The activities of the Polish Army for safety in Eastern Małopolska in the first years of the existence of the Second Polish Republic : 1921-1925

• Autorzy: Ostanek A. A.

Warianty tytułu

PL

Działalność Wojska Polskiego na rzecz bezpieczeństwa w Małopolsce Wschodniej w pierwszych latach istnienia II Rzeczypospolitej : 1921-1925

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Presented research is characterized by the chronological-problem approach to content. The main research problem of this article focuses on place and role and activities of the Armed Forces of the Polish Republic in the process of holding the internal security in the area of Eastern Małopolska in the first half of the 1920s. The initial turning point was the signing of the Treaty of Riga in 1921 and the transition of the army to a peaceful activities, and the final one in 1925, in which an order was issued limiting the use of the army to activities that should be carried out by the State Police. During this period, soldiers from the Polish Army were used in battles with organized banditry, sabotage and subversive actions, which were repeated quite often, and which the police was not able to effectively counteract. All military actions were always carried out in close consultation with representatives of civilian field authorities on the principle of assistance. The army, however, had extensive powers with ad hoc jurisdiction, and the possibility of issuing and carrying out death sentences, also for crimes against property. The source basis of this research is the material from the archives in Poland and Ukraine, as well as literature and the local press.

PL

Pracę charakteryzuje chronologiczno-problemowe ujęcie treści. Głównym problemem badawczym pracy jest rola, jaką odegrało Wojsko Polskie w procesie utrzymania właściwego poziomu bezpieczeństwa na obszarze Małopolski Wschodniej w I połowie lat 20. Cezurę początkową stanowi podpisanie traktatu ryskiego w 1921 r. i przejście armii na stopę pokojową, końcową zaś rok 1925, w którym wydano rozkaz ograniczający możliwości używania wojska do działań, które powinna realizować Policja Państwowa. W okresie tym żołnierzy WP wykorzystywano w walkach ze zorganizowanym bandytyzmem oraz akcjami sabotażowo-dywersyjnymi, które powtarzały się dość często, a stworzona dopiero policja nie była w stanie skutecznie im przeciwdziałać. Całość akcji wojskowych zawsze realizowana była w ścisłym porozumieniu z przedstawicielami cywilnych władz terenowych na zasadzie udzielanej asystencji. Wojsko posiadało jednak szerokie uprawnienia z sądownictwem doraźnym, z możliwością wydawania i wykonywania wyroków śmierci także za przestępstwa przeciw mieniu. Podstawę źródłową niniejszej pracy stanowią materiały archiwalne zgromadzone w archiwach w Polsce i na Ukrainie oraz literatura przedmiotu i lokalna prasa.

Słowa kluczowe

EN

Polish Army; Eastern Małopolska; security; assistance; sabotage; diversion

PL

Wojsko Polskie; Małopolska Wschodnia; bezpieczeństwo; asystencja; sabotaż; dywersja

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2018
• Tom: R. 8, Nr 14
• Strony: 193--205
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz.

Twórcy

autor

Ostanek A. A.

• Wojskowa Akademia Techniczna

Bibliografia

• [1] Centralne Archiwum Wojskowe W Warszawie – Central Military Archive In Warsaw (Caw) : Samodzielne Referaty Informacyjne Dowództw Okręgów Korpusów; Oddziały Piechoty; Dowództwa Okręgów Korpusów; Dywizje i Brygady Piechoty.
• [2] Дepжaвний Apxiв Львiвcькoї Oблacтi – State Archives Of Lwów Region : Komenda Powiatowa Policji Państwowej we Lwowie.
• [3] Дepжaвний Apxiв Iвaнo-Фpaнкiвcькoї Oблacтi – State Archives Of Iwano-Frankiwsk Region (Daifo) : Dowództwo 11. Dywizji Piechoty; Urząd Wojewódzki w Stanisławowie.
• [4] Dziennik Rozkazów MSWojsk. 1924.
• [5] Dziennik Ustaw RP 1924.
• [6] Reichsgesetzblatt vom 24. April 1854, Nr 111.
• [7] Rocznik Statystyki Rzeczypospolitej Polskiej 1924.
• [8] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom XIII. Województwo lwowskie, Warszawa 1924.
• [9] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom XIV. Województwo stanisławowskie, Warszawa 1923.
• [10] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom XV. Województwo tarnopolskie, Warszawa 1923.
• [11] „Gazeta Lwowska” 1924.
• [12] „Kurjer Stanisławowski” 1922.
• [13] „Kurjer Lwowski” 1924.
• [14] Dziesięciolecie wojsk VI Okręgu Korpusu, Lwów 1928.
• [15] Grodzicki L. (red.), Rocznik Ziem Wschodnich i kalendarz na rok 1937, Warszawa 1936.
• [16] Hryciuk G., Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931-1948, Toruń 2005.
• [17] Kośmider T., Toruński Inspektorat Armii w systemie obronnym państwa polskiego w latach 1921-1939, Warszawa 2009.
• [18] Kulińska L., Działalność terrorystyczna i sabotażowa nacjonalistycznych organizacji ukraińskich w Polsce w latach 1922-1939, Kraków 2009.
• [19] Lenartowicz S. (red.), Przewodnik po Polsce w 4 tomach, t. 2: Polska południowo-wschodnia, Warszawa 1937.
• [20] Orłowicz M., Przewodnik po Lwowie, Lwów–Warszawa 1925.
• [21] Ostanek A.A., VI Lwowski Okręg Korpusu w dziejach wojskowości polskiej w latach 1921-1939, Warszawa 2013.
• [22] Ostanek A. A., Wydarzenia 1930 roku a bezpieczeństwo II Rzeczypospolitej, Warszawa 2017.
• [23] Prus-Faszczewski T., Małopolska Wschodnia a obronność państwa, Warszawa 1939.
• [24] Stawecki P., Polityka wojskowa Polski 1921-1926, Warszawa 1981.
• [25] Włodarkiewicz W., Przedmoście Rumuńskie 1939, Warszawa 2012.
• [26] Wojciechowski J.S., 40 pułk piechoty, Pruszków 2007.
• [27] Wyszczelski L., Od demobilizacji do zamachu majowego. Wojsko Polskie w latach 1921-1926, Warszawa 2007.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).