Zawartość rtęci w osadach dennych rzek Rudawa i Prądnik

• Autorzy: Klojzy-Karczmarczyk B. , Mazurek J.

Warianty tytułu

Mercury content in the bottom sediments from the Rudawa and Prądnik rivers

• Konferencja: VI Konferencja „Modelowanie przepływu wód podziemnych” Ciechocinek, 16–18.11.2014
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Aquatic ecosystems, including river sediments, are particularly vulnerable to contamination with mercury compounds. One of the most visible effects of increased mercury pollution are changes in the concentration of this element in the bottom sediments of rivers that collect surface water from industrial areas, where numerous sources of mercury emissions are found. The aim of the study conducted in 2014, was to assess mercury contamination of the bottom sediments in the Rudawa and Pr¹dnik rivers in areas with different land use: urban-industrial and agricultural, and thus to recognize the possibility of a potential threat to the environment including the groundwater. For the purpose of comparison, results of research conducted by the authors for the Chech³o river bottom sediments in 2007 were used. Mercury contamination of bottom sediments of the Rudawa, Pr¹dnik rivers and the previously studied Chech³o river is characterized by considerable diversity and variability from the spring to their mouth. The highest mercury contamination was found in the sediments of the Chech³o river, especially in the mining area. Average mercury content in the sediments of the Chech³o river is 0.380 mg/kg. The studies have shown the lowest mercury content in the Rudawa river sediments, where the mean values are between 0.066 mg/kg and 0.071 mg/kg, depending on the depth of sampling. The mean levels of mercury in the sediments of the Pr¹dnik river are higher at between 0.203 and 0.246 mg/kg. Mercury contamination in the river Pr¹dnik’s sediments increases in the lower course, particularly in the vicinity of Krakow metropolitan area. No observed a clear correlation between total mercury content in the test samples and the share of silt and clay fractions in the bottom sediments.

Słowa kluczowe

PL

rtęć; osady denne rzeki; rzeka Rudawa; rzeka Prądnik; wody podziemne

EN

mercury; river bottom sediments; Rudawa river; Prądnik river; groundwater

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2015
• Tom: Vol. 63, nr 10/1
• Strony: 820--24
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Klojzy-Karczmarczyk B.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk, ul. Wybickiego 7, 31-261 Kraków

autor

Mazurek J.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk, ul. Wybickiego 7, 31-261 Kraków

Bibliografia

• 1. BOJAKOWSKA I. & GLIWICZ T. 2008 - Trace metals in sediments of the Warta River Basin. Polish Geol. Inst. Spec. Paper, 24: 23-28.
• 2. BOJAKOWSKA I. & SOKOŁOWSKA G. 1998 - Geochemiczne klasy czystości osadów wodnych. Prz. Geol., 46 (1): 49-54.
• 3. BOJAKOWSKA I., DOBEK P. & WOŁKOWICZ S. 2010 - Pierwiastki śladowe w osadach Kanału Bydgoskiego. Górnictwo i Geologia, 5 (4): 41-50.
• 4. BOSZKE L. & KOWALSKI A. 2006 - Spatial Dystribution Mercury in Bottom Sediments and Soils from Poznań, Poland. Pol. J. Environ. Stud., 15 (2): 211-218.
• 5. BOSZKE L., KOWALSKI A., GŁOSIŃSKA G., SZAREK R. & SIEPAK J. 2003 - Environmantal Factors Affecting Speciation of Mercury in the Bottom Sediments; an Overview. Pol. J. Environ. Stud., 12 (1): 5-13.
• 6. CHOMA-MORYL K. & RINKE M. 2005 - Ocena możliwości sorpcyjnych Cd i Pb przez wybrane grunty spoiste z terenu Dolnego Śląska (Polska) w aspekcie ich wykorzystania do uszczelniania składowisk odpadów. Gosp. Sur. Miner., 21(2): 69-82.
• 7. HOKANSON L. 1980 - Ecological risk index for aquatic pollution control, a sedimentalogical approach. Water Research 14; 975-1001.
• 8. KABATA-PENDIAS A. & PENDIAS H. 1993 - Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN, Warszawa.
• 9. KLOJZY-KARCZMARCZYK B. & MAZUREK J. 2005 - Rtęć w strefie aeracji otoczenia drogi krajowej 79 na odcinku Chrzanów-Kraków. [W:] Współczesne Problemy Hydrogeologii, XII: 337-343.
• 10. KLOJZY-KARCZMARCZYK B. & MAZUREK J. 2007 - Rtęć w osadach dennych rzeki Chechło w strefie zasilania poziomu triasowego. [W:] Współczesne Problemy Hydrogeologii, XIII (3): 563-570.
• 11. KLOJZY-KARCZMARCZYK B. 2014 - Zmienność zawartości rtęci w poszczególnych frakcjach gruntów z otoczenia odcinka obwodnicy Krakowa. Rocz. Ochr. Śr., 16: 363-375.
• 12. LEŚNIEWSKA E., SZYNKOWSKA M. I. & PARYJCZAK T. 2009 - Główne źródła rtęci w organizmach ludzi nie narażonych zawodowo. Rocz. Ochr. Śr., 11: 403 -419.
• 13. MACIOSZCZYK A. & DOBRZYŃSKI D. 2002 - Hydrogeochemia strefy aktywnej wymiany wód podziemnych. PWN, Warszawa.
• 14. Mapa głównych zbiorników wód podziemnych (wg stanu NAG na marzec 2012 r.) na terenie Polski w skali 1 : 50 000 [http://epsh.pgi.gov.pl/epsh/]. PIG-PIB.
• 15. MAZUREK J. 2001 - Występowanie rtęci w środowisku przyrodniczym oraz sposoby jej oznaczania. Czasopismo Techniczne, Kraków.
• 16. PASIECZNA A. 2003 - Atlas zanieczyszczeń gleb miejskich w Polsce. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 17. ROZPORZĄDZENIE Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 roku w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. Dz.U. z 2002 r. Nr 165, poz. 1359.
• 18. ROZPORZĄDZENIE Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych. Dz.U. z 2011 r. Nr 257, poz. 1545.
• 19. RUBIN H., RUBIN K., SIODŁAK A. & SKUZA P. 2011 - Ocena zanieczyszczenia wybranymi metalami i metaloidami osadów dennych rzeki Stoły na terenie miejsko-przemysłowym Tarnowskich Gór. Biul. Państw. Inst. Geol., 445: 615-624.
• 20. WITCZAK S. & ADAMCZYK A.F. 1995 - Katalog wybranych fizycznych i chemicznych wskaźników zanieczyszczeń wód podziemnych i metod ich oznaczania. Biblioteka Monitoringu Środowiska, t. II, Warszawa.