Zestawy odzieżowe z funkcją termoregulacji dla ratowników górniczych

• Autorzy: Łężak Krzysztof , Bartkowiak Grażyna , Greszta Agnieszka , Dąbrowska Anna , Krzemińska Sylwia , Makowski Krzysztof , Młynarczyk Magdalena

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0013.2788

Warianty tytułu

EN

Clothing sets with thermoregulation function for mine rescuers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca ratowników górniczych wiąże się z wieloma zagrożeniami o charakterze ekstremalnym, w tym trudnymi warunkami klimatycznymi. Jednocześnie stosowana przez nich odzież i układy chłodzące wciąż są zbyt mało efektywne w odprowadzaniu nadmiaru ciepła z organizmu, co niekiedy prowadzi do przegrzania, a w konsekwencji śmierci ratownika na skutek udaru cieplnego. Czynniki te stanowiły impuls do podjęcia prac w kierunku opracowania nowych, efektywnych pod względem chłodzenia i właściwości ochronnych, zestawów odzieżowych dla ratowników górniczych. W publikacji zaprezentowano dwa alternatywne zestawy odzieżowe opracowane w ramach projektu RESCLO, złożone z wierzchniej odzieży ochronnej, stosowanej wraz z jednym z dwóch wariantów bielizny, tj. z wkładami z materiałów przemiany fazowej (PCM) lub z układem chłodzenia zasilanym powietrzem z butli sprężonego powietrza. Rozwiązania te zapewniają kompatybilność z wyposażeniem dodatkowym ratownika oraz dają możliwość doraźnego konfigurowania zestawów odzieżowych w zależności od warunków prowadzenia akcji i występujących zagrożeń. Badania laboratoryjne wykazały, iż w zależności od badanego wariantu zastosowane rozwiązania termoregulacyjne umożliwiają odprowadzanie ciepła z ciała ratownika na poziomie nawet ok. 30 W/m2, co korzystnie wpłynie na bezpieczeństwo ratowników górniczych podczas akcji oraz wydłużenie bezpiecznego czasu ich pracy w podziemnym środowisku gorącym.

EN

Mine rescuers’ work is associated with many extreme hazards, including difficult climatic conditions. At the same time, the clothing cooling systems that they use are still too ineffective in terms of dissipating excess heat factors constituted an impulse to undertake work towards the development of new, effective in terms of cooling and protective properties, clothing sets for mine rescuers. This publication presents two alternative clothing sets developed in the RESCLO project, made up of outer protective clothing, used along with one of the two underwear variants, ie. underwear with inserts with phase change material (PCM) or underwear with air-fed cooling system from the air receiver. These solutions ensure compatibility with the additional equipment of the rescuer and provide the possibility of ad hoc configuration of clothing sets depending on the conditions of the action and the threats. Laboratory tests have shown that depending on the tested variant, the thermoregulatory solutions used allow for heat dissipation from the rescuer's body at the level of up to 30W/m2,which will have a positive effect on the safety of mine rescue during the operation and extend their sale working time in the underground hot environment.

Słowa kluczowe

PL

odzież ochronna; ratownictwo górnicze; ratownik górniczy; komfort; bielizna chłodząca; materiały przemiany fazowej

EN

protective clothing; mining rescue; mine rescuer; comfort; cooling underwear; phase change materials

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 7
• Strony: 21--25
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys.tab.

Twórcy

autor

Łężak Krzysztof

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa, Polska

autor

Bartkowiak Grażyna

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa, Polska

autor

Greszta Agnieszka

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa, Polska

autor

Dąbrowska Anna

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa, Polska

autor

Krzemińska Sylwia

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa, Polska

autor

Makowski Krzysztof

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa, Polska

autor

Młynarczyk Magdalena

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa, Polska

Bibliografia

• [1] Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Główny Urząd Statystyczny, 2018.
• [2] DRENDA, J. Ocena bezpieczeństwa klimatycznego górników w gorących środowiskach kopalń głębokich [Evaluation of the climatic safety of miners working in hot environments in deep mines]. Prace Naukowe GIG Górnictwo i Środowisko, Kwartalnik nr II, Wydanie Specjalne, 2007,101-109.
• [3] DRENDA, J. Ocena klimatycznych warunków pracy górników w polskich kopalniach węgla kamiennego i rudy miedzi [Evaluation of the climatic safety of miners working in the Polish coal and copper mines]. Górnictwo i Geologia 2012,7,3:19-35.
• [4] BARTKOWIAK, G., DĄBROWSKA, A. Indywidualne układy chłodzące organizm podczas pracy w gorącym środowisku [Individual cooling systems reducing body heat during work in a hot environment]. Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka 2013,3:12-15.
• [5] GAO, C., KUKLANE, K. and HOLMER, I. Effects of temperature gradient on cooling effectiveness of PCM vests in an extremely hot climate. The 13th International Conference on Environmental Ergonomics, Boston, USA, 2009.
• [6] BENNETF, B.L. et al. Comparison of two cool vests on heat-strain reduction while wearing a firefighting ensemble. European Journal of Applied Physiology 1995,70:322-328.
• [7] REINERTSEN, R.E. et al. Optimizing the performance of phase change material in personal protective clothing systems. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics 2008,14:43-53.
• [8] CHOI, J.W., KIM, M.J. and LEE J.Y. Alleviation of heat strain by cooling different body areas during red pepper harvest work at WBGT 33 °C. Industrial Health 2008,46:620-628.
• [9] BARTKOWIAK, G., DĄBROWSKA,A. and MARSZAŁEK, A. Analysis of the thermoregulation properties of PCM garments on the basis of ergonomic test. Textile Research Journal 2011,83,2:148-159.
• [10] CALDWELL,J.N. The interaction of the thermal environment, clothing and auxiliary body cooling in the workplace, Msc-Res thesis, School of Health Science, University of Wollongong, 2008, http://ro.uow.edu.au/theses/765.
• [11] SMITH, D.L. and PETRUZELLO,S.J. Selected Physiological land Physiological responses to live-fire drills in different con figuration of firefighting gear. Ergonomics 1998,41:1141-1154.
• [12] VALLERAND, A.L. et al. Heat balance of subjects wearing protective clothing with liquid or air cooled vest. Aviation, Space and Environmental Medicine 1991,63,5:383-391.
• [13] BARTKOWIAK, G. i inni. Odzież ochronna i bielizna dla ratowników górniczych-wymagania ochronne [Protective clothing and underwear for mine rescuers - safety requirements]. [w:] MUSIOŁ, D., PIERZYNA, R (red.). Poprawa bezpieczeństwa pracy w kopalniach. Teoria i praktyka. Gliwice: Politechnika Śląska, 2014.
• [14] PN-EN 11612:2015-11 Odzież ochronna - Odzież do ochrony przed czynnikami gorącymi i płomieniem - Minimalne wymagania dotyczące skuteczności.
• [15] PN-EN 1149-5:2009 Odzież ochronna - Właściwości elektrostatyczne - część 5: Wymagania materiałowe i konstrukcyjne.
• [16] KRZEMIŃSKA, i inni. Odzież ochronna dla ratowników górniczych. Przegląd Włókienniczy -Włókno, Odzież, Skóra 2018,4:27-34.
• [17] MARSZAŁEK, A., BARTKOWIAK, G., DĄBROWSKA A., KRZEMIŃSKA, S., ŁĘŻAK, K., MAKOWSKI, K., BUGAJSKA, J. 2017. Mine rescuers beat bad during the expenditure of physical effort in a hot environment. Rusing ventilated underwear and selected breathing apparatus. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics 2017,24,1:1-11.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).