2011, nr 33. poz. 166 ze zm. [Regulation of the Minister of Health of February 2, 2011 on tests and measurements of factors harmful to health in the work environment. Journal of Laws 2011, No. 33, item 166 with amendments].
• 14. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy. DzU 2012, poz. 890 wraz z późniejszymi zmianami DzU 2021, poz. 279 ze zm. [Regulation of the Minister of Health of July 24, 2012 on chemical substances, their mixtures, agents or technological processes with carcinogenic of mutagenic effects in the work environment. Journal of Laws 2012, item 890 with later amendments, Journal of Laws 2021, item 279 with amendments].
• 15. Szeszenia-Dąbrowska N., Wilczyńska U., Sobala W. (2014). Choroby zawodowe w Polsce w 2012 r. [Occupational diseases in Poland in 2012]. Łódź, IMP.
• 16. PN-EN 689:2018 Powietrze na stanowiskach pracy – Wytyczne oceny narażenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa [Workplace atmospheres – Guidance for the assessment of exposure to chemical agents for comparison with limit values and measurements strategy].
• 17. PN-Z-04008-7:2002/Az1:2004 Ochrona czystości powietrza – Pobieranie próbek – Zasady pobierania próbek powietrza w środowisku pracy i interpretacji wyników [Air purity protection – Sampling methods – Principles of sampling in work place and interpretation of results].
• 18. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (zwane rozporządzeniem GHS). Dz. Urz. UE z dnia 31.12.2008 r., L 353 [Regulation (EC) No 1272/2008 of the European Parliament and of the Council of 16 December 2008 on classification, labelling and packaging of substances and mixtures, amending and repealing Directives 67/548/EEC and 1999/45/EC, and amending Regulation (EC) No 1907/2006. OJEU L 353].
• 19. Zalecenia dla pracodawców i służb kontrolnych dotyczące prowadzenia wymaganych prawnie rejestrów czynników rakotwórczych lub mutagennych i narażonych na nie pracowników na poziomie zakładów pracy. Aktualizacja 2020. [Recommendations to employers and regulatory authorities on keeping legally required records of carcinogens or mutagens and workers at work facility level. 2020 update] IMP [http://www.imp.lodz.pl/upload/zaklady/bezpiczenstwochemiczne/2021/zalecenia_dla_pracodawcw_i_sub_kontrolnych2020.pdf, data dostępu/available: 20.03.2021].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).