Ewolucja samorządowego prawa wyborczego oraz jego wpływ na bezpieczeństwo wyborcze w Polsce

• Autorzy: Chrzanowski Mariusz

Identyfikatory

DOI

10.37055/sbn/174751

Warianty tytułu

EN

Evolution of local electoral law and its impact on electional security in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest omówienie ewolucji samorządowego prawa wyborczego w Polsce. Wybory mają kluczowe znaczenie dla utrzymania wolnych i uczciwych społeczeństw w krajach na całym świecie. Dlatego też bezpieczeństwo wyborów i zapewnienie uczciwości, odporności i bezpieczeństwa związanych z nimi procesów ma ogromne znaczenie dla utrzymania zaufania publicznego do funkcji demokratycznej. Bezpieczeństwo wyborów chroni wszystkie elementy infrastruktury wyborczej - w tym urzędników wyborczych, sprzęt i technologię do głosowania oraz społeczność. Zapobiega potencjalnym problemom z cyberbezpieczeństwem wyborów i pomaga łagodzić zagrożenia dla bezpieczeństwa wyborów. Zabezpieczenie infrastruktury wyborczej ma kluczowe znaczenie dla utrzymania zaufania społecznego do procesu i systemu wyborczego. Przy badaniu źródeł historycznych w niniejszym artykule, wykorzystano metodę odczytywania informacji źródłowych, która jest włączona do etapu krytyki źródeł, jak i również ustalenia faktów. Zastosowano również metodę bezpośrednią i pośrednią w ustalaniu faktów na podstawie informacji źródłowych. Posłużono się w tym wnioskowaniu pewnym prawem, stanowiącym podsumowanie historyków, które mówi, że źródło jest autentyczne oraz informacje wiarygodne, to wtedy te fakty, o których te informacje mówią, w rzeczywistości istniały. W niniejszym artykule poddano również szczegółowej analizie okres od odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. do uchwalenia kodeksu wyborczego w 2011 r. z późniejszymi zmianami. Przedstawione zostały konstytucyjne i ustawowe regulacje dotyczące podstawowych zasad prawa wyborczego oraz metod ustalania wyników wyborów. Po wielu próbach zainicjowania prac legislacyjnych ogromnym sukcesem okazało się uchwalenie kodeksu wyborczego, który obejmuje przepisy wyborcze dotyczące wszystkich rodzajów wyborów w jednym akcie. Przedstawiając ewolucję prawa samorządowego warto wspomnieć o propozycjach zmian ustawodawstwa wyborczego, które zostały zawarte w dokumentach Niezależny samorządny Związek Zawodowy (NSZZ) „Solidarność”. Odbywający się w dwóch turach (5–10 września oraz 26 września–7 października 1981 r.). Niniejszy artykuł, w ocenie autora może stanowić przyczynek do dyskusji i dalszych badań w tej problematyce.

EN

The aim of the article is to indicate the evolution of local government electoral law in Poland. Elections are crucial to maintaining free and fair societies in countries around the world. Therefore, the security of elections and ensuring the fairness, resilience and security of the processes involved is of paramount importance to maintaining public trust in the democratic function. Election security protects all elements of election infrastructure – including election officials, voting equipment and technology, and the community. Prevents potential election cybersecurity problems and helps mitigate threats to election security. When examining historical sources in this article, the method of reading source information was used, which is included in the stage of source criticism and establishing facts. Direct and indirect methods were also used to establish facts based on source information. In this conclusion, a certain law was used, constituting a summary of historians, which states that if the source is authentic and the information is reliable, then the facts about which this information actually existed. Securing electoral infrastructure is crucial to maintaining public confidence in the electoral process and system. The period from Poland regaining independence in 1918 until the adoption of the Electoral Code in 2011, as amended, is analyzed in detail. Constitutional and statutory regulations regarding the basic principles of electoral law and methods of determining election results were presented. After many attempts to initiate legislative work, the adoption of the Electoral Code, which includes electoral regulations for all types of elections in one act, turned out to be a huge success. When presenting the evolution of local government law, it is worth mentioning the proposals for changes to electoral legislation, which were included in the documents of the Independent Self-Governing Trade Union (NSZZ) "Solidarity". Held in two rounds (September 5-10 and September 26-October 7, 1981). This article, in the author's opinion, may constitute a contribution to discussion and further research on this issue.

Słowa kluczowe

PL

konstytucja; samorząd terytorialny; prawo wyborcze; bezpieczeństwo; kodeks wyborczy

EN

constitution; local government; electoral law; security; electoral code

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2023
• Tom: R. 13, Nr 29
• Strony: 57--74
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz.

Twórcy

autor

Chrzanowski Mariusz

• Akademia Nauk Stosowanych w Łomży

• https://orcid.org/0000-0002-3072-9711

Bibliografia

• [1] Czaplicki, K., 2009. O potrzebie stabilności prawa wyborczego. Wybrane problemy, Toruń.
• [2] Czerw, J., 2013. Geneza polskiego samorządu gminnego na tle dziejów samorządu terytorialnego, [w:] Samorząd gminny w III Rzeczypospolitej. Doświadczenia i perspektywy, red. M. Klimek, J. Czerw, B. Więckiewicz, Lublin.
• [3] Dutkiewicz, G., 2010. Dzieje samorządu terytorialnego w Polsce po II wojnie światowej, „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych”.
• [4] Gapski, M.P., 2013. Prawo wyborcze, [w:] Synteza prawa polskiego 1918-1939, red. T. Guz, J. Głuchowski, M.R. Pałubska, Warszawa.
• [5] Honka, N., 2012. Ewolucja systemu samorządu terytorialnego w Polsce po II wojnie światowej, Wrocław.
• [6] Izdebski, H., 1998. Samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej, [w:] Samorząd terytorialny. Zagadnienia prawne i administracyjne, red. A. Piekara, Z. Niewiadomski, Warszawa.
• [7] Kallas, M., Lityński, A., 2003. Historia ustroju i prawa Polskiej Ludowej, Warszawa.
• [8] Kwiecień, S., 2004. Prawo wyborcze do ustrojowych organów gminy wiejskiej i miejskiej w świetle ustawy z 23 III 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego, „Roczniki Nauk Prawnych” t. XIV, z. 3.
• [9] Leoński, Z., 2001.Samorząd terytorialny w RP, Warszawa.
• [10] Litwin, A., 1954 Samorząd w Polsce burżuazyjno- obszarowej w latach 1918-1938, Warszawa.
• [11] Podkowski, M.,2007. Samorząd gminny w Wielkopolsce 1919-1939, Wrocław.
• [12] Skotnicki, K., 2022. Spojrzenie na konstytucyjną regulację prawa wyborczego po dwudziestu pięciu latach jej obowiązywania, „Państwo i Prawo”.
• [13] Szpringer, M., 1973.Gminne rady narodowe, Warszawa.
• [14] Szymanek, J., 2021. Wstęp do prawa wyborczego, Warszawa.
• [15] Wierzbica, A., 2014. Referendum i wybory oraz zarządzenia i uchwały jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa.
• [16] Witkowski, W., 2007. Historia administracji w Polsce 1764-1989, Warszawa.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).