Mangan i jego związki nieorganiczne. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Jakubowski, M.; Sińczuk-Walczak, H.

Powiadomienia systemowe

Sesja wygasła!
Sesja wygasła!

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Mangan i jego związki nieorganiczne. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Autorzy

Jakubowski M. , Sińczuk-Walczak H.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

www.ciop.pl/pimosp_teksty

Identyfikatory

Warianty tytułu

Manganese and its inorganic compounds

Języki publikacji

Abstrakty

Narażenie zawodowe na mangan występuje głównie w trakcie wydobywania i przetwarzania rud manganu, podczas produkcji stopów, w stalowniach, podczas spawania i produkcji suchych ogniw. W przeszłości narażenie zawodowe było bardzo duże. Obecnie stężenia manganu w powietrzu środowiska pracy mieszczą się w zakresie od 0,01 do kilku lub kilkunastu mg/m3. W Polsce liczba osób narażonych na mangan w stężeniach powyżej wartości NDS (0,3 mg/mJ) wynosiła w 1994 r. ok. 3500. Układem krytycznym w przypadku narażenia zawodowego na mangan jest układ nerwowy. Stwierdzono także »pływ narażenia na czynność układu oddechowego i na reprodukcję. Efektami krytycznymi stanowiącymi obecnie podstawę do przyjęcia wartości NDS są wczesne objawy inanganizmu w postaci zaburzeń motorycz- nych oraz skutków neurobehawioralnych, jak tremor i osłabienie pamięci, możliwe do wykrycia w stadium przedklinicznym za pomocą testów psychologicznych. Na przełomie lat 80. i 90. opublikowano kilka prac epidemiologicznych zawierających wyniki badań z tego zakresu. Uzyskano także znaczny postęp w dziedzinie statystycznego opracowywania wyników, wprowadzając zamiast poszukiwania wartości NOAEL metodę dawki wyznaczającej. Umożliwiło to określenie wartości dolnego 95% ograniczenia dawki wyznaczającej (BMDL10) dla wystapienia zaburzeń koordynacji wzrokowo-ruchówej, drżenia 3k i czasu reakcji. Wynosiła ona dla pyłu całkowitego odpowiednio 2,2; 3,4 i 4,8 mg/m3 - lata pracy. Ponieważ przyjmuje się, że wartość BMDLI0 jest 2-3-krotnie mniejsz3 niż wartość NOAEL, proponuje się pozostawienie wartości NDS na poziomie 0,3 mg/mJ. Ze względu na to, ze efekty działania manganu na układ nerwowy są wynikiem kumulacji, nie proponuje się wprowadzenia wartości NDSCh.

Manganese and its compounds are used in variety of industrial processes. Exposure can occur during mining and processing of manganese ore, production of alloys, in steel mills, during welding and production of dry batteries. In the past industrial exposure to manganese was very high. At present concentrations of manganese in occupational environmet range from 0.01 to several mg/m3. In Poland a number of workers exposed to manganese in concentrations above MAC value of 0.3 mg/m3 amounted in 1994 to 3500. The nervous system is a critical organ after a long-term occupational exposure to manganese. Manganism is characterized by various psychiatric and movement disorders. Early signs of neurotoxic dysfunction include slowing motor functions, increased tremor, reduced response speed, possible memory and intellectual deficits, and mood changes. Respiratory effects such as pneumonitis and pneumonia as well as reproductive dysfunction are also frequently reported features of the occupational manganese intoxications. Based on the neurotoxic effects observed in occupationally exposed workers and using the benchmark approach, the lower 95% confidence limits of BMLDio for total dust were obtained. They amount to the lifetime intergrated exposure of 2.2; 3.4 and 4.8 mg/m3 years for disturbances in eye-hand coordination, visual-reaction time and hand steadiness respectively. Based on these values the concentration of 0.3 mg/m is proposed as a maximal allowable concentration.

Słowa kluczowe

mangan wartość NDSCh narażenie zawodowe

manganese MAC (STEL) values occupational exposure

Wydawca

Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

Rocznik

2002

Tom

Nr 2 (32)

Strony

73--94

Opis fizyczny

Bibliogr. 54 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Jakubowski M.

Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

autor

Sińczuk-Walczak H.

Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

Bibliografia

1. ACGIH (1998) Threshold limit values for chemical substances and physical agents and biological exposure indices.
2. Chandra S.V., Saxena D.K., Hasan M.Z. (1975) Effect of zinc on manganese induced testicular injury in rats. Ind. Health, 13:51-56.
3. Chia S.E. i in. (1993) Neurobehavioral, functions among workers exposed to manganese ore. Scand. J. Work Environ. Health, 19: 264-270.
4. Clewell H.J. i in. (1996) Critical review of the WHO Working Paper on Manganese. Nie publikowane opracowanie dla International Manganese Institute, Paris.
5. Davidsson L. i in. (1989) Manganese retention in man: A method for estimating manganese absorption in man. Am. J. Clin. Nutr., 49:170-179.
6. Eriksson H. i in. (1992) Manganese induced brain lesions in Macaca fascicularis as revealed by positron emission tomography and magnetic resonance imaging. Arch. Toxicol., 66, 403-407.
7. Faustman E. i in. (1994) Dose-response assessment for developmental toxicity. I. Characterization of database and determination of no observed adverse effect levels. Fundam. Appl. Toxicol., 19:275-278.
8. Gennart J-P. i in. (1992) Fertility of male workers exposed to cadmium, lead or manganese. Am. J. Epidemiol., 135: 1208-1219.
9. Ginzburg D.A. (1962) Niekotoryje elektroencefalograficzeskije pokazatieli pri chroniczeskoj intoksikacji margancem. Gig. T. Prof. Zabolew., 2: 37-43.
10. Gray L.E., Laskey J.W. (1980) Multivartiate analysis of the effects of manganese on the reproductive physiology and behaviour of the male house mice. J. Toxicol. Environ. Health, 6:861-867.
11. Hejtmancik M. i in. (1987a) The chronic study of manganese sulfate monohydrate in F344 rats. Report to National Toxicology Program. Research Triangle Park, NC, by Battelle’s Columbus Laboratories, Columbus OH (za US Department..., 1992).
12. Hejtmancik M. i in. (1987b) The chronic study of manganese sulfate monohydrate in B6C3F1 mice. Report to National Toxicology Program. Research Triangle Park, NC, by Battelle’s Columbus Laboratories, Columbus OH (za US Department..., 1992).
13. He Huang C.C. (1989) Chronic manganese intoxication. Arch. Neurology, 46: 1104-1106. IPCS (1994) Biological monitoring of metals. Geneva.
14. Iregren A. (1990) Psychological test performance in foundry workers exposed to low levels of manganese. Neurotoxicology and Teratology, 12: 673-675.
15. Jakubowski M. i in. (1998) Ocena wczesnych skutków zdrowotnych narażenia zawodowego na mangan. Sprawozdanie z realizacji tematu PB 457/P05/95/8. Łódź, IMP.
16. Jarvisalo J. i in. (1992) Urinary and blood manganese in occupationally nonexposed populations and in manual arc welders of mild steel. Int. Arch. Occup. Environ. Health, 63: 495-501.
17. Kobayashi M.} Tsutsumi S (1986) Investigation on crystalline materials in welding fumes of covered electrodes. W: Health hazards and biological effects of welding fumes and gases. Red. R.M. Stem et al. Excerpta Medica, Oxford.
18. Kontur P.J., Fetcher L.D. (1988) Brain regional manganese levels and monoamine metabolism in manganese-treated neonatal rats. Neurotoxicol. Teratol., 10:295-303.
19. Kryteria zdrowotne środowiska. Mangan (1987) T. 17, Warszawa, PZWL.
20. Laskey J.W., Rehnberg G.L, Hein J.F. (1982) Effects of chronic manganese (Mn304) exposure on selected reproductive parameters in rats. J. Toxicol. Environ. Health, 9:677-687.
21. Lauwerys R., Roels H., Genet P. (1985) Fertility of male workers exposed to mercury vapor or to manganese dust: A questionnaire study. Am. J. Ind. Med., 7: 171-176.
22. Lucchini R. i in. (1995) Neurobehavioral effect of manganese in workers from a ferroalloy plant after temporary cessation of exposure. Scand. J. Work. Environ. Health, 21: 143-149.
23. Malmqvist K.G. i in. (1986) Process-dependent characteristics of welding fume particles. W: Health hazards and biological effects of welding fumes and gases. Red. R.M. Stem et al. Excerpta Medica, Oxford.
24. Matczak W. (1994) Ocena ekspozycji spawaczy na składniki dymów. Hig. Pr., nr 1: 11-17.
25. Mena I. i in. (1969) Chronic manganese poisoning: Individual susceptibility and absorption of iron. Neurology, 19:1000-1006.
