Odpowiedzialność materialna pracowników na gruncie Kodeksu pracy

• Autorzy: Kornaszewska J.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0010.1630

Warianty tytułu

EN

Material responsibility of employees: the Labour Code

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jednym z istotnych problemów z dziedziny prawa pracy jest odpowiedzialność pracowników za mienie powierzone mu przez pracodawcę. Nie zawsze pracownik wykonuje pracę w taki sposób, w jaki chciałby tego jego pracodawca. We wszystkich sferach życia gospodarczego może dojść do różnego rodzaju zdarzeń skutkujących wyrządzeniem szkody przez pracowników, czy to samemu pracodawcy, czy osobom trzecim. Pracodawca z tytułu szkody powstałej z winy pracownika może dochodzić jej naprawienia na drodze polubownej lub postępowania sądowego. Czasem w związku z naruszeniem obowiązków pracowniczych przez pracownika, które było powodem zaistnienia szkody, pracodawca postanawia rozstać się z pracownikiem rozwiązując z nim umowę o pracę. Nawet jednak, gdy pracodawca zwolni pracownika za wypowiedzeniem lub w trybie art. 52 k.p., pozostaje problem wyegzekwowania należności z tytułu naprawienia szkody. Pracownik, który wskaże i udowodni okoliczności, wskutek których szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, może uwolnić się od odpowiedzialności. Istnieje również możliwość wyłączenia odpowiedzialności pracownika za całość lub część szkody, jaka powstała w mieniu mu powierzonym. Odpowiedzialność pracownika za mienie powierzone mu przez pracodawcę ma również istotny związek z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy (bhp). Pracownik, który lekceważy przepisy i zasady bhp, musi liczyć się z konsekwencjami w postaci pociągnięcia go do odpowiedzialności porządkowej, wypowiedzenia umowy o pracę, a nawet rozwiązania jej bez wypowiedzenia z jego winy (art. 52 § 1 pkt. 1 k p ).

EN

Employees' responsibility for property entrusted to them by the employer is a major problem in the field of labour law. Employees do not always perform their work the way their employer would like them to. In all areas of economic life, employees' actions can result in damage sustained by the employer or third parties. If an employee is at fault the employer can seek the damage to be redressed either out-of-court or in court. Sometimes, breach of employment duties, which caused damage, can make the employer decide to terminate employment. Even if the employer terminates employment with notice or under art 52 of Poland's Labour Code, it is still necessary to collect payment as damages, which the employee should cover. Employees who will identify and prove circumstances, which have resulted in damage due to reasons beyond their control may be released from their liability. It is also possible to limit employees' liability for all or part of the damage to property entrusted to them Employees' responsibility for property entrusted to them by the employer is strongly related to the provisions and principles of occupational safety and health (OSH). Employees who ignore the provisions and principles of OSH have to reckon with the consequences in the form of being held responsible, having their employment terminated or even having their employment terminated with out notice due to their fault (art. 52 §1 point l of Poland's Labour Code).

Słowa kluczowe

PL

pracownik; pracodawca; mienie; korzyść; strata rzeczywista; wina umyślna; wina nieumyślna; odpowiedzialność powszechna; odpowiedzialność materialna; odpowiedzialność kwalifikowana; wyłączenie odpowiedzialności; prawo pracy

EN

employee; employer; property; benefit; actual loss; deliberate fault; inadvertent fault; universal resposibility; material responsibility; qualified responsibility; disclaimer of liability; labour law

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 7
• Strony: 21--25
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz.

Twórcy

autor

Kornaszewska J.

• Doktorantka Uniwersytetu Warszawskiego

Bibliografia

• [1] Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 1986 r., sygn.akt: II PZP32/86, OSNCP 1987 nr2-3, poz. 36, Legalis nr 25343
• [2] Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.2016.1666 j.t.)
• [3] Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 grudnia 1975 r., sygn. V PZP 13/75, OSNCP 1976, nr 2, poz. 19 i Patulski W. Pracownicza odpowiedzialność odszkodowawczo. Komentarz, CH. Beck, Warszawa 2006
• [4] Osajda K. Kodeks cywilny Komentarz, wyd. 16,2017
• [5] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 1989 r., sygn. akt: I PRN 1/89, OSP 1990 nr 7, poz. 279, Legalis 26590
• [6] Sobczyk A. Kodeks pracy Komentarz, wyd. 3,2017
• [7] Wratny J. Kodeks pracy Komentarz, 2004
• [8] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 1981 r., sygn. akt: IV PR 350/81, OSNCP 1982 nr 4, poz. 65, Rzeczp., Legalis nr 22880
• [9] Walczak K. Kodeks pracy Komentarz, wyd. 11, 2013
• [10] Świątkowski A.M. Kodeks pracy Komentarz, wyd. 5, Warszawa 2016
• [11] Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 grudnia 1975 r., sygn.akt: V PZP 13/75, OSNCP 1976 nr 2, poz. 19, MoP 1976 nr 10, PiZS 1976 nr 6, str.19, Rzeczp., Legalis nr 19187
• [12] Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 1987 r., sygn.akt: I PZP 54/87, OSNCP 1989 nr 9, poz. 132, Legalis nr 26113
• [13] Barzycka-Banaszczyk M. Kodeks pracy Komentarz, Warszawa 2008
• [14] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 stycznia 1975 r., I PR 189/74, OSNC 1975, Nr9, poz. 139 z krytyczną glosą Liszcz T. i aprobującą Rejman S. NP 1976, Nr 4, s. 658 i 662
• [15] Muszalski W. Kodeks pracy Komentarz, wyd. 6,2007
• [16] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 1984 r., sygn. akt: IV PR 17/84, OSNC 1984, Nr 10, poz. 178, Legalis nr 24106
• [17] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 1979 r., sygn. akt: IV PR 296/79, OSNCP 1980 nr 4, poz. 74, OSPiKA 1981 nr 2, poz. 23, Ser. Pod. 1980 nr 6, str. 36, Legalis nr 21710
• [18] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 października 1974 r. w sprawie wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników za powierzone mienie (Dz.U. 1996 r. Nr 143 poz. 663)
• [19] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 1979 r., sygn. akt: IV PR 164/79 z glosą Piekarskiego M, PiP 1980, Nr 4
• [20] Uzasadnienie do Wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 lutego 2005 r., sygn. akt: III APa 104/04, OSA 2006 nr 1, poz. 1, str.73, PPr. 2006 nr3, str.37, Rzeczp., Legalis nr 70890
• [21] Walczak K. Kodeks pracy. Komentarz, wyd. 21, 2016
• [22] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2009 r., sygn. akt: I PK 87/09, MoPr 2010 nr 6, Legalis nr 226139
• [23] Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23 kwietnia 2014 r., sygn. akt: IIIAPa 3/14, OSA 2015 nr 1, poz. 1, www.orzeczenia.ms.gov.pl, Legalis Nr 992865

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).