Wybrane analizy geoinformacyjne w badaniach związków budowy geologicznej z rzeźbą terenu Obniżenia Chabówki-Jordanowa

• Autorzy: Szczęch M.

Identyfikatory

DOI

http://dx.doi.org/10.12657/landfana.024.008

Warianty tytułu

EN

Selected geoinformation analyses in the study of relation between geology and morphology of the Chabówka-Jordanów Depression

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań związków budowy geologicznej z rzeźbą terenu na obszarze Obniżenia Chabówki-Jordanowa. W badaniach tych wykorzystano oprogramowanie GIS oraz narzędzia, jakie ono oferuje, a także metody teledetekcyjne. Zastosowano również metodę lineamentów na bazie interpretacji zapisu cyfrowego modelu wysokościowego. Badany teren mający pogórską morfologię jest wyraźnie obniżony w stosunku do otaczających go pasm Beskidów, czego dowodzą mniejsze wysokości wzniesień oraz wartości wysokości względnych. Jest to związane z tektoniką podłoża. Decyduje ona o tym, że w obrębie Obniżenia Chabówki-Jordanowa mamy do czynienia z zapadliskiem śródgórskim. Przeprowadzone analizy pozwoliły na stwierdzenie, że grzbiety na tym terenie uformowane są przede wszystkim w gruboławicowych piaskowcach formacji magurskiej, a obniżenia i doliny w utworach starszych reprezentowanych przez łupki i kompleksy piaskowcowo-łupkowe. Kierunek przebiegu głównych grzbietów oraz części dolin w większości dowiązuje do kierunków głównych struktur fałdowych. Wyznaczone lineamenty na ogół pokrywały się z uskokami w terenie. Metoda ta pozwoliła na stwierdzenie, że część dolin rzecznych wykorzystuje uskoki poprzeczne.

EN

This study presents the results of researches on correlation between geological structure and terrain morphology of the Orawa-Jordanów Depression. GIS tools and software, as well as remote sensing methods were used in the investigations. Lineaments method basing on DEM data was applied too. The research area bearing foothill morphology is distinctly depressed from the surrounding it Beskidy ranges. The foothills are characterized by lower high peek and relative highs than the Beskids. Morphology of the Chabówka-Jordanów Depression is associated with tectonic structure. The tectonics determines that Chabówka-Jordanów Depression is intermountain tectonic trough. Completed analysis allowed to conclude, that ridges on this terrain are mainly formed of the thick-bedded sandstones of the Magura Formation, and depressions and valleys are dissected in older rocks represented by shale and sandstone-shale complexes. Directions of the main ridges and valleys are parallel to extensions of the main fold structures. Lineaments marked in studied terrain correlate mainly with faults. The lineaments method allowed to conclude that some of valleys exploit the transverse faults.

Słowa kluczowe

PL

cyfrowy model wysokościowy; GIS; lineament; rzeźba terenu; budowa geologiczna; Obniżenie Chabówki-Jordanowa

EN

digital elevation model (DEM); GIS; lineaments; landform; geology; Chabówka-Jardanów Depression

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2013
• Tom: Vol. 24
• Strony: 73--84
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys.

Twórcy

autor

Szczęch M.

• Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Jagielloński, Kraków

Bibliografia

• Balon J., German K., Kozak J., Malara H., Widacki W., Ziaja W., 1995. Regiony fizycznogeograficzne. W: J. Warszyńska (red.), Karpaty Polskie przyroda – człowiek i jego działalność. Kraków: 117–130.
• Bażyński J., Graniczny M., 1978. Fotolineamenty i ich znaczenie w geologii. Przegląd Geologiczny 5: 288–296.
• Burtan F., Szymakowska J., 1964. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000. Arkusz Osielec.
• Chodyń R., 2004. Zastosowanie cyfrowego modelu terenu (DEM) w badaniach geologicznych na przykładzie obszaru między Dobczycami a Mszaną Dolną (polskie Karpaty zewnętrzne). Przegląd Geologiczny 45(3): 315–320.
• Cieszkowski M., 2007. Stop 2. Chabówka: Structures of the Flysch Carpathians between Nowy Targ and Rabka. Proceedings of the 4th Meeting of the Cental European Tectonic Studies Group/11th Meeting of the Czech Tectonic Studies Group/7th Carpathian tectonic Workshop, Zakopane, Poland, April 19–22. 2006. Geolines 20: 173–176.
• Cieszkowski M., Kysiak T., Ślączka A., Wolska A., 2010. Olistoliths of gabro blocks from Osielec (Magura Nappe, Outer Carpathians, Poland). ESSE WECA Conference: Environmental, Structural and Stratigraphical Evolution of the Western Carpathians. Geovestník, Mineralia Slovaca 42(3–4): 507–508.
• Cieszkowski M., Golonka J., Waśkowska-Oliwa A., Chrustek M., 2006. Budowa geologiczna rejonu Sucha Beskidzka–Świnna Poręba (polskie Karpaty fliszowe). Geologia 32(2): 155–201.
• Cieszkowski M., Golonka J., Krobicki M., Ślączka A., Oszczypko N., Waśkowska A., Wendorff M., 2009. The Northern Carpathian plate tectonic evolutionary stages and origin of olistolithes and olistostromes. Geodinamica Acta 22(1–3): 101–126.
• Graniczny M., Mizerski W., 2003. Lineamenty na zdjęciach lotniczych Polski – próba podsumowania. Przegląd Geologiczny 56(6): 474–482.
• Jakubowska O., 1987. Związek między elementami strukturalnymi płaszczowiny magurskiej a morfologią górnej części dorzecza Skawy. Czasopismo Geograficzne 48(1): 19–43.
• Kasprzak M., Traczyk A., 2010. Geomorfologia granitowej części Karkonoszy. Landform Analysis 13: 33–46.
• Klimaszewski M., 1932. W sprawie rozwoju dorzecza Raby i Skawy. Wiadomości Geograficzne 10(2): 21–24.
• Klimaszewski M., 1972. Geomorfologia Polski. Polska południowa – góry i wyżyny. PWN, Warszawa.
• Książkiewicz M., 1971. Geologia Sidziny koło Jordanowa (Karpaty Zachodnie). Roczniki Polskiego Towarzystwa Geologicznego 3–4: 377–391.
• Książkiewicz M., 1977. The tectonics of the Carpathians. W: W. Pożaryski (red.), Geology of Poland. Vol. IV. Tectonic. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa: 476–608.
• Ollier C., 1987. Tektonika a formy krajobrazu. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• Olszewski R., Berezowski T., Świtaj K., 2008. System zarządzania danymi wysokościowymi LPIS, TBD i SMOK zgromadzonymi w PZGIK. Roczniki Geomatyki 6(4): 83–89.
• Ozimkowski W., 2008. Lineamenty otoczenia Tatr – porównanie interpretacji DEM i MSS. Przegląd Geologiczny 56(12): 1099–1102.
• Paul Z., Ryłko W., 1986. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000 Arkusz Rabka.
• Paul Z., Ryłko W., 1987. Objaśnienie do szczegółowej mapy Polski. Arkusz Rabka. Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa.
• Rehman A., 1895. Karpaty opisane pod względem fizycznogeograficznym. Lwów.
• Starkel L., 1969. Odbicie struktury geologicznej w rzeźbie polskich Karpat fliszowych. Studia Geomorphologica Carpatho-Balkanica 20: 61–71.
• Starkel L., 1972. Charakterystyka rzeźby Polskich Karpat i jej znaczenie dla gospodarki ludzkiej. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich 10: 75–142.
• Starkel L., 1978. First stages of relief transformation of the young uplifted mountains. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 12: 45–60.
• Wieczorek M., Żyszkowska W., 2011. Geomorfometria – parametry morfometryczne w charakterystyce rzeźby terenu. Polski Przegląd Kartograficzny 43(3): 130– 144.
• Wójcik A., Rączkowski W., 1994. Objaśnienie do szczegółowej mapy geologicznej Polski. Arkusz Osielec (1015). Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• Zuchiewicz W., 2010. Neotektonika Karpat polskich i Zapadliska Przedkarpackiego. Wydawnictwa AGH, Kraków.