26. Mergler D. i in. (1994) Nervous system dysfunction among workers with long-term exposure to manganese. Environmental Research, Vol. 64: 151-180.
27. Mergel D., Baldwin M. (1994) Early manifestations of manganese neurotoxicity in humans: An update. Environmental Res., 71: 92+100.
28. Nelson K. i in. (1993) Manganese encephalopathy: utility of early magnetic resonance imaging. Br. J. Ind. Med. 50: 510-513.
29. Newland M.C. i in. (1987) The clearance of manganese chloride in the primate. Fundam. Appl. Toxicol., 9: 314-328.
30. Newland M.C. i in. (1989) Visualizing manganese in the primate basal ganglia with magnetic resonance imaging. Exp. Neurology, 106: 251-258.
31. Parenti M. i in. (1988) Role of dopamine in manganese toxicity. Brain Res., 473 (2): 236-240.
32. Prusiński A. (1971) Choroby zawodowe układu nerwowego. Warszawa, PZWL.
33. RodierJ. (1955) Manganese poisoning in Maroccan mines. Br. J. Ind. Med., 12, 21-35.
34. Roels H. i in. (1987) Epidemiological survey among workers exposed to manganese: Effects on lung, central nervous system, and some biological induces. Am. J. Ind. Med., 11, 307-327.
35. Roels H., Lauwerys R., Genet P. (1987) Relationship between external and internal parameters of exposure to manganese in workers from a manganese oxide and salt producing plant. Am. J. Ind. Med., 11,297-305.
36. Roels H. i in. (1992) Assessment of the permissible exposure level to manganese in workers exposed to manganese dioxide dust. B. J. Ind. Med., 49,25-34.
37. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. w sprawie wykazu NDS i NDN czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU nr 79, poz. 513.
38. Saric M. i in. (1974) Respiratory effect of manganese. Arch. Hig. Rada, 25:16-26.
39. Saric M., Lucic-Palaic S. (1977) Possible synergism of exposure to airborne manganese and smoking habit in occurence of respiratory symptoms. W: Inhaled particles IV. Red. W.H. Walton. Pergamon Press, Oxford, 773-779.
40. Saric M. (1986) Manganese. W: Handbook of the toxicology of metals. Vol. II. Red. L. Friberg, G.F. Nordberg V.B. Vouk. Elsevier, s.354-386.
41. Seth P.K. i in. (1973) Effects of manganese on rabbit tests. Environ. Physiol. Biochem., 3:263-267.
42. Siegl P., Bergert K.-D. (1982) Eine friihdiagnostische Uberwachungsmethode bei Manganexposition. Z. Ges. Hyg., 28: 524-530.
43. Toksykologia kliniczna (1988) Red. T. Bogdanik. Warszawa, PZWL.
44. US Department of Health and Human Services (1992) Toxicological profile for manganese (TP- 02/19).
45. US EPA (1995) The use of the benchmark dose approach in health risk assessment. Risk Assessment Forum. Washington D.C. EPA / 630/R-94/007. February.
46. Wallis G., Menke R., Chelton C. (1993) Workplace field testing of a disposable negative pressure half-mask dust respirator. Am. Ind. Hyg. Assoc. J., 54: 576-583.
47. Wennberg A. (1994) Neurotoxic effects of selected metals. Scand. J. Work Environ. Health, 20; 65-71.
48. Wennberg A. i in. (1991) Manganese exposure in steel swelters - A health hazard to the nervous system. Scand. J. Work, Environ. Health, 17: 255-262.
49. Wennberg AHagman M., Johansson L. (1992) Preclinical neurophysiological signs of parkinsonism in occupational manganese exposure. Neurotoxicology, 13: 271-274.
50. WHO (1987) Air Quality Guidelines for Europe. WHO Regional Publications, European Series No. 23.
51. WHO (1996) Update and revision on the WHO Air Quality Guidelines for Europe. Bilthoven, Manganese, Vol. 2; 1-13.
52. Wieczorek H, Oberdorster G. (1989) Kinetics of inhaled 54Mn aerosols: Influence of inhaled concentration. Pol. J. Occup. Med., 2:248-260.
53. Wu-W, Zhang-Y, Zhang F. (1996) Studies on semen quality in workers exposed to manganese and electric welding. Chung-Hua-Yu-Fang-I-Hsueh-Tsa-Chih 30:266-268. (Streszczenie - Toxline).
54. Zayed J. i in. (1994) Occupational and environmental exposure of garage workers and taxi drivers to airborne manganese arising from the use of methylcyclopentadienyl manganese tricarbonyl in unleaded gasoline. Am. Ind. Hyg. Assoc. J., 55: 53-58.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-baa632a2-c35a-4a64-a9e3-f23530fb5fef