Techniczno-ekonomiczne, zdrowotne oraz środowiskowe aspekty zagospodarowania odpadów azbestowych w Polsce

• Autorzy: Pyssa Justyna

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2019.3.20

Warianty tytułu

EN

Techno-economic, health and environmental aspects of asbestos waste management in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przeanalizowano światową produkcję azbestu w latach 1940-2017 oraz strukturę wytwarzania wyrobów azbestowych. Przedstawiono właściwości chemiczne, fizyczne oraz wpływ tych wyrobów na zdrowie ludzkie. Zwrócono uwagę na prawodawstwo dotyczące bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest. Przeanalizowano koszty usuwania azbestu w Polsce. Dokonano przeglądu alternatywnych metod unieszkodliwiania wyrobów azbestowych.

EN

A review, with 51 refs., of chem. and phys. properties of asbestos, structures of its products and its harmful effects on the human body. The problems related with its disposal and alternative methods for its utilization were discussed.

Słowa kluczowe

PL

odpady azbestowe; unieszkodliwianie azbestu; Polska

EN

asbestos waste; neutralization of asbestos; Poland

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 98, nr 3
• Strony: 461--467
• Opis fizyczny: Bibliogr. 51 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Pyssa Justyna

• Katedra Technologii Paliw, Wydział Energetyki i Paliw, AGH Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• [1] T. Zaremba, M. Peszko, J. Therm. Anal. Calorim. 2008, 92, nr 3, 873.
• [2] T. Zaremba, A. Krząkała, J. Piotrowski, D. Garczorz, Mater. Ceram. 2011, 63, nr 1, 80.
• [3] T. Zaremba, R. Kusiorowski, Mater. Ceram. 2011, 63, nr 2, 294.
• [4] D. Spasiano, F. Pirozzi, J. Environ. Manage. 2017, 204, 82.
• [5] J. Pyssa, G.M. Rokita, Gosp. Surowcami Mineral. 2007, 23, nr 1, 49.
• [6] J. Pyssa, Nowoczesna Gosp. Odpadami 2014, 1, 38.
• [7] M. Radvanec, L. Tucek, J. Derco, K. Cechovska, Z. Nemeth, J. Hazard. Mater. 2013, 252-253, 390.
• [8] R. Kusiorowski, T. Zaremba, A. Gerle, J. Piotrowski, W. Simka, J. Adamek, J. Therm. Anal. Calorim. 2015, 120, nr 3, 1585.
• [9] E. Giergiczny, Pr. Inst. Ceramiki Materiałów Budowlanych 2015, 16, 43.
• [10] N. Szeszenia-Dąbrowska, W. Sobala, Zanieczyszczenie środowiska azbestem. Skutki zdrowotne. Raport z badań, Oficyna Wyd. IMP im. Prof. J. Nofera, Łódź 2010.
• [11] N. Szeszenina-Dąbrowska, Azbest. Ekspozycja zawodowa i środowiskowa. Skutki i profilaktyka, Oficyna Wyd. IMP im. Prof. J. Nofera, Łódź 2004.
• [12] T. Zaremba, A. Krząkała, J. Piotrowski, D. Garczorz, J. Therm. Anal. Calorim. 2010, 101, nr 2, 479.
• [13] T. Zaremba, A. Krząkała, J. Piotrowski, D. Garczorz, Mater. Ceram. 2010, 62, nr 2, 149.
• [14] M. Malinowski, J. Kidoń, Infrastruktura Ekol. Terenów Wiejskich 2015, 1, nr 1, 109.
• [15] U.S. Geological Survey 2018, Mineral commodity summaries 2018, ISBN 978-1-4113-4199-9.
• [16] U.S. Geological Survey 2013, Mineral commodity summaries 2013, ISBN 978-1-4113-3548-6.
• [17] Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest, Dz. U. 1997, nr 101, poz. 628 z późn. zm., Dz. U. 2016, poz. 1954.
• [18] K. Takahashi, P.J. Landrigan, Ann. Global Health 2016, 82, nr 1, 209.
• [19] F. Turci, S.E. Favero-Longo, C. Gazzano, M. Tomatis, L. Gentile-Garofalo, M. Bergamini, J. Hazard. Mater. 2016, 308, 321.
• [20] A. Radziszewska, B. Karczmarek-Borowska, M. Grądalska-Lampart, A.A. Filip, Pol. Merkur. Lekarski 2015, 38 (224), 116.
