L’ubietovskie hałdy miedziowe – świadkowie dziejów górnictwa w centralnej Słowacji

• Autorzy: Wyrobek P. , Sermet E. , Musiał A.

Warianty tytułu

EN

Post mining copper dump-fields in l’ubietova - witnesses of mining history in the Central Slovakia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rejon Bańskiej Bystrzycy kojarzony jest z górnictwem i hutnictwem rud miedzi i żelaza. Jednym z najważniejszych i najbogatszych złóż Cu regionu rudonośnego Ľubietová – Svätodušná było złoże Podlipa. Obecnie pozostałością po trwającej od XIII do XIX wieku eksploatacji złota, miedzi i żelaza są rozległe, częściowo już porośnięte lasem hałdy, przyciągające mineralogów, geologów, kolekcjonerów minerałów oraz rzesze turystów. Tradycje oraz pozostałości górnicze, atrakcje kulturowe, historyczne oraz naturalny potencjał tego obszaru przyczyniły się do włączenia go w granice utworzonego Bańskobystrzyckiego geoparku.

EN

The Banska Bystrzyca area is well known from mining and copper and iron ore metallurgy. One of the most important and the richest copper ore was Podlipa deposit, where the exploitation of Au, Cu and Fe ores was leaded from XIII to XIX century. At the present time the area of dump-fields is covered by woods. It attracts a lot of mineralogists, geologists, hotheads of different minerals and casual tourists. The tradition and post mining remains, cultural attractions, historical and natural potential of this area contribute to involving it to the Banska Bystrzyca geopark.

Słowa kluczowe

PL

L’ubietova; złoża miedzi; hałdy; dziedzictwo górnicze; złoże antropogeniczne

EN

L’ubietova; Copper deposits; dump-field; mining heritage; anthropogenic deposit

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2017
• Tom: R. 58, nr 3
• Strony: 49--55
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz.

Twórcy

autor

Wyrobek P.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Geologii Złożowej i Górniczej

autor

Sermet E.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Geologii Złożowej i Górniczej

autor

Musiał A.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Geologii Złożowej i Górniczej

Bibliografia

• [1] ANDRÁŠ P., LICHÝ A., KRIŽÁNI I., RUSKOVÁ J., 2009 - Heavy metals and their impact on environment at the dump-field Ľubietová – Podlipa (Slovakia). W: Jayanthakumaran K. (red.), Advanced Technologies, In-Tech, Vukovar, 163-185
• [2] BERGFEST, A. 1951 - Baníctvo v Ľubietovej na medenú rudu, Ústredný banský archív, wyd. Slovensko, Banská Štiavnica, s. 89
• [3] BEZÁK V., BIELY A., ELEČKO M., KONEČNÝ V., MELLO J., POLÁK M. & POTFAJ M., 2011 - A new synthesis of the geological structure of Slovakia – the general geological map at 1:200 000 scale. Gelogical Quarterly, 55(1), 1-8
• [4] BOLERÁZSKY V., 1968 - Príspevok k vzniku a najstarším dejinám slobodného kráľovského banského mesta Ľubietová. In: Historický zborník kraja IV
• [5] FIGUSCHOVÁ M., 1977 - Sekundárne minerály medi z Ľubietovej. in: Zborník referátov z konferencie Ložiskotvorné procesy Západných Karpát. Bratislava, 135-137
• [6] HRONCEK, P. 2014 – Old mining and historical mining landscape of Brusno as a part of Geopark Bańska Bystrica. Acta Geoturistica, Vol. 5, 81 – 93
• [7] ILAVSKY, J., VOZAROVA, A., VOZAR, J., 1994 – L’ubietova – Strukturno – Vyhladavacie Verty Lu – 1, Lu – 2 a Lu – 3. Geologicky Ustav Dionyza Stura, Bratislava
• [8] KAMYK J., KOT-NIEWIADOMSKA A., 2015 – Kształtowanie brył krajobrazowych jako kierunek odzysku odpadów wydobywczych w górnictwie węgla kamiennego. Zeszyty Nauk. Uniwersytetu Zielonogórskiego nr 158. Inżynieria Środowiska, nr 38, 2015, s. 23-30
• [9] KODĔRA M. ET AL., 1990 - Topografická Mineralógia Slovenska. Vol. II. Vydavateľstvo SAV, Bratislava, 731-738
• [10] MICHNOVA, J. 2012 - Mineralogické a genetické štúdium primárnej hydrotemálnej mineralizácie na lokalitách v okoli Španej Doliny a Ľubietovej, wyd. Univerzita Komenského, prírodovedecká fakulta, Bratislava
• [11] NIEĆ M., 1999 – Złoża antropogeniczne. Przegląd geologiczny, vol. 47, nr 1, s. 93-98.
• [12] PETRIK J., MIHOK L., 2007 – Historia hutnictva. Učebny text pre poslucháčov Hutnickej fakulty university v Košice
• [13] SLAVKAY M., 2004 – Lož iská nerastných surovı́n Slovenského rudohoria. Bratislava
• [14] ŠTEVKO M., SEJKORA J., MALÍKOVÁ R., 2016 – Nové údaje o supergénnych mineráloch z banského poľa Rainer, ložisko Ľubietová - Podlipa (Slovenská republika). Bull. mineral.-petrolog. Odd. Nár. Muz. (Praha) 24, 1, s. 1-12
• [15] USTAWA z dnia 10 lipca 2008r,.o odpadach wydobywczych. Dz.U. 2008 Nr 138 poz. 865 z późn. zm. Strony internetowe
• [16] http://mapserver.geology.sk/sbd (dostęp 05.04.2017)
• [17] http://www.sazp.sk/public/index/go.php?id=1208 (dostęp 30.04.2017)

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018)