Ditlenek azotu i ditlenek siarki : metoda oznaczania z zastosowaniem próbników pasywnych

• Autorzy: Kalina A.

Warianty tytułu

EN

Nitrogen dioxide and sulphur dioxide : determination with passive sampling sorbent desorption method

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ditlenek azotu jest czerwonobrunatnym gazem o charakterystycznym zapachu i masie cząsteczkowej 46,01. Podczas chłodzenia związku poniżej temperatury wrzenia (21,15°C) ciecz staje się coraz jaśniejsza, w końcu bezbarwna i krzepnie w temperaturze -9,3 °C na bezbarwne kryształy. Gęstość ditlenku azotu w temperaturze 20 °C (ciecz) wynosi 1,448 g/ml. Temperatura krytyczna 158,2 °C, ciśnienie krytyczne 10,13 MPa. Ditlenek azotu jest wykorzystywany do produkcji kwasu azotowego i siarkowego, w procesie nitrowania związków organicznych, produkcji materiałów wybuchowych oraz w przemyśle celulozowym. Ditlenek azotu występuje w powietrzu na stanowisku pracy w postaci par i działa drażniąco głównie na płuca, powodując ich obrzęk. W słabszym stopniu oddziałuje na oczy i górne drogi oddechowe, wpływa na obniżenie ciśnienie krwi, powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych i zwyrodnienie mięśnia sercowego, a także wywiera działanie narkotyczne na układ nerwowy. Objawy towarzyszące zatruciu ostremu to: kaszel, podrażnienie błon śluzowych jamy ustnej, nosa, oczu, a w następnym etapie duszności i bóle mięśni w czasie oddychania, sinica, ostry obrzęk płuc i zgon. Pierwszymi objawami w przypadku zatruć przewlekłych są: długotrwały, lekki kaszel, zapalenie spojówek, białe naloty na dziąsłach i w gardle, później poczucie lęku i osłabienie, podwyższona temperatura, zaburzenia przemiany materii, osłabienie mięśnia sercowego oraz zaburzenia układu nerwowego. Wyczuwalne powonieniem człowieka stężenie NC>2 wynosi 0,23 mg/m3. W rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. nr 79, póz. 513) określono wartości dopuszczalnych stężeń dla tlenków azotów: NDS na poziomie 5 mg/m3, a NDSCh - 10 mg/m3.

EN

The method combines passive sampling and ion chromatography for the determination of nitrogen dioxide and sulphur dioxide in workplace air. The products of absorption are nitrites and sulphates. Both 8-hour and 30-minute exposure periods are possible. The lower determination levels for 8-hour and 30-minule exposure periods for nitrogen dioxide are respectively.

Słowa kluczowe

PL

ditlenek azotu; ditlenek siarki; wartości NDS i NDSCh

EN

nitrogen dioxide; sulphur dioxide; MAC values

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2000
• Tom: Nr 3 (25)
• Strony: 65--71
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., tab.

Twórcy

autor

Kalina A.

• Instytut Chemii i Technologii Nieorgetnicznej Politechniki Krakowskiej, 31-155 Kraków ul. Warszawska 24

Bibliografia

• 1. Blasiak E., Bobrownicki W. (1956) Technologia związków azotowych. T. III. Warszawa, PWT, 962 - 963.
• 2. Dreisbach R. H.(1982) Vademecum zatruć. Warszawa, PZWL.
• 3. Krochmal D., Kalina A. (1997): A method of nitrogen dioxide and sulphur dioxide determination in ambient air using passive samplers and ion chromatography. Atmospheric Environment 31, 3473-3479.
• 4. Krochmal D., Kalina A., Kalina K., Szlachta T., Paśnik A., Plata D. (1996) Opracowanie metod oznaczania zanieczyszczeń powietrza na stanowisku pracy z użyciem pasywnego pobierania próbek. Sprawozdanie z I punktu kontrolnego zadania badawczego nr II.7.7 realizowanego w ramach strategiczne go programu rządowego SPR-1 pn.: Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia człowieka w środowisku pracy (maszynopis).
• 5. The MERCK Index (1996) An encyclopedia of chemicals, drugs, and biologicals. 12 ed. MERCK&CO.,Inc.
• 6. PN-89(Z-04008/07 Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Zasady pobierania próbek powietrza w środowisku pracy i interpretacja wyników.
• 7. Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Dz.U. nr 79, poz. 513.
• 8. Ryng M. (1985) Bezpieczeństwo techniczne w przemyśle chemicznym - poradnik. Warszaw WNT.
• 9. Seńczuk W. (1994) Toksykologia - podręcznik dla studentów farmacji. Warszawa, PZWL.
• 10. Siuta J., Rejman-Czajkowska M. (1980) Siarka w biosferze. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.