• [21] J.C. Pfau, B. Buck, R.V. Metcalf, Z. Kaupish, C. Stair, M. Rodriguez, D.E. Keil, Toxicol. Appl. Pharmacol. 2017, 334, 24.
• [22] B. Świątkowska, Z. Szubert, W. Sobala, N. Szeszenia-Dąbrowska, Lung Cancer 2015, 89, 243.
• [23] M. Cheung, Y. Kadariya, J. Pei, J. Talarchek, F. Facciolo, P. Visca, L. Righi, I. Cozzi, J.R. Testa, Cancer Genetics 2015, 208, 502.
• [24] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, Dz. U. 2018, poz. 1286.
• [25] Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 września 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych, Dz. U. 2013, poz. 1367.
• [26] F. Baumann, B.J. Buck, R.V. Metcalf, B.T. McLaurin, D.J. Merkler, M. Carbone, J. Thorac. Oncol. 2015, 10, nr 5, 731.
• [27] P. Nynäs, E. Pukkala, H. Vainio, P. Oksa, Safety Health Work 2017, 8, 169.
• [28] Dziennik Urzędowy Rzeczpospolitej Polskiej, Uchwała nr 219 Rady Ministrów z dnia 29 października 2002 r. w sprawie krajowego planu gospodarki odpadami, Warszawa, dnia 28 lutego 2003 r., M.P. nr 11, poz. 159.
• [29] Program oczyszczania kraju z azbestu na lata 2009-2032, Załącznik do uchwały nr 39/2010 Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r., Ministerstwo Gospodarki, Warszawa 2010.
• [30] A. Bernaciak, A. Bernaciak, Econ. Environ. Stud. 2016, 16, nr 4, 787.
• [31] http://www.bazaazbestowa.gov.pl, dostęp 30 sierpnia 2018 r
• [32] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 5 sierpnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest, Dz. U. 2010, nr 162, poz. 1098.
• [33] Ustawa o odpadach z 12 grudnia 2012 r., Dz. U. 2013, poz. 21 z późn. zm., Dz. U. 2018, poz. 992, 1000.
• [34] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów, Dz. U. 2013, poz. 523.
• [35] J. Pyssa, Przem. Chem. 2010, 89, nr 7, 927.
• [36] A.K. Datta, B.K. Samantaray, S. Bhattacherjee, Bull. Mater. Sci. 1986, 8, 497.
• [37] A.F. Gualtieri, A. Tartaglia, J. Eur. Ceram. Soc. 2000, 20, 1409.
• [38] A.A. Malkov, E.N. Korytkova, T.P. Maslennikova, A.M. Shtykhova, V.V. Gusarov, Russ. J. Appl. Chem. 2009, 82, 2079.
• [39] A.P.C. Teixeira, E.M. Santos, A.F.P. Vieira, R.M. Lago, Chem. Eng. J. 2013, 232, 104.
• [40] N. Zulumyan, A. Mirgorodski, A. Isahakyan, H. Beglaryan, J. Therm. Anal. Calorim. 2014, 115, 1003.
• [41] L. Gaggero, M. Ferretti, J. Environ. Manage. 2017, 205, 1.
• [42] A. Viani, A.F. Gualtieri, S. Pollastri, C. Rinaudo, A. Croce, G. Urso, J. Hazard. Mater. 2013, 248-249, 69.
• [43] R. Kusiorowski, T. Zaremba, Ceramics-Silikáty 2018, 62, nr 1, 31.
• [44] X. Tu, L. Yu, J. Yan, K. Cen, B.G. Chéron, IEEE Trans. Plasma Sci. 2010, 38, nr 12, 3319.
• [45] E. Bernardo, L. Esposito, E. Rambaldi, A. Tucci, Adv. Appl. Ceram. 2011, 110, nr 6, 346.
• [46] P. Plescia, D. Gizzi, S. Benedetti, L. Camilucci, C. Fanizza, P. De Simone, F. Paglietti, Waste Manage. 2003, 23, 209.
• [47] F. Colangelo, R. Cioffi, M. Lavorgna, L. Verdolotti, L. De Stefano, J. Hazard. Mater. 2011, 195, 391.
• [48] M. Rozalen, F.J. Huertas, Chem. Geol. 2013, 352, 134.
• [49] S.-N. Nam, S. Jeong, H. Lim, J. Hazard. Mater. 2014, 265, 151.
• [50] A. Valouma, A. Verganelaki, P. Maravelaki-Kalaitzaki, E. Gidarakos, J. Hazard. Mater. 2016, 305, 164.
• [51] A. Valouma, A. Verganelaki, I. Tetoros, P. Maravelaki-Kalaitzaki, E. Gidarakos, J. Hazard. Mater. 2017, 336, 93.

Uwagi

1. Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).

2. Praca finansowana w ramach subwencji badawczej nr 16.16.210.476 na Wydziale Energetyki i Paliw AGH.