The Value of Spa Parks in the Modern Health Resorts: A Case Study of the Western and Central Sudetes Spa Towns

• Autorzy: Słonina D. , Skomorowska M.

Identyfikatory

DOI

10.30825/5.ak.157.2018.60.3

Warianty tytułu

PL

Wartość parków zdrojowych we współczesnym mieście na przykładzie uzdrowisk Sudetów Zachodnich i Środkowych

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Spas are a place where patients strengthen their health. Their location and special natural values are the reason why these places have been popular ever since the beginning of their history. Particularly important, in the quick convalescence process, close contact between man and nature is ensured by nearby gardens and parks. The natural environment affects various health aspects, reducing stress, reducing pressure or supporting social relations. The work is an overview of spa parks in the Western and Central Sudetes Resorts, in terms of history and the degree of their transformation. The aim of the work was to determine possible actions for the revitalization of selected examples, in such a way that they could not only be a valuable cultural heritage but also contribute to improving the health of the patients. In the twentyfirst century, the closeness of nature seems to be an essential element of everyday life. In the given context, particular attention should be paid to parks and municipal gardens in spas, whose role is currently becoming more important and the demand for them is increasing. The importance of these complexes has changed many times over the years, which is why determining their contemporary form is extremely important. These places provide the opportunity to observe and perceive wildlife, improving the quality of life, being an important place both in the treatment process and in everyday life.

PL

Uzdrowiska są miejscem, w którym chorzy mają wzmacniać swoje zdrowie. Lokalizacja i szczególne walory przyrody są powodem, dla którego miejsca te od początku swojej historii cieszą się popularnością. Szczególnie istotny, w szybkim procesie rekonwalescencji, bliski kontakt człowieka z przyrodą zapewniają okoliczne ogrody i parki. Środowisko naturalne oddziałuje bowiem na różne aspekty zdrowotne, redukując stres, obniżając ciśnienie czy wzmacniając relacje społeczne. Praca stanowi przegląd parków zdrojowych w uzdrowiskach Sudetów Zachodnich i Środkowych pod względem historycznym oraz stopnia ich przeobrażenia. W pracy pojęto próbę określenia możliwych działań rewitalizacji wybranych przykładów, w taki sposób, aby mogły one stanowić nie tylko cenne dziedzictwo kulturowe, ale także przyczynić się do polepszenia aspektu zdrowotnego kuracjuszy. W dobie XXI wieku bliskość przyrody zdaje się być istotnym elementem codziennego życia. W danym kontekście należałoby zwrócić szczególną uwagę na parki i ogrody miejskie w uzdrowiskach, których rola i zapotrzebowanie obecnie wzrastają. Oblicze tych założeń na przestrzeni lat wielokrotnie się zmieniało, dlatego też określenie ich współczesnej formy jest niezwykle ważne. Miejsca te stwarzają bowiem możliwość obserwacji i odbierania przyrody, poprawiając jakość życia, stanowiąc ważne miejsce zarówno w procesie leczenia, jak i w codziennym życiu.

Słowa kluczowe

EN

spa towns; spa park; healing landscape; Western Sudetes Mountains; Central Sudetes Mountains

PL

uzdrowisko; park zdrojowy; krajobraz leczniczy; Sudety Zachodnie; Sudety Środkowe

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
• Czasopismo: Architektura Krajobrazu
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 3
• Strony: 20--37
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Słonina D.

• Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska

autor

Skomorowska M.

• Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska

Bibliografia

• 1. Balińska G., 1991. Uzdrowiska dolnośląskie. Problemy rozwoju i ochrony wartości kulturowych do II wojny światowej. Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, 133-184.
• 2. Bernat S., 2017. Potencjał parków uzdrowiskowych w Polsce dla rozwoju turystyki. Studia i Materiały CEPL w Rogowie, 52 (3), 37-44.
• 3. Brown B., Aaron M., 2001. The politics of nature [in:] J. Smith (ed.), The rise of modern genomics, 3rd edn. Wiley, New York, 230-257.
• 4. Crebbin-Bailey J., Harcup J., Harrington J., 2005. The Spa Book: The Official Guide to Spa Therapy, Cengage Learning EMEA, 5-20.
• 5. Dziedziniec A., Majkowska-Gadomska J., 2017. Znaczenie oraz wykorzystanie roślin warzywnych i ziół w terapii [w:] B. Płoszaj-Witkowska (red.), Hortiterapia. Wydawnictwo UWM, Olsztyn, 11-27.
• 6. Falkiewicz A., Starzewska M., 1975. Uzdrowiska dolnośląskie i ich okolice. Balneologia - historia - przyroda - sztuka. Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 7-17, 32-56.
• 7. Gesler W., 2003. Healing Places. Rowman and Littlefield Publishers, Inc, Oxford, 3-7.
• 8. Gminny Program Rewitalizacji Uzdrowiskowej Gminy Miejskiej Szczawno-Zdrój na lata 2016-2025, Szczawno-Zdrój, 28.
• 9. Grahn P., Strigsdotter U., 2003. Landscape planning and stress, Urban For Urban Green, 2, 1-18.
• 10. Hadzik A., 2009. Turystyka zdrowotna uzdrowisk. Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki, Katowice, 335.
• 11. http://www.gmina.rabka.pl/main/projekty_unijne/KOMPLEKSOWA-REWITALIZACJA-PARKU-ZDROJOWEGO/idn:1419 (dostęp: 10.02.2019 r.).
• 12. Krupa J., Wołowiec T., 2010. Uzdrowiska Polski Wschodniej wobec wyzwań rozwojowych - turystyka zrównoważona [w:] Hermaniuk J., Krupa J. (red.), Współczesne trendy funkcjonowania uzdrowisk - klastering. WSIiZ, Rzeszów.
• 13. Mackaman D.P., 1998. Leisure Settings, Bourgeois Culture, Medicine and the Spa in Modern France, University of Chicago Press, 137-141.
• 14. Madeyski A., 1979. Podstawy inżynierii uzdrowiskowej, Warszawa, 140-147.
• 15. Płachta O., 2014. Uzdrowiskowa przestrzeń publiczna w wybranych miejscowościach Dolnego Śląska. Współczesne problemy i kierunki badawcze w geografii, 2, 143-153.
• 16. Prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla dzielnicy Cieplice w Jeleniej Górze, wrzesień 2006, 34.
• 17. Rzeszotarska-Pałka M., 2016. Dwa parki w Świnoujściu - dwie historie: dawna i współczesna. Czasopismo Techniczne Architektura, 1-A, 246-247.
• 18. Sachs N.A., 1999. Psychiatric hospitals [in:] Cooper Marcus C., Barnes M. (ed.) Healing Gardens: Therapeutic Benefits and Design Recommendations, Wiley, 235-323.
• 19. Ulczycka-Walorska M., 2017. Znaczenie oraz wykorzystanie roślin warzywnych i ziół w terapii [w:] Płoszaj-Witkowska B. (red.), Hortiterapia. Wydawnictwo UWM, Olsztyn. 11-27.
• 20. Winchester M., Mcgrath J., 2017. Therapeutic landscapes. Anthropological perspectives on health and place. Medicine Anthropology Theory, 4:1, 1-10.
• 21. Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Świeradów-Zdrój. Część I - Uwarunkowania. Część II - Kierunki, Świeradów-Zdrój, 2012, 22.